Charakterystyka oleju z pestek dyni
Olej z pestek dyni jest łagodny w smaku, często można w nim wyczuć nutki smakowe orzecha. Jego kolor zależny jest od partii ziaren, z której został wytworzony. Najczęściej przyjmuje kolor brunatno-zielony, lecz może być również słomkowy.
Przeczytaj: Pestki dyni a zdrowie – wartości odżywcze, kaloryczność, przeciwwskazania
Sedymentacja oleju dyniowego
Sedymentacja oleju jest procesem naturalnym. Jeżeli produkt nie jest regularnie stosowany, to na dnie butelki wytrąca się osad. Nie powinniśmy martwić się tym zjawiskiem – wystarczy, że wstrząśniemy butelką, a olej dyniowy powróci do dawnej postaci.
Kaloryczność oleju z pestek dyni
Olej z pestek dyni należy do produktów o wysokiej kaloryczności. W jego 100 mililitrach zawartych jest około 900 kalorii. Jedna łyżka stołowa produktu dostarcza natomiast około 90 kalorii.
Olej z pestek dyni – co zawiera?
Olej dyniowy w swoim składzie zawiera cenne kwasy nienasycone, w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-6 oraz omega-3. Dominują zwłaszcza: kwas oleinowy, kwas linolowy, kwas palmitynowy, kwas stearynowy. Znajdziemy w nim również: witaminę A, witaminy z grupy B, witaminę C, witaminę D, witaminę E, potas, wapń, żelazo, magnez, fosfor, fluor.
Do grona antyoksydantów, zawartych w oleju, należą natomiast: kwasy fenolowe, tokochromanole, tokoferole, barwniki karotenoidowe, barwniki chlorofilowe oraz skwalen.
Olej z pestek dyni w swoim składzie zawiera m.in.: wielonienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy, mikroelementy, kwasy fenolowe, skwalen.
Warto podkreślić, że skwalen, który jest prekursorem syntezy cholesterolu, hormonów steroidowych, kwasów tłuszczowych i witaminy D. Wykazuje silne właściwości przeciwutleniające, wspiera układ odpornościowy i wspomaga proces transportu tlenu do komórek organizmu.
Kwasy fenolowe przeciwdziałają chorobie wieńcowej, stanom zapalnym organizmu, cukrzycy. Działają także żółciopędnie i przeciwbakteryjnie. Natomiast barwniki karotenoidowe zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, chorób nowotworowych, zaćmy i zwyrodnienia plamki ocznej.
Olej z pestek dyni – jakie są jego prozdrowotne właściwości?
Olej z pestek dyni wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- antyoksydacyjne,
- przeciwmiażdżycowe,
- antybakteryjne,
- przeciwwirusowe,
- przeciwnowotworowe,
- przeciwwrzodowe.
Olej z pestek dyni na odporność
Olej z pestek dyni naturalnie wzmacnia odporność poprzez stymulację makrofagów oraz limfocytów, a także działanie przeciwzapalne. Szczególną skuteczność wykazuje w leczeniu chorób układu oddechowego.
Olej z pestek dyni na układ pokarmowy
Olej z pestek dyni łagodnie reguluje procesy trawienne, przyspiesza nasz metabolizm, dzięki czemu zapobiega nawracającym zaparciom. Niektóre źródła wskazują, że może wspomóc również proces odchudzania.
Olej z pestek dyni na układ sercowo-naczyniowy
Ten naturalny produkt dzięki obecności fitosteroli skutecznie obniża stężenie „złego” cholesterolu frakcji LDL oraz cholesterolu całkowitego. Zwiększa natomiast stężenie „dobrej” frakcji cholesterolu – HDL. Dzięki temu zapobiega rozwojowi miażdżycy. Dodatkowo reguluje również ciśnienie tętnicze krwi i ogranicza agregację płytek krwi.
Olej z pestek dyni na układ nerwowy
To nie koniec prozdrowotnych właściwości tego roślinnego oleju. Oddziałuje on również na nasz układ nerwowy. Zawartość magnezu oraz tryptofanu – aminokwasu uczestniczącego w syntezie serotoniny i melatoniny – sprawia, że olej poprawia nasze samopoczucie, łagodzi skutki stresu i napięcia nerwowego, a także pozytywnie wpływa na jakość snu i na koncentrację. Może zapobiegać stanom depresyjnym, zmniejsza ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera i choroby Parkinsona.
Olej dyniowy w walce z pasożytami
Olej dyniowy wykorzystywany jest jako wsparcie leczenia lub pojedynczy środek w walce z pasożytami przewodu pokarmowego zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. To działanie zawdzięcza zawartym w nim alkaloidom (inaczej kukurbitacyny), które uszkadzają układ nerwowy pasożytów bytujących w przewodzie pokarmowym, czyli tasiemca, owsików lub glist. Alkaloidy przyspieszają także proces usuwania pasożytów z organizmu, a także innych substancji toksycznych.
Uwaga: Kuracja olejem powinna trwać przez minimum dwa tygodnie.
Olej dyniowy wspiera prostatę
Olej dyniowy wspiera pracę układu moczowego i gruczołu krokowego, czyli prostaty. Prozdrowotne substancje pomocne są zwłaszcza w przypadku łagodnego przerostu prostaty. Olej z pestek dyni reguluje procesy odpowiadające za oddawanie moczu oraz obniża poziom hormonu DHT (dihydrotestosteron), którego wysokie stężenie odpowiada za przerost prostaty.
Olej z pestek dyni wspiera wzrok
Olej dyniowy zawiera witaminę A, luteinę i zeaksantynę, dlatego też naturalnie ochrania wzrok i zmniejsza ryzyko zachorowań na zaćmę.
Olej z pestek dyni na trądzik
Olej dyniowy wykazuje działanie łagodzące, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego też może wspomóc leczenie trądziku.
Olej z pestek dyni na układ moczowy
Olej z pestek dyni zalecany jest nie tylko przy łagodnym przeroście prostaty, ale również w przypadku leczenia chorób pęcherza – zwłaszcza tak zwanego nadreaktywnego pęcherza.
Olejek z pestek dyni a profilaktyka nowotworowa
Badania naukowe wskazują, że olej wykazuje działanie przeciwnowotworowe w przypadku: raka jajników, raka prostaty, raka żołądka, raka okrężnicy, raka płuc.
Olejek z pestek dyni łagodzi objawy menopauzy
Według źródeł naukowych olej dyniowy łagodzi objawy towarzyszące menopauzie, w tym zmienność nastrojów czy uderzenia gorąca.
Olej z pestek dyni – zastosowanie kosmetyczne
Dzięki zawartości wielu cennych substancji, o których pisaliśmy wyżej, olej z pestek dyni znajduje również zastosowanie w kosmetyce – możemy go stosować do naturalnej pielęgnacji skóry, paznokci i włosów.
Olej z pestek dyni na skórę
Olej z pestek dyni należy do grona tak zwanych olejów nieschnących o zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych poniżej 20%. Charakteryzuje go dość gęsta konsystencja oraz długi czas wchłaniania, dlatego też zalecany jest zwłaszcza w przypadku cery suchej i dojrzałej. Wykorzystywany jest również w leczeniu łuszczycy. Warto podkreślić, że wspomniany już skwalen – zawarty w oleju – jest składnikiem lipidowym naszej skóry i wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, zmniejszając widoczność wyprysków skórnych w przypadku cery problematycznej.
Olej z pestek dyni zalecany jest zwłaszcza w pielęgnacji skóry suchej, skóry dojrzałej, skóry problematycznej.
Olej tłoczony na zimno z pestek dyni natłuszcza skórę, nawilża, przywraca jej koloryt oraz redukuje drobne zmarszczki i ochrania przed pojawieniem się oznak starzenia. Reguluje także produkcję sebum.
Olej możemy stosować nie tylko na twarz, ale również na całe ciało, np. w formie olejku do masażu – wówczas zmniejszymy cellulit oraz widoczność rozstępów. Warto nim natłuszczać także przesuszony naskórek na łokciach, kolanach czy piętach.
Jak stosować olej z dyni do pielęgnacji skóry? Olej możemy bezpośrednio aplikować na naskórek. Najważniejsze jednak jest, aby na początku go odpowiednio rozcieńczyć z wodą – występuje duże ryzyko zabarwienia skóry. Olej w 100% stężeniu możemy dodać również do ulubionego kremu.
Olej z pestek dyni na włosy
Regularnie stosowany olej z pestek dyni w pielęgnacji włosów sprawi, że nasze kosmyki będą miękkie, gładkie, odżywione, błyszczące. Aplikowanie oleju na skalp dodatkowo zahamuje nadmierne wypadanie włosów i aktywuje do wzrostu nowe cebulki włosowe.
Uwaga: Badania naukowe wskazują, że ten naturalny produkt blokuje androgeny, które przyczyniają się do łysienia u mężczyzn.
Olej z pestek dyni hamuje nadmierne wypadanie włosów, a także poprawia ich kondycję na całej długości.
Jak stosować olej w pielęgnacji włosów? Najlepsze rezultaty osiągniemy, wykonując domowe zabiegi olejowania.
Istnieje kilka metod olejowania włosów, ale najpopularniejsze to olejowanie na sucho i ma mokro. Niewielką ilość oleju z pestek dyni rozgrzewamy w dłoniach, a następnie równomiernie aplikujemy na suche lub zwilżone kosmyki (nadmiar wody wyciskamy za pomocą miękkiego ręcznika). Dla zwiększenia efektu włosy możemy zawinąć w ręcznik, czepek czy folię spożywczą – pod wpływem ciepła składniki skuteczniej wnikają w głąb włosa. Olej przytrzymujemy przez minimum 30 min, a najlepiej przez minimum godzinę. Na końcu spłukujemy go za pomocą wody i myjemy włosy szamponem. Zalecamy także wykonanie tak zwanego emulgowania oleju, dzięki czemu unikniemy przetłuszczania się fryzury u nasady. Wystarczy, że na olej nałożymy odżywkę, odczekamy 15 minut, a następnie całość spłuczemy i umyjemy włosy szamponem.
Uwaga: Olej z pestek dyni może nieznacznie przyciemnić włosy.
Olej możemy dodawać także do ulubionego szamponu lub maski do włosów – wystarczy od 3 do 5 kropel. Warto również włączyć jego doustną suplementację.
Olej z pestek dyni – zastosowanie w kuchni
Olej z pestek dyni nie tylko cechuje się cennymi właściwościami prozdrowotnymi, ale również oryginalnym smakiem, który wzbogaci nasze potrawy. Możemy go stosować w formie dodatku do:
- sałatek,
- dipów,
- makaronów,
- warzyw,
- kasz,
- past,
- pieczywa,
- mięs,
- ryb,
- sera,
- ciast,
- słodkich deserów.
Smażenie na oleju z pestek dyni – czy można?
Warto wiedzieć, że tłoczony na zimno olej z pestek dyni nie nadaje się to smażenia. Stosuje się go wyłącznie na zimno, a także nie powinno się go dodawać do potraw w czasie gotowania. Dlaczego? Pod wpływem wysokiej temperatury ten naturalny produkt traci swoje cenne właściwości prozdrowotne.
Dawkowanie oleju z pestek dyni
Przyjmuje się, że ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych dziennie należy spożywać maksymalnie dwie lub trzy łyżeczki oleju z pestek dyni. Przekroczenie tej dawki może skutkować m.in. obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi.
Maksymalna zalecana dzienna dawka oleju z pestek dyni wynosi od dwóch do trzech łyżeczek produktu.
Olej możemy stosować zarówno jako dodatek do potraw, jak i formie suplementu diety przyjmowanego doustnie. Możemy po niego sięgać na czczo, przed posiłkiem lub po posiłku.
Olej z pestek dyni dla dzieci
Olej z pestek dyni uchodzi za produkt bezpieczny dla dzieci – przed włączeniem do jadłospisu warto natomiast skonsultować się z lekarzem pediatrą. Dla dzieci do dziewiątego roku życia zalecane jest dawkowanie w ilości jedna łyżeczka oleju dziennie. Najlepiej podawać go na czczo, zaraz po przebudzeniu.
Olej dyniowy przede wszystkim naturalnie wesprze układ odpornościowy, a także pozytywnie wpłynie na pamięć i koncentrację.
Skutki uboczne stosowania oleju z pestek dyni
Olej z pestek dyni uchodzi za produkt bezpieczny – pod warunkiem że przyjmowany jest w zalecanych dawkach. Przekroczenia dawkowania może skutkować:
- nudnościami,
- wymiotami,
- bólami brzucha,
- biegunkami,
- kołataniem serca.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania oleju z pestek dyni?
Szczególną ostrożność w stosowaniu oleju z pestek dyni powinny zachować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Wynika to z tego, że współcześnie działanie oleju w przypadku ciąży i karmienia piersią nie jest dokładnie znane.
Olej dyniowy może zwiększać zdolność do kumulowania się litu w organizmie, dlatego też nie jest zalecany dla osób, które przyjmują preparaty na bazie litu.
Oleju z pestek dyni nie powinny stosować osoby uczulone na dynię – istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej również po spożyciu oleju. Za niepokojące objawy należy uznać: wysypkę skórną, swędzenie lub zaczerwienienie skóry, duszności, uczucie ucisku w obrębie klatki piersiowej. W przypadku wystąpienia wymienionym symptomów należy udać się do lekarza.
Olej nie jest zalecany także dla osób borykających się z kamicą żółciową ze względu na to, że sprzyja wydalaniu żółci.
Olej z pestek dyni nie jest zalecany dla: kobiet w ciąży i karmiących piersią, osób uczulonych na dynię, diabetyków, osób borykających się z kamicą żółciową, osób przyjmujących leki na nadciśnienie oraz leki na bazie litu.
Ostrożność powinni zachować diabetycy. Tak jak pisaliśmy wyżej, olej z pestek dyni poprawia profil lipidowy, natomiast regulacja metabolizmu lipidów u osób borykających się z cukrzycą może doprowadzić do hiperglikemii.
Olej z pestek dyni należy stosować z rozwagą w przypadku osób zażywających leki na nadciśnienie. Tak jak wspomnieliśmy, ten naturalny produkt wykazuje działanie hipotensyjne, co oznacza, że wpływa na obniżenia ciśnienia. Równoczesne stosowanie oleju i zażywanie leków na nadciśnienie (np. felodypina, kaptopryl) może wzmacniać działanie farmaceutyków. Włączenie do jadłospisu oleju dyniowego należy więc skonsultować z lekarzem.
Jaki olej z pestek dyni wybierać?
Przy zakupie oleju z pestek dyni powinniśmy zwrócić uwagę na to, aby produkt był w 100% naturalny, tłoczony z nasion na zimno oraz nierafinowany i nieoczyszczony. W innym przypadku w tym produkcie spożywczym nie znajdziemy biologicznie czynnych związków, które wykazują cenne właściwości prozdrowotne. Warto wybierać również olej w szklanej, ciemnej butelce, która ochroni go przed negatywnym działaniem promieniowania słonecznego.
Jak przechowywać olej dyniowy?
Olej z pestek dyni w swoim składzie zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które ulegają utlenianiu, inaczej jełczeniu. Aby jak najdłużej korzystać z prozdrowotnych właściwości oleju, zaleca się, aby po otwarciu przechowywać go w lodówce przez okres maksymalnie sześciu miesięcy.
Bibliografia
J. Ciećko, A. Romańska, M. Kowalczyk, P. Domaradzki, M. Kędzierska-Matysek, A. Teter, P. Skałecki, M. Florek, M. Dmoch, M. Kondraciuk, Ocena profilu kwasów tłuszczowych olejów roślinnych wykorzystywanych w żywieniu człowieka i kosmetyce [w:] Wybrane zagadnienia z zakresu produkcji surowców, żywności i kosmetyków. Środowisko – Roślina – Zwierzę – Produkt, red. M. Babicz, K. Kropiwiec-Domańska, Lublin 2021 (dostęp online) https://up.lublin.pl/wp-content/uploads/2021/09/Wybrane-zagadnienia-z-zakresu-produkcji-surowcow-zywnosci-i-kosmetykow-1.pdf
A. Litwinek, W. Zmysłowska, U. Oczkowska, Naturalne oleje roślinne w pielęgnacji skóry, Uniwersytet Medyczny w Lublinie (dostęp online) https://up.lublin.pl/wp-content/uploads/2022/02/Wybrane-aspekty-biokosmetologii.pdf
B. Waszkiewicz-Robak, Oleje tłoczona na zimno jako żywność funkcjonalna, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2012 (dostęp online) https://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/2015/02/027_044_02_Obiedzinska.pdf
https://vitapedia.pl/pestki-dyni
M. Wroniak, M. Kwiatkowska, K. Krygier, Charakterystyka wybranych olejów tłoczonych na zimno, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość,2006
