Surowe jajka – jak wpływają na zdrowie?
Zanim przejdziemy do zdrowotnych właściwości oraz zagrożeń płynących ze spożywania surowych jajek, przyjrzyjmy się, dlaczego sięgamy po nie właśnie w formie surowej.
Wartości odżywcze surowych jaj
Jajka stanowią głównie źródło wysokowartościowego białka oraz dostarczają cennych aminokwasów. W ich składzie znajdziemy również:
- witaminę A,
- witaminę B2 (ryboflawina),
- witaminę B6,
- witaminę B12,
- kwas foliowy,
- biotynę,
- witaminę D,
- witaminę E,
- witaminę K,
- cynk,
- fosfor,
- miedź,
- magnez,
- selen,
- wapń,
- żelazo.
Warto podkreślić, że w różnych źródłach powtarzany jest mit dotyczący znacznej utraty składników odżywczych w jajkach gotowanych, co ma przemawiać na plus jaj surowych. Owszem, jeżeli poddamy jajko obróbce termicznej, to utraci ono część wartości. Jednak różnica w składzie jaja gotowanego na twardo a jaja surowego jest na tyle minimalna, że nie powinno się przedstawiać formy surowej jako tej pełnowartościowej i zdrowszej.
Jajka surowe cechują się taką samą zawartością substancji odżywczych, co jajka gotowane.
Jajka surowe zawierają jedynie niewiele większe stężenie witaminy D i żelaza, natomiast poziom białka nie ulega zmianie na skutek poddania ich obróbce termicznej. Na minus surowego produktu przemawia nadal zwiększone ryzyko zakażenia salmonellą.
Surowe jajka a zdrowie
Poprzez picie surowych jajek dostarczamy do naszego organizmu nie tylko białka i witaminy, ale również dobre kwasy tłuszczowe i lecytynę. Jajka w formie surowej najczęściej wybierane są przez osoby uprawiające sport oraz rzeźbiące swoją sylwetkę. Dlaczego? Przyjmuje się, że ten produkt spożywczy przyczynia się do lepszego wzrostu masy mięśniowej, dodatkowo redukując tkankę tłuszczową i przyspieszając metabolizm.
Surowe jaja pozytywnie wpływają na kondycję układu kostnego, zmysłu wzroku, układu odpornościowego, układu pokarmowego oraz układu sercowo-naczyniowego.
Niektóre badania dowodzą, że jajka wspierają męską potencję, regulują gospodarkę hormonalną u kobiet, poprawiają koncentrację oraz procesy pamięciowe. Oddziałują również na naszą urodę – wzmacniają włosy oraz odżywiają skórę.
Wśród korzyści w stosowaniu surowych jaj wymienia się także: regulację poziomu cholesterolu, ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomu hemoglobiny, zapobieganie rozwojowi chorób rematycznych, wzmacnianie strun głosowych, łagodzenie dolegliwości związanych z zespołem spięcia przedmiesiączkowego.
Przeczytaj także: Skorupki jajek – czy mają zdrowotne właściwości? Sprawdź, jak je stosować
Czy warto jeść surowe jajka?
Spożywanie surowych jajek może przynieść korzyści dla naszego organizmu, jednak powinniśmy wziąć pod uwagę fakt, że brak obróbki termicznej zwiększa ryzyko zakażenia salmonellą. Dodatkowo, tak jak wspomnieliśmy wyżej, jaja surowe praktycznie nie różnią się składem w porównaniu z jajami gotowanymi na twardo.
Surowe jaja zawierają awidynę – białko zwierzęce, które negatywnie oddziałuje na wchłaniania się biotyny w organizmie.
Na niekorzyść surowych jajek przemawiają również badania naukowe. Wykazano, że w jajach surowych znajduje się awidyna – białko zwierzęce, które negatywnie oddziałuje na wchłaniania się biotyny w naszym ciele. Regularne sięganie po ten produkt spożywczy w formie surowej może doprowadzić więc do niedoborów biotyny, skutkujących:
- bólami mięśni,
- brakiem energii,
- pogorszeniem kondycji skóry, włosów i paznokci,
- zmianami nastrojów,
- niedokrwistością,
- zapaleniem spojówek.
Inne badania naukowe udowodniły, że przyswajalność białka w naszym organizmie jest mniejsza w przypadku spożywania jaj surowych. Przyswajalność jaj ugotowanych wynosiła około 90%, natomiast przyswajalność jaj surowych jedynie 50%.
Co na temat spożywania surowych jaj sądzą specjaliści? Lekarze i dietetyce bezpośrednio nie odradzają picia surowych jajek, jednak podkreślają, że nie powinno się lekceważyć możliwości zakażenia salmonellą. Jeżeli zdecydujemy się na włączenie durowych jaj do jadłospisu, to najlepiej spożywać je rano. Wówczas nasze ciało będzie mogło je sprawniej przetrawić.
Jak spożywać surowe jajka?
Jeśli chcemy sięgać po jajka na surowo, to powinniśmy zastosować się do kilku ważnych zasad, które pozwolą nam zmniejszyć ryzyko zakażenia bakterią salmonelli.
Przede wszystkim warto wybierać jajka z tzw. ekologicznych farm, ponieważ te produkty spożywcze pozbawione są antybiotyków oraz hormonów.
Zwracajmy także uwagę na datę ważności. Jeżeli mamy co do niej wątpliwości, to możemy wykonać domowy test. Wystarczy, że jajko włożymy do miski z zimną wodą. Jeśli będzie leżeć na dnie, to oznacza, że jest świeże. Co w sytuacji, gdy wypłynie na wierzch? Wskazuje to na jego wątpliwą świeżość – lepiej nie ryzykować i nie spożywać takiego jajka.
Kolejna zasada dotyczy przechowywania tego produktu spożywczego. Od razu po zakupie powinniśmy włożyć jajka do chłodziarki, najlepiej w oryginalnym opakowaniu.
Zwracajmy również uwagę na to, czy skorupki są czyste i całe – jeżeli zauważymy nawet niewielkie pęknięcie na powierzchni skorupy, wówczas powinniśmy to jajko wyrzucić. Przed rozbiciem warto dokładnie wymyć skorupkę mydłem, sodą oczyszczoną lub octem.
Koktajle z surowych jajek
Picie surowych jajek po prostu oddzielonych od skorupki jest wątpliwą przyjemnością dla naszych kubków smakowych. Dlatego też możemy je połączyć z innymi składnikami, tworząc np. koktajl warzywno-owocowy.
Przepis na koktajl jajeczny o smaku banan z mango: blendujemy ze sobą dwa żółtka, jednego banana, mango oraz szklankę wody kokosowej. Dodajemy szczyptę kurkumy.
Przepis na koktajl mleczno-jajeczny: miksujemy ze sobą składniki, czyli jedno całe surowe jajko, jedno żółtko, jedną brzoskwinię, jednego banana, pięć sztuk suszonych daktyli, trzy łyżki miodu, szklankę mleka, pół szklanki wody, szklankę roszponki.
Jakie są przeciwwskazania do spożywania surowych jajek?
Po surowe jajka nie powinny sięgać przede wszystkim dzieci poniżej ósmego roku życia, ponieważ istnieje duże ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej. Wśród przeciwwskazań wymienia się również:
- alergię na jajka,
- choroby wątroby,
- niewydolność nerek,
- choroby pęcherzyka żółciowego,
- wysoki poziom cholesterolu we krwi.
Biorąc pod uwagę ryzyko zakażenia salmonellą, surowych jaj powinny również unikać:
- kobiety w ciąży,
- osoby w podeszłym wieku,
- osoby borykające się z chorobami układu odpornościowego.
Surowe jajka a salmonella
Tak jak pisaliśmy, spożycie surowych jajek zwiększa ryzyko zakażenia salmonellą. Bakterie giną w temperaturze powyżej 70 stopni Celsjusza – podczas gotowania przez co najmniej 4 minuty – lub w temperaturze powyżej 60 stopni Celsjusza – po upływie od 10 do 20 minut.
Bakterie salmonelli mogą występować w środku jajka – dostają się tam na etapie formowania jaja – lub na skorupce. Pierwsze objawy salmonellozy mogą pojawić się w ciągu 6 godzin do 5-6 dni od spożycia zatrutego jajka. Symptomy utrzymują się do 7 dni, choć w niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja i farmakoterapia. Do objawów zakażenia salmonellą należą:
- bóle brzucha,
- nudności,
- biegunka,
- wymioty,
- gorączka.
Warto wiedzieć, że chłodzenie lub zamrażanie jajek nie wyeliminuje bakterii. Salmonella ginie wyłącznie w wysokiej temperaturze.
Domowa pasteryzacja jajek
Pasteryzacja jajek może znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia salmonellą. Potrzebujemy do niej jedynie garnka oraz termometru do sprawdzenia temperatury wody. Ważne jest, aby nie pasteryzować jaj uszkodzonych lub schłodzonych. Po wyjęciu z lodówki jaja powinny odczekać około 20 minut w temperaturze pokojowej.
Jajka podgrzewamy stopniowo do momentu, gdy woda osiągnie 60 stopni Celsjusza. Czas pasteryzacji wynosi 3 minuty. Jeżeli zwiększymy temperaturę lub czas, wówczas jajka będą ugotowane.
Zapoznaj się: Nowa dieta kopenhaska – zasady i jadłospis
Kosmetyczne zastosowanie surowych jajek
Surowe jajka znajdują również zastosowanie kosmetyczne. Możemy z nich wykonać domowe maseczki do twarzy lub maski do włosów.
Surowe jajka na skórę
Jakie efekty uzyskamy, wykonując jajeczną maseczkę? Nasza skóra będzie napięta, nawilżona, ujędrniona i jednocześnie oczyszczona. Jajka pozytywnie oddziałują również na skórę tłustą oraz trądzikową – zmniejszają stany zapalne i redukują wypryski.
Przepis na maseczkę z jajka i cytryny: na początku ubijamy białko z jednego jaja, a następnie mieszamy je z łyżeczką świeżo wyciśniętego soku z cytryny oraz z połową łyżeczki miodu. Maseczkę aplikujemy na twarz i delikatnie wmasowujemy okrężnymi ruchami. Po upływie 15 minut zmywamy ją ciepłą wodą. Ten domowy kosmetyk wygładzi oraz oczyści naskórek z nadmiaru sebum.
Przepis na maseczkę z jajka i miodu: całe jedno surowe jajko mieszamy z jedną łyżką stołową miodu. Miksturę rozprowadzamy na twarzy i pozostawiamy na około 20 minut. Na końcu myjemy twarz letnią wodą. Maseczka nawilży skórę, wyrówna jej koloryt oraz zmniejszy widoczność rozszerzonych porów.
Przepis na maseczkę z jajka i twarogu: jedno żółtko mieszamy z jedną stołową łyżką twarogu oraz z dwiema łyżeczkami oleju roślinnego, np. z oliwą z oliwek. Całość aplikujemy na twarz i trzymamy przez 15 minut. Po upływie tego czasu maseczkę zmywamy ciepłą wodą. Taka mieszanka zadziała odżywczo, napinająco oraz nawilżająco na nasz naskórek.
Surowe jajka na włosy
Zawarte w jajku minerały oraz witaminy wzmacniają cebulki włosowe, dzięki czemu nasze włosy rosną szybciej i są lepiej odżywione. Kurze jajo nawilża skórę głowy i usuwa nadmiar łoju, dzięki czemu redukuje łupież, a także nadaje kosmykom blasku oraz przywraca im objętość.
Przepis na maskę z jajka i cytryny: ubijamy białko jajka, dodajemy świeżo wyciśnięty sok z połowy cytryny oraz kilka łyżek jogurtu naturalnego. Maskę aplikujemy na włosy oraz skalp. Dla lepszego efektu na włosy możemy nałożyć ręcznik, czepek lub folię spożywczą. Po upływie 30 minut spłukujemy kosmyki ciepłą wodą.
Przepis na maskę z jajka i musztardy: na początku ubijamy białko z dwóch jajek, a następnie dodajemy do niego łyżkę stołową musztardy oraz trzy łyżki stołowe jogurtu naturalnego. Maskę aplikujemy na włosy oraz zmywamy po upływie 30 minut.
Przepis na maskę jajeczno-miodową: jedno żółtko mieszamy z jedną stołową łyżką płynnego miodu, a następnie nakładamy na włosy. Kosmyki owijamy w ręcznik lub w czepek, a po upływie 15 minut myjemy je szamponem.
Bibliografia
J. Kijowski, G. Leśnierowski, R. Cegielska-Radziejewska, Jaja cennym źródłem składników bioaktywnych, Żywność Nauka Technologia Jakość, 5 (90), 2013 (dostęp online) http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2013,%205(90)/03_Kijowski.pdf
B. Biesiada-Drzazga, A. Janocha, Wpływ pochodzenia i systemu utrzymania kur na jakość jaj spożywczych, Żywność Nauka Technologia Jakość, 3 (64), 2009 (dostęp online) http://ww.pttz.org/zyw/wyd/czas/2009,%203(64)/06_Biesiada.pdf
K. Gołąb. M. Warwas, Białka jaja kurzego – właściwości biochemiczne i zastosowania, Advances in Clinical and Experimental Medicine, 14/15, 2005 (dostęp online) https://dbc.wroc.pl/Content/2061/PDF/b20_Gola.pdf
