Daktyle – wartości odżywcze, indeks glikemiczny, kalorie

Jakie są wartości odżywcze daktyli? Jak te owoce wpływają na nasze zdrowie? Czy mogą być spożywane przez diabetyków i kobiety w ciąży? W jaki sposób i w jakich ilościach je jeść? Jak wykonać domową maseczkę z daktyli? W artykule przedstawiamy odpowiedzi na te pytania oraz wyjaśniamy, dlaczego warto włączyć daktyle do jadłospisu.

Daktyle suszone w misce i na łyżce

Czym są daktyle? 

Daktyle to owoce palmy daktylowej (inaczej daktylowca), które obecnie uprawiane są na terenie Stanów Zjednoczonych, Azji oraz Afryki. Można je spożywać w formie świeżej oraz w formie suszonej. 

Daktyle zostały docenione już w czasach prehistorycznych, w których stanowiły jedno z głównych źródeł pożywienia człowieka. Są sycące, dzięki zawartości błonnika pokarmowego, a dodatkowo uchodzą za cenne źródło substancji odżywczych, takich jak: witaminy, minerały i przeciwutleniacze. 

Daktyle – jakie są ich odmiany?

Na rynku możemy znaleźć wiele odmian świeżych daktyli, które należą do trzech głównych grup: 

  • daktyle miękkie – pozyskuje się z nich sok określany „miodem daktylowym”,
  • daktyle półtwarde,
  • daktyle twarde – charakteryzują się dużą zawartością skrobi. 

Z kolei do najpopularniejszych odmian należą: 

  • Medjool – daktyle miękkie o dużej wielkości i soczystym miąższu,
  • Bhari – daktyle miękkie o łagodnym smaku miąższu,
  • Deglet Noor – daktyle półtwarde o delikatnym smaku, nazywane „daktylami światła” ze względu na barwę,
  • Thoory – daktyle twarde o twardej skórce i wysuszonym miąższu, nazywane „daktylowym chlebem”. 

Wartości odżywcze daktyli 

Daktyle rosnące na drzewie
Świeże daktyle są źródłem witamin, minerałów, błonnika pokarmowego oraz antyoksydantów

Decydując się na włączenie daktyli do jadłospisu, musimy wiedzieć, że są produktem spożywczym o wysokiej kaloryczności. W ich 100 gramach zawartych jest około 281 kalorii. Poniżej prezentujemy tabelę wartości odżywczych z podziałem na dwie najpopularniejsze odmiany: Mejool  i Deglet Noor.

W 100 gramach daktyli zawartych jest około 281 kalorii. 

Wartości odżywcze w 100 gramach daktyli odmiany Medjool/odmiany Deglet Noor:

  • wartość energetyczna: 277 kcal/281 kcal,
  • białko: 1,81 g/2,45 g,
  • tłuszcz: 0,15 g/0,39 g, 
  • węglowodany: 74,97 g/75,03 g,
  • witamina A: 149 IU/10 IU,
  • witamina B1 (tiamina): 0,050 mg/0,052 mg, 
  • witamina B2 (ryboflawina): 0,060/0,066 mg, 
  • witamina B3 (niacyna): 1,610 mg/1,274 mg, 
  • witamina B6: 0,249 mg/0,165 mg, 
  • kwas foliowy: 15 µg/19 µg, 
  • witamina C: 0 mg/0,4 mg, 
  • witamina E: 0 mg/0,05 mg, 
  • witamina K: 2,7 µg/2,7 µg,
  • wapń: 64 mg/39 mg, 
  • żelazo: 0,90 mg/1,02 mg, 
  • magnez: 54 mg/43 mg, 
  • fosfor: 62 mg/62 mg, 
  • potas: 696 mg/656 mg,
  • sód: 1 mg/2 mg, 
  • cynk: 0,44 mg/0,29 mg. 

Źródło danych: United States Department of Agriculture National Nutrient Database

Wybierając surowe daktyle, zwracajmy uwagę na to, czy pochodzą one z upraw ekologicznych. W wielu przypadkach do owoców dodaje się konserwanty, które mają je chronić przed rozwojem pleśni w czasie przechowywania. Do grona konserwantów należą: sorbinian sodu (E 201), sorbinian potasu (E 202), kwas benzoesowy (E 210), benzoesan sodu (E 211). 

Suszone daktyle 

Suszone daktyle mają podobną zawartość substancji odżywczych, co daktyle świeże. Różnią się jedynie zawartością błonnika. W przypadku owoców surowych wynosi ona około 8 gramów (w 100 gramach), a w 100 gramach owoców suszonych możemy znaleźć około 8,7 gramów błonnika. 

Suszone daktyle od daktyli świeżych różnią się jedynie wyższą zawartością błonnika pokarmowego. 

W przypadku suszonych daktyli stosuje się niekorzystne dla naszego zdrowia gazowanie z użyciem dwutlenku siarki (E 220). Dzięki temu zabiegowi owoce cechują się brązową barwą oraz wydzielają kwaskową woń. Najlepiej więc wybierać produkty ekologiczne – tzw. daktyle niesiarkowane. 

Daktyle – jakie są ich właściwości zdrowotne? 

Składniki odżywcze, zawarte w daktylach, wykazują właściwości: 

  • przeciwutleniające,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwbakteryjne, 
  • przeciwgrzybicze,
  • przeciwcholesterolowe,
  • przeciwtoksyczne. 

Daktyle jako ochrona przed miażdżycą i nadciśnieniem 

Owoce palmy daktylowej pozytywnie wpływają na nasz profil lipidowy – zmniejszając „złą” frakcję cholesterolu i równoważąc jego „dobrą” frakcję. Chronią również przed odkładaniem się złogów cholesterolu na ściankach naczyń krwionośnych – to wszystko sprawia, że zapobiegają rozwojowi miażdżycy. Dzięki daktylom zmniejszy się ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego, np. na chorobę wieńcową, udar mózgu czy zawał serca. 

Zawartość salicylanów sprawia, że owoce mają właściwości przeciwzakrzepowe oraz przeciwzapalne. Natomiast potas powoduje, że daktyle ochraniają przed nadciśnieniem tętniczym, ponieważ wpływają na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi. 

Daktyle na zaparcia 

Dzięki zawartości błonnika daktyle przyspieszają perystaltykę jelit oraz wspomagają przemianę materii. Stanowią więc naturalny lek na nawracające zaparcia. Zalecamy szczególnie sięganie po daktyle suszone, ze względu na to, że cechują się większą ilością błonnika pokarmowego niż daktyle surowe. 

Daktyle na nadkwasotę 

Owoce palmy daktylowej mogą, a nawet powinny, być spożywane przez osoby, które zmagają się z nadkwasotą żołądka. Daktyle wykazują działanie zobojętniające kwasy, przez co po ich spożyciu pH soku żołądkowego staje się bardziej zasadowe. 

Daktyle dla osób uprawiających sport 

Daktyle stanowią dobre źródło energii dla sportowców. Spożycie ich przed treningiem sprawia, że nasz organizm cechuje się lepszą wydolnością. Dodatkowo owoce uzupełniają niedobory potasu i glikogenu znajdującego się w mięśniach. 

Daktyle na dobry nastrój 

Owoce są źródłem tryptofanu – aminokwasu, który bierze udział w wytwarzaniu serotoniny. Serotonina należy natomiast do grona tzw. hormonów szczęścia. Jej niedobór skutkuje m.in.: wahaniami nastrojów, obniżonym samopoczuciem, problemami z pamięcią, koncentracją oraz z większą wrażliwością na ból. 

Daktyle usprawnią funkcjonowanie układu nerwowego

Owoce są źródłem witamin z grupy B, które skutecznie usprawniają funkcjonowanie układu nerwowego. Warto więc po nie sięgać w czasie nadmiernego stresu i wyczerpania psychicznego. Mogą pomóc również w walce z bezsennością, ponieważ zawierają taurynę, która ułatwia zasypianie. 

Niektóre badania wskazują również, że daktyle mogą chronić organizm przed stanem zapalnym oraz stresem oksydacyjnym w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. To z kolei zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych. 

Daktyle w kosmetyce 

Daktyle należą do produktów spożywczych, które znalazły zastosowanie również w przemyśle kosmetycznych. Z owoców palmy daktylowej pozyskiwany jest naturalny hormon steroidowy, DHEA, który wykazuje właściwości ujędrniające, regeneracyjne, przeciwutleniające, redukujące zmarszczki oraz zmniejszające podrażnienia. Sam ekstrakt z daktyli dodawany jest do kremów do twarzy, balsamów do ciała, kosmetyków do demakijażu oraz do płynów do kąpieli. 

Przepis na maseczki do twarzy z daktyli 

Z daktyli możemy wykonać dwie naturalne maseczki do twarzy: maseczkę oczyszczającą oraz maseczkę regeneracyjną. 

Przygotowanie maseczki oczyszczającej: świeże daktyle obieramy ze skórki, następnie obieramy pół pomarańczy. Oba owoce blendujemy – wówczas powstanie papka, którą aplikujemy na skórę. Po upływie około 10 minut maseczkę spłukujemy letnią wodą. 

Przygotowanie maseczki regeneracyjnej: 3 sztuki daktyli obieramy ze skórki i zalewamy szklanką letniej wody. Mieszankę pozostawiamy na noc, a rano miksujemy owoce. Następnie dodajemy do nich co najmniej 2 stołowe łyżki mleka. Po wymieszaniu produktów powinna powstać papka, którą nakładamy na oczyszczoną skórę. Po upływie 20 minut maseczkę spłukujemy. 

Uwaga: Przed zastosowaniem daktyli na skórę, warto przeprowadzić test uczuleniowy. W jaki sposób? Wystarczy, że obierzemy owoc, zmiksujemy go za pomocą blendera, a następnie niewielką ilość zaaplikujemy na fragment skóry, np. na przedramieniu w miejscu zgięcia łokcia lub za uchem. Jeżeli nie zaobserwujemy reakcji alergicznych, to oznacza, że możemy wykonać domowe maseczki. 

Przepis na daktylową maskę do włosów

Ze świeżych owoców palmy daktylowej możemy wykonać domową maskę do włosów o działaniu nabłyszczającym oraz regenerującym. Przeznaczona jest dla wszystkich rodzajów kosmyków, również tych przesuszonych, zniszczonych i farbowanych

Przygotowanie: garść świeżych daktyli obieramy ze skórki oraz miksujemy w blenderze. Następnie mieszamy z wybranym olejem roślinnym, np. olejem arganowym, i aplikujemy na włosy. Dla lepszych rezultatów pukle możemy zawinąć w ręcznik lub folię spożywczą – pod wpływem ciepła składniki aktywne wnikają głębiej w strukturę włosa. Po upływie minimum 15 minut maskę zmywamy ciepłą wodą. 

Jakie są przeciwwskazania do spożywania daktyli?

Kobieta trzymająca się za brzuch
Nie powinniśmy spożywać daktyli, jeżeli borykamy się z nawracającymi wzdęciami

Mimo że daktyle wykazują szereg właściwości zdrowotnych, o których pisaliśmy na początku artykułu, to niektóre osoby nie powinny włączać ich do diety. Wśród przeciwwskazań do spożywania daktyli wyróżnia się: 

  • nadwagę i otyłość,
  • nieżyt żołądka, 
  • kolkę żołądkową, 
  • choroby zapalne jelit,
  • zespół jelita nadwrażliwego,
  • przerost bakteryjny jelita cienkiego,
  • uporczywe wzdęcia, 
  • nawracające migreny, 
  • bolesne i obfite miesiączki,
  • nietolerancję fruktozy, 
  • stan przedcukrzycowy. 

Warto wiedzieć, że daktyle mogą powodować reakcje alergiczne, które objawiają się: 

  • obrzękiem wokół ust i języka, 
  • swędzeniem w obrębie ust i języka,
  • mrowieniem jamy ustnej.

Daktyle a cukrzyca – indeks glikemiczny 

Czy daktyle mogą być spożywane przez diabetyków? Suszone owoce cechują się wysoką kalorycznością, a także wysoką wartością indeksu glikemicznego – IG = 103. Oznacza to, że przyczyniają się do wzrostu poziomu cukru we krwi, a tym samym powinny zostać wyeliminowane z diety przez osoby chorujące na cukrzycę oraz zmagające się z insulinoopornością. 

Suszone daktyle charakteryzują się wysoką wartością indeksu glikemicznego – IG = 103. 

Sytuacja różni się w przypadku świeżych daktyli. W zależności od odmiany charakteryzują się one niską lub średnią wartością indeksu glikemicznego.

Niektóre badania wskazują, że świeże owoce mają właściwości przeciwcukrzycowe – wpływają korzystnie na glikemię w przypadku pacjentów z cukrzycą typu II. Warto jednak skonsultować się z lekarzem, zanim świeże owoce daktylowca zagoszczą w jadłospisie diabetyka. Pewne jest natomiast, że daktyle suszone są produktem zakazanym. 

Daktyle a ciąża 

Jeżeli zachowamy umiar w spożywanych ilościach, to w większości przypadków daktyle nie są produktem zakazanym dla kobiet ciężarnych. Dla pewności warto jednak skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Przeciwwskazaniem jest na pewno cukrzyca ciążowa – owoce cechują się wysoką wartością indeksu glikemicznego. 

W większości przypadków daktyle mogą być spożywane przez kobiety w ciąży. Należy jednak wziąć pod uwagę ich kaloryczność oraz zawartość cukrów. 

Dzięki temu, że owoce stanowią źródło cennych wartości odżywczych, takich jak witaminy, antyoksydanty czy mikroelementy, to korzystnie wpływają zarówno na organizm przyszłej mamy, jak i dziecka. Zawartość błonnika zmniejsza ryzyko występowania zaparć, potas reguluje ciśnienie tętnicze krwi oraz wpływa na prawidłową gospodarkę płynów, kwas foliowy chroni płód przed wadami układu nerwowego, wspomaga procesy kształtowania się narządów oraz zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu. Natomiast witamina K zawarta w owocach palmy daktylowej wpływa na rozwój kości u dziecka. 

Daktyle na przyspieszenie porodu – czy to mit?

Według badań naukowców z Jordan University of Science and Technology oraz z Instytutu Journal of Midwifery & Reproductive Health spożywanie daktyli pod koniec trzeciego trymestru ciąży może przyspieszyć, a także ułatwić naturalny poród. W jaki sposób? Owoce palmy daktylowej wpływają na dojrzałość szyjki macicy, dzięki czemu podczas akcji porodowej rozszerza się ona szybciej, tym samym skracając pierwszą fazę porodu. Dochodzi do tego, ponieważ daktyle uwrażliwiają macicę na działanie hormonu oksytocyny

Badania naukowe wskazują również, że dzięki daktylom nie dochodzi do przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego.

Aby wpłynąć na akcję porodową, od 36. tygodnia ciąży warto spożywać maksymalnie 6-7 suszonych daktyli dziennie. Należy pamiętać o tym, aby wybierać owoce ekologiczne i niesiarkowane. 

Jak jeść daktyle – zastosowanie w kuchni 

Suszone daktyle
Suszone daktyle możemy spożywać w roli zdrowszego zamiennika słodyczy

Owoce palmy daktylowej mogą znaleźć różnorodne zastosowania w naszej domowej kuchni. Możemy z nich wytworzyć tzw. chleb pustyni, dżemy czy syrop daktylowy, zastępujący biały cukier. Z suszonych daktyli możemy wykonać także popularną przekąskę, tzw. kulki mocy, z użyciem płatków owsianych, miodu, orzechów, żurawiny oraz wiórków kokosowych. 

Daktyle występują również w roli zamienników słodyczy, dodatków do wypieków oraz musli. Dodają charakterystycznego smaku potrawom wytrawnym – dobrze komponują się z serami i daniami zawierającymi curry. 

Pasta daktylowa 

Świeżym owocem nie posłodzimy jednak kawy, herbaty czy ciasteczek, dlatego też musimy wykonać z niego domową pastę daktylową. Daktyle obieramy ze skórki, zalewamy wrzącą wodą oraz odstawiamy na kilka godzin. Następnie je odcedzamy i blendujemy do uzyskania konsystencji gładkiej pasty. 

Uwaga: Pastę daktylową możemy przechowywać w lodówce do maksymalnie 7 dni od jej wykonania. 

Daktyle – ile jeść dziennie? 

Zastanawiając się nad tym, ile daktyli dziennie powinniśmy spożywać, aby cieszyć się zdrowiem, musimy przede wszystkim przeanalizować zapotrzebowanie kaloryczne naszego organizmu. Zależy ono od płci, stosowania zbilansowanej diety oraz przede wszystkim od tego, jaki tryb życia prowadzimy. Pamiętajmy o tym, że daktyle cechują się wysoką wartością indeksu glikemicznego oraz wysoką kalorycznością – w 100 gramach suszonych owców zawartych jest 280 kalorii. 

Osobom, które dbają o figurę, są na diecie odchudzającej oraz uprawiają sport w umiarkowanych ilościach, zaleca się spożywanie maksymalnie 3 suszonych daktyli dziennie – powinny one dostarczyć około 100 kalorii. 

Jeżeli chcemy zadbać o swoje zdrowie i z daktyli uczynić szybką przekąskę, która uchroni nas np. przed podjadaniem słodyczy, to za maksymalną dzienną dawkę uchodzi 5 daktyli. 

Owoce palmy daktylowej uważane są również za naturalny środek przeczyszczający – zwłaszcza jeżeli jednorazowo spożyjemy ich zbyt duże ilości. Badania wskazują, że regularne sięganie po około 7 sztuk daktyli dziennie naturalnie wpływa na perystaltykę jelit, przez co wzrasta przemiana materii i liczba wypróżnień. 

Jakie są skutki nadmiernego spożycia daktyli? 

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, daktyle to naturalny środek na przeczyszczenie, dlatego też ich nadmierne spożycie może skutkować dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wśród objawów przedawkowania daktyli można wymienić: 

  • wzdęcia, 
  • biegunki, 
  • bóle brzucha, 
  • wysypki skórne. 

Kiedy spożywać daktyle?

Wiemy już, jakie ilości daktyli możemy włączyć do jadłospisu, jednak powinniśmy również dowiedzieć się, o jakich porach dnia najlepiej po nie sięgać. 

Jeżeli zjemy te owoce rano do śniadania, wtedy dostarczą nam mikroelementów, przeciwutleniaczy oraz energii na cały dzień. 

W przypadku osób uprawiających sport, po owoc można sięgnąć maksymalnie 30 minut przed treningiem, wówczas nasz organizm będzie bardziej wydajny. 

Kolejną opcją są daktyle w roli przekąski. Możemy się nimi zajadać, aby skutecznie zaspokoić głód. Dzięki wysokiej zawartości błonnika po ich zjedzeniu czujemy się syci. 

Jak przechowywać daktyle? 

Suszone daktyle powinniśmy przechowywać w suchym miejscu oraz w temperaturze pokojowej – najlepiej w plastikowym pojemniku. Nadają się do spożycia w ciągu 6 miesięcy od zakupu. W przypadku daktyli świeżych okres zdatności do spożycia wynosi od 2 do 6 tygodni. 

Owoce możemy również trzymać w lodówce lub w zamrażarce – wówczas wydłuży się ich termin zdatności do spożycia – dla daktyli przechowywanych w lodówce wynosi maksymalnie 12 miesięcy, a dla daktyli zamrożonych do 3 lat. Wystarczy, że owoce włożymy do plastikowej torebki, z której wyciśniemy powietrze oraz na końcu szczelnie ją zamkniemy. 

Uwaga: Daktyle na skutek zamrażania mogą się powiększać – jest to naturalny efekt. 

 

 

 

Bibliografia

https://dietetycy.org.pl/daktyle-wlasciwosci/

https://go4taste.pl/blog/daktyle-ile-jesc-dziennie/

https://biogo.pl/blog/daktyle-zdrowa-slodycz-wlasciwosci-odzywcze-i-zastosowanie-daktyli/

https://schroniskobukowina.pl/blog/daktyle-suszone-wlasciwosci