Czym jest olej lniany?
Olej lniany pozyskiwany jest poprzez tłoczenie na zimno nasion lnu, znanych również jako siemię lniane. Charakteryzuje się żółtą barwą, a także aromatem z nutą zapachową orzechów. Stanowi cenne źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz kwasów jednonienasyconych i tłuszczów nasyconych.
Olej lniany określany jest również jako olej budwigowy. Nazwa ta została zaczerpnięta od nazwiska Johanny Budwig – lekarki, która stworzyła dietę opartą na produktach zawierających kwasy omega-3, w tym na oleju lnianym.
Olej lniany – co zawiera?
W składzie oleju lnianego znajdziemy:
- witaminę E,
- kwas linolenowy,
- kwas oleinowy,
- kwas linolowy,
- kwas palmitynowy,
- kwas stearynowy,
- α-tokoferol,
- γ-tokoferol,
- β-sitosterol,
- kampesterol,
- stigmasterol,
- brasikasterol.
Na szczególne wyróżnienie zasługuje kwas linolenowy, który należy do grona kwasów tłuszczowych z grupy omega-3. Na organizm oddziałuje przeciwzapalnie, wspomaga pracę mózgu i serca. Przyjmuje się, że może być także stosowany do leczenia depresji oraz chorób nowotworowych.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe budują błony komórkowe naszego ciała i biorą udział w syntezach substancji biologicznie czynnych, które regulują: pracę układu sercowo-naczyniowego, pracę ośrodkowego układu nerwowego, pracę obwodowego układu nerwowego. Są one niezbędne do prawidłowego działania przewodu pokarmowego i układu oddechowego.
Zawarta w oleju lnianym witamina E pozytywnie oddziałuje na naszą skórę, zmniejsza poziom stężenia „złej” frakcji cholesterolu we krwi, ogranicza odkładanie się blaszek miażdżycowych, zmniejsza ryzyko występowania chorób związanych z układem krążenia.
Przeczytaj także: Olej z czarnuszki – na co pomaga i jak go stosować?
Olej lniany – jak wpływa na nasze zdrowie?
Przyjmuje się, że olej lniany ma najkorzystniejszy stosunek zawartości kwasów omega-3 do kwasów omega-6 spośród wszystkich rodzajów olejów roślinnych. Warto również wiedzieć, że kwasy tłuszczowe omega-3 wykorzystywane są w syntezie hormonów szczęścia – serotoniny oraz dopaminy. Dzięki temu olej wpływa na poprawę naszego samopoczucia.
Olej z lnu wspomaga organizm w budowaniu naturalnej odporności i wspiera zwalczanie infekcji. Może również zmniejszyć objawy związane z menopauzą, ponieważ w jego składzie obecne są fitoestrogeny – substancje działające w podobny sposób do żeńskich hormonów płciowych.
Olej korzystnie wpływa na cykl miesiączkowy u kobiet i łagodzi objawy zespołu spięcia przedmiesiączkowego (PMS). Jest stosowany pomocniczo w leczeniu chorób prostaty oraz bezpłodności.
Olej lniany wspomaga organizm w budowaniu odporności, wpływa na poprawę samopoczucia, zmniejsza objawy związane z menopauzą i zespołem spięcia przedmiesiączkowego.
Olej lniany reguluje poziom cholesterolu w krwi – obniża frakcję „złego” cholesterolu LDL, a zwiększa stężenie „dobrej” frakcji HDL. Dzięki temu nasz organizm chroniony jest przed miażdżycą, a także przed chorobą wieńcową lub zawałem serca. Prawidłowa gospodarka lipidowa wpływa na zmniejszenie się ryzyka powstawania zatorów oraz wzmacnia skurcze serca.
Stosowanie oleju lnianego w codziennej diecie przyczynia się do redukcji stanów zapalnych. Działanie antyoksydacyjne ochrania nas przed szkodliwymi wolnymi rodnikami, ale również przed nowotworami: nowotworem piersi, jajników, prostaty, jelita grubego.
Czy olej lniany może wspomagać procesy odchudzania? Okazuje się, że tak, ponieważ przyspiesza on metabolizm oraz trawienie. Pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała również dzięki usuwaniu z organizmu toksyn i produktów przemiany materii. Wspomaga także przyrost tkanki mięśniowej oraz spalanie tkanki tłuszczowej. Regeneruje błonę śluzową układu pokarmowego.
Olej lniany wspomaga procesy odchudzania, reguluje metabolizm, oddziałuje na koncentrację i procesy zapamiętywania.
Olej lniany zalecany jest również dla dzieci i młodzieży uczącej się. Kwasy tłuszczowe omega-3 pozytywnie wpływają na koncentrację, uwagę, procesy uczenia się oraz zapamiętywania.
Witamina E jest przeciwutleniaczem, który pozwala nam na dłużej zachować młody wygląd oraz dobrą kondycję całego ciała.
Według badań olej lniany może łagodzić objawy związane z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, inaczej ADHD. Regularne stosowanie oleju zapobiega również chorobom neurologicznym, np. chorobie Alzheimera oraz stwardnieniu rozsianemu.
Kto powinien spożywać olej lniany?
Wyżej przedstawiliśmy prozdrowotne oddziaływanie oleju z lnu na nasz organizm. Suplementacja oleju szczególnie zalecana jest dla osób:
- chorujących na depresję,
- z chorobami układu krążenia,
- z chorobami o podłożu zapalnym,
- z miażdżycą,
- z nadciśnieniem,
- z zespołem policystycznych jajników,
- z hipercholesterolemią.
Olej lniany – wpływ na skórę i włosy
Olej lniany stosowany jest również w kosmetyce do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. Przy zastosowaniu wewnętrznym uzupełnia on suplementację kwasów tłuszczowych oraz witaminy E – nazywanej „witaminą młodości”.
Olej z lnu przeciwdziała chorobom skóry. Przede wszystkim zapobiega jej łuszczeniu oraz nadmiernemu wysuszeniu. Łagodzi również objawy alergii – swędzenie, zaczerwienienie, zmiany skórne.
Olej możemy stosować zewnętrznie, bezpośrednio na skórę. Sprawdzi się do każdego rodzaju cery, również tej wrażliwej, tłustej i trądzikowej. Olej przede wszystkim przywraca skórze naturalną równowagę, ogranicza wydzielanie sebum, poprawia elastyczność naskórka oraz wpływa na zmniejszanie zmarszczek. Nienasycone kwasy tłuszczowe odbudowują barierę lipidową cery, dzięki czemu pomagają utrzymać prawidłowy poziom nawilżenia.
Olej z lnu przeciwdziała chorobom skóry, łagodzi zmiany trądzikowe i poprawia elastyczność naskórka.
W jaki sposób stosować olej na twarz? Możemy go nakładać na skórę w niewielkich ilościach lub punktowo na zmiany trądzikowe. Sprawdzi się również w roli dodatku do gotowych kremów oraz masek.
Olej lniany stanowi popularny składnik pielęgnacji włosów każdego rodzaju – również włosów kręconych i wysokoporowatych. Kwasy omega-3 stanowią budulce mieszków włosowych. Oznacza to, że wmasowując olej w skalp, pobudzimy krążenie krwi, a także zmobilizujemy cebulki włosowe do wzrostu. Dodatkowo możemy także zapobiec wypadaniu kosmyków oraz wzmocnić je na całej długości.
Olej lniany możemy wykorzystać do domowego zabiegu olejowania włosów. Nada się również do wcierania w same rozdwojone końcówki. Jaki uzyskamy efekt przy jego regularnym stosowaniu? Nasze włosy staną się bardziej elastyczne, błyszczące i wygładzone. Będą również chronione przed wpływem czynników zewnętrznych, takich jak wysoka i niska temperatura czy promieniowanie UV. Olej reguluje również aktywność gruczołów łojowych, dzięki czemu przyczynia się do zmniejszonego przetłuszczania kosmyków.
Olej stosowany na włosy wpływa na ich wzmocnienie i regenerację oraz pobudza cebulki włosowe do wzrostu.
Olej lniany wykorzystywany jest również w roli naturalnego olejku do masażu. Stosowany jest w walce z cellulitem, ponieważ pomaga uelastycznić skórę i poprawia wchłanianie się balsamów antycellulitowych. Przyjmuje się również, że kwasy tłuszczowe omega-3 zapobiegają powstawaniu tzw. pomarańczowej skórki.
Sprawdź: Olej rycynowy – do czego wykorzystać? Poznaj właściwości lecznicze
Olej lniany – jak go stosować?
Olej lniany znajduje zarówno zastosowanie wewnętrzne, jak i zewnętrzne. W zastosowaniu wewnętrznym musimy wiedzieć o tym, że olej nie nadaje się do smażenia lub gotowania. Musi być spożywany wyłącznie na zimno, dlatego też zalecany jest jako dodatek do sałatek, kanapek lub jako sos. W wyniku obróbki cieplnej traci natomiast większość prozdrowotnych właściwości.
Olej lniany należy przyjmować doustnie w dawce 1 łyżka stołowa od 4 do 8 razy dziennie.
Olej możemy spożywać również samodzielnie, przyjmując doustnie łyżkę stołową oleju od 4 do 8 razy dziennie.
W zastosowaniu zewnętrznym pomoże nam w pielęgnacji skóry oraz włosów.
Olej lniany dla dzieci
Olej lniany może zostać włączony do dziecięcej diety, ponieważ wpływa na prawidłowy rozwój mózgu, procesy zapamiętywania oraz na kształtowanie się systemu odpornościowego.
Zalecana dzienna dawka kwasów omega-3 dla dzieci w wieku od 3 do 12 lat wynosi 550 mg. W przypadku dzieci powyżej 12. roku życia wynosi ona około 1000-1500 mg na dobę.
Olej możemy podawać dziecku na łyżce lub dodawać go do np. surówki oraz jogurtu.
Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania oleju lnianego?
Tak jak wspomnieliśmy, olej lniany wpływa na nasz metabolizm Oznacza to, że wpływa na usuwanie mas kałowych z jelit. Dlatego też szczególną ostrożność podczas stosowania oleju lnianego powinny zachować osoby zmagające się z przewlekłymi biegunkami lub z nadwrażliwością jelit.
Oleju z lnu nie powinny również włączać do diety osoby borykające się z chorobami trzustki, chorobami miąższu wątroby, kamicą pęcherzyka żółciowego.
Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem oleju lnianego.
Zobacz: Olej kokosowy – wartości odżywcze, zastosowanie. Poznaj fakty i mity
Jak przechowywać olej lniany?
Olej lniany pod wypływem wysokiej temperatury oraz promieni słonecznych ulega rozkładowi, dlatego też powinien być przechowywany w butelce z ciemnego szkła oraz w chłodnym miejscu. Po otwarciu powinniśmy go trzymać w lodówce. Pamiętajmy o tym, że oleju lnianego nie można stosować do smażenia.
Co wybrać – olej lniany czy siemię lniane?
Olej lniany pozyskiwany jest z siemienia lnianego tłoczonego na zimno. Mimo to właściwości oleju różnią się od tych zawartych w nasionach lnu. Specjaliści zalecają więc wprowadzenie do zdrowej diety zarówno oleju lnianego, jak i siemienia lnianego, który należy do grona „superfoods”, czyli produktów o specjalnym wpływie na nasze zdrowie.
Napar z siemienia lnianego mogą spożywać także osoby z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy i osoby borykające się z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Nasiona lnu mogą służyć jako dodatek do chleba, ciastek i innych wypieków.
Bibliografia
R. Kaniewski, J. Jankowiak, K. Zajączek, Nowe możliwości wykorzystania oleju lnianego tłoczonego na zimno, 2019 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/10/pf_2019_03_07.pdf
H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, 2014
K. Mińkowski, S. Grześkiewicz, M. Jerzewska, Ocena wartości odżywczej olejów roślinnych o dużej zawartości kwasów linolenowych na podstawie składu kwasów tłuszczowych, tokoferolii i steroli, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011 (dostęp online) https://docplayer.pl/33941366-Ocena-wartosci-odzywczej-olejow-roslinnych-o-duzej-zawartosci-kwasow-linolenowych-na-podstawie-skladu-kwasow-tluszczowych-tokoferoli-i-steroli.html
E. Materac, Z. Marczyński, K. H. Bodek, Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Łódź 2013 (dostęp online) https://ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/2/BR%202-2013%20-%20s.%20225-233.pdf
K. Marciniak-Lukasiak, Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011 (dostęp online) https://docplayer.pl/5207198-Rola-i-znaczenie-kwasow-tluszczowych-omega-3.html
