Czym jest olej z czarnuszki?
Olej z czarnuszki powstaje w wyniku tłoczenia na zimno nasion czarnuszki siewnej. Czarnuszka znana jest także pod nazwami: czarnucha, kmin czarny, kminek egipski, kolendra siewna, kąkolnica. Uprawiana jest w Europie, Afryce oraz w Azji.
Czarnuszka siewna jest niewysoką, jednoroczną rośliną, która zakwita od czerwca do września. Jej kwiaty mają niebieską barwę. Roślina była wykorzystywana jako przyprawa oraz naturalny lek już za czasów starożytnych Rzymian i Egipcjan.
Olej z czarnuszki ma intensywny zapach, który porównywalny jest z aromatem korzennym. Ma gorzki smak, a jego barwa może być ciemnobrązowa lub miodowa.
Jakie są właściwości oleju z czarnuszki?
Olej z czarnuszki charakteryzuje się różnorodnym działaniem prozdrowotnym. Wynika ono z bogatego składu, w którym znajdziemy około 86% nienasyconych kwasów tłuszczowych.
W oleju z czarnuszki występują wielonienasycone kwasy tłuszczowe, w tym kwasy omega-6, omega-9 i omega-3:
- kwas linolowy,
- kwas oleinowy,
- kwas alfa-linolenowy,
- kwas eikozadienowy.
W składzie oleju możemy również wyróżnić:
- związki czynne: ditymochinon, tymochinon, p-cymen, karwakrol, nigellon, tymol,
- fitosterole i fosfolipidy,
- flawonoidy i alkaloidy,
- składniki mineralne: żelazo, wapń, potas, cynk, miedź, magnez, sód,
- witaminy: witaminę A, witaminy z grupy B, witaminę E,
Nasiona z czarnuszki, z których tłoczony jest olej, wykazują szereg prozdrowotnych działań. Można wśród nich wymienić:
- działanie przeciwutleniające,
- działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe,
- działanie przeciwwrzodowe,
- działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne,
- działanie przeciwalergiczne,
- działanie obniżające ciśnienie krwi.
Przeczytaj: Olej z czarnuszki a olej z wiesiołka – który wybrać?
Jak olej z czarnuszki wpływa na nasze zdrowie?
Olej z czarnuszki, poprzez zawartość tymochinonu, pozytywnie wpływa na nasz układ odpornościowy. Dzięki regularnemu spożywaniu oleju wzrastają liczby komórek odpornościowych, a także zwiększa się aktywność tego układu.
Dodatkowo olej cechuje się działaniem przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Jest pomocny m.in. w zwalczaniu pasożytów – owsików oraz tasiemca. Zawartość witaminy A oraz witaminy E – naturalnych antyoksydantów – sprawia, że olej eliminuje szkodliwe działanie wolnych rodników w naszym organizmie.
Olej z czarnuszki zalecany jest również dla alergików. Dzięki działaniu przeciwhistaminowym czarnuszka może wspomagać terapię odczulającą. Według badań olej pomaga zwłaszcza przy katarze siennym. Podczas regularnego spożywania jego pierwsze działania można zauważyć po kilku tygodniach stosowania.
Olej z czarnuszki wpływa na naszą odporność, eliminuje wpływ wolnych rodników na organizm. Może być stosowany w terapii odczulającej, ponieważ wykazuje działanie przeciwhistaminowe.
Olej z czarnuszki jest naturalnym lekiem dla osób często chorujących na infekcje górnych dróg oddechowych. Olejki eteryczne wpływają również na oskrzela – rozszerzają je i sprawiają, że pracują bardziej wydajnie. Dzięki temu lekarze zalecają spożywanie oleju z czarnuszki pomocniczo przy zapaleniach oskrzeli – wydzielina z dróg oddechowych będzie łatwiej wykrztuszana.
Czarnuszka wpływa na nasze organy wewnętrzne. Olej może być stosowany w leczeniu dolegliwości związanych z przewodem pokarmowym. Zalecany jest w przypadku nawracających wzdęć, nieżytu żołądka, wrzodów żołądka, wrzodów dwunastnicy oraz gazów. Czarnuszka wspomaga także pracę wątroby i działa pomocniczo podczas zatrucia pokarmowego.
Olej z czarnuszki może być stosowany przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, a także w leczeniu dolegliwości związanych z układem pokarmowym.
Olej z czarnuszki wykazuje działanie przeciwcukrzycowe – obniża poziom glukozy we krwi. Pomaga również w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi poprzez zmniejszanie wpływu stresu oksydacyjnego.
Zobacz: 15 naturalnych sposobów na obniżenie ciśnienia
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, omega-6 i omega-9 uelastyczniają ściany naczyń krwionośnych, co zapobiega powstawaniu zakrzepów i stanu zapalnego w układzie krwionośnym. Kwasy tłuszczowe zahamowują rozwój schorzeń układu sercowo-naczyniowego oraz miażdżycy. Wpływają również na utrzymanie prawidłowej masy ciała i obniżają stężenie „złego” cholesterolu we krwi.
Czarnuszka obniża poziom glukozy we krwi, a także stężenie „złej" frakcji cholesterolu. Obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych sprawia, że olej zapobiega powstawaniu zakrzepów i hamuje rozwój schorzeń sercowo-naczyniowych.
Warto wiedzieć, że badania wskazują na to, że czarnuszka chroni nasz organizm przed bakterią pokarmową – helicobacter pylori. To właśnie ona jest jedną z przyczyn rozwoju wrzodów. Dodatkowo olej może wspierać leczenie raka płuc, raka trzustki oraz glejaka, ponieważ wykazuje działanie antynowotworowe.
Sprawdź: Olej z ostropestu – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania
Olej z czarnuszki w kosmetyce
Olej z czarnuszki stosowany jest do codziennej pielęgnacji skóry, włosów i paznokci. To wszystko dzięki właściwościom regenerującym, nawilżającym i przeciwstarzeniowym. Czarnuszka wpływa na regulację podziału komórek naskórka, stymuluje porost nowych włosów oraz skutecznie ogranicza ich wypadanie.
Olej z czarnuszki możemy stosować bezpośrednio na twarz lub dodawać go do ulubionych kosmetyków – np. kremów lub hydrolatów.
Czarnuszka może mieć szerokie zastosowanie w kosmetyce:
- pomaga w walce z trądzikiem i wysypką,
- zmniejsza zaskórniki,
- przynosi ukojenie przy atopowym zapaleniu skóry,
- nawilża i stymuluje naskórek do odnowy,
- zmiękcza skórki przy paznokciach,
- zmniejsza podrażnienia – może być stosowana także wśród osób z cerą wrażliwą,
- rozjaśnia i zmiękcza blizny,
- wpływa na płytkie zmarszczki i zapobiega powstawaniu nowych,
- przy regularnym stosowaniu może poprawić owal twarzy,
- przywraca skórze blask,
- łagodzi oparzenia słoneczne,
- zmniejsza wrażliwość skóry na promienie UV,
- przyspiesza proces gojenia się ran,
- odżywia łamliwe i matowe włosy,
- hamuje wypadanie włosów,
- może opóźniać proces siwienia,
- zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu skóry głowy i reguluje wydzielanie się sebum,
- pomaga w walce z łupieżem.
Przeczytaj: Olej z czarnuszki na twarz – właściwości, działanie, zastosowanie
Olej z czarnuszki czy ziarna?
Jeżeli zastanawiamy się, czy lepszym wyborem będą ziarna czarnuszki, czy olej, to warto wiedzieć, że najbardziej skoncentrowaną formą tej rośliny jest olej. Przyjmuje się, że jedna łyżeczka oleju z czarnuszki odpowiada zawartości ponad dwóch łyżeczek ziaren. Dodatkowo olej ma więcej zastosowań – możemy go włączyć do pielęgnacji włosów i cery.
Pod względem naszych zmysłów, to zarówno olej, jak i ziarna cechują się intensywnym zapachem oraz gorzkim smakiem.
Olej z czarnuszki – jak go stosować?
Spożywanie oleju z czarnuszki warto rozpocząć od jego niewielkich ilości, a następnie stopniowo zwiększać dawkę. Wynika to przede wszystkim z tego, że olej ma charakterystyczny smak, do którego trzeba się przyzwyczaić.
Jaki jest najlepszy sposób na spożywanie oleju z czarnuszki? Wystarczy, że dodamy go do posiłku, np. do warzyw. Innym, równie dobrym, sposobem jest połączenie łyżeczki oleju z łyżeczką miodu lub z sokiem owocowym.
Na początku kuracji odradzamy picie samego oleju ze względu na jego smak. Jeżeli już przyzwyczaimy się do intensywnego zapachu i gorzkiego posmaku, to możemy wypijać olej do posiłku – nie jest wskazane spożywanie go na czczo.
Za bezpieczną ilość oleju z czarnuszki przyjmuje się maksymalnie dwie łyżeczki dziennie, czyli około 500-1000 mg. Najlepiej przyjmować ją w dwóch dawkach.
Dzienna dawka oleju z czarnuszki wynosi maksymalnie dwie łyżeczki.
Poniżej wymieniamy wszystkie zastosowania oleju z czarnuszki:
- olej jako dodatek do sałatek i dressingów,
- olej przyjmowany doustnie w celach prozdrowotnych,
- olej nanoszony na skórę – sprawdza się na zmianach trądzikowych, a także przy egzemie i łupieżu,
- olej do pielęgnacji włosów – wzmacnia i wygładza włosy, opóźnia siwienie,
- olej jako dodatek do gotowych kosmetyków,
- olej stosowany w aromaterapii – wyciszy, pomoże przy zaburzeniach snu i złagodzi stres.
Warto wiedzieć, że olej z czarnuszki należy przechowywać w lodówce – zarówno przed, jak i po otwarciu. Najlepiej, aby był trzymany w temperaturze od 4 do 10 stopni. Specjaliści zalecają spożywanie oleju na zimno.
Na powierzchni oleju z czarnuszki może powstawać osad. Sedymentacja osadu jest procesem naturalnym i występuje w sytuacji, gdy butelka z olejem stoi przez jakiś czas bez ruchu. Przed kolejnym użyciem wystarczy delikatnie wstrząsnąć butelką.
Przeciwwskazania
Olej z czarnuszki nie przejawia skutków ubocznych, jeżeli zastosujemy się do określonej dziennej dawki, czyli około 2 łyżeczek dziennie.
- Czarnuszka wykazuje działanie przeciwskurczowe, dlatego też przed zastosowaniem oleju wśród kobiet w ciąży zalecana jest konsultacja z lekarzem.
- Nadmierne spożywanie oleju z czarnuszki może doprowadzić do nadciśnienia. Do objawów przedawkowania oleju należą: bóle głowy, bóle brzucha, świąd skóry.
- Olej z czarnuszki nie powinien być podawany dzieciom poniżej trzeciego roku życia.
- Dawkowanie czarnuszki musi być odpowiednio dobrane przez lekarza w przypadku osób chorujących na astmę.
Bibliografia
T. Wolski, A. Najda, K. Wolska-Gawron, Zawartość lipidów i olejku eterycznego oraz właściwości biologiczne nasion czarnuszki siewnej, Postępy Fitoterapii 18(3), 2017 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/12/pf_2017_235-241.pdf
A. Kaźmierczak, D. Wcisło-Dziadecka, N. Zmarzły, Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, Postępu Nauk Medycznych XXXI(1A), 2018 (dostęp online) http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2018/07/pnm_2018_01A_061-064.pdf
P. Terlecka, K. Terlecki, A. Grzywa-Celińska, J. Milanowski, Alergiczny nieżyt nosa – standardowe leczenie i fitoterapia, Środowisko. Zwierzę. Produkt. Biogospodarka i Środowisko, Lublin 2018
