Słodkie, pomarańczowoczerwone owoce egzotycznego drzewa hurma (Diospyros) mają wiele nazw. Nazwa rodzajowa drzewa pochodzi od greckich słów dios – „bóg” i pyros – „ogień”. Owoce hurmy określane są jako: kaki (z japońskiego), persymona (spolszczona wersja od nazwy „persimmon” pochodzącej z języka Indian północnoamerykańskich), szaron (od równiny w Izraelu). Najbardziej rozpowszechnione są owoce hurmy wschodniej (Diospyros kaki).
Owoc kaki – hurma: „drzewo siedmiu cnót”
W październiku i listopadzie drzewa hurmy wschodniej prezentują swoje w pełni dojrzałe owoce. W Chinach od tysięcy lat wysoko ceni się hurmę i nazywa się ją „drzewem siedmiu cnót”, ponieważ:
- jest długowieczna,
- daje cień,
- oferuje ptakom miejsce na gniazda,
- chroni przed szkodnikami,
- jej drewno doskonale się pali,
- żółtoczerwone liście jesienią zdobią ogród,
- opadłe liście dają ziemi cenne składniki odżywcze.
Ponadto starożytni Chińczycy wcześnie rozpoznali drzemiącą w drzewie hurmy silną moc uzdrawiania. Do dzisiaj w tradycyjnej medycynie chińskiej wykorzystuje się praktycznie wszystkie części rośliny. W ten sposób korzeń ma wzmacniać serce, kora leczyć oparzenia, a herbata z liści pomagać na zaburzenia krążenia oraz choroby infekcyjne. Z kolei dojrzałe kaki mają zastosowanie przy dolegliwościach żołądkowo-jelitowych oraz gorączce, a sok z niedojrzałych owoców przy nadciśnieniu.
Z Chin kaki rozprzestrzeniło się na inne kraje azjatyckie, jak Korea i Japonia. Najczęściej spożywa się je na surowo, ale bywa też suszone.
Dlaczego owoce kaki są zdrowe?
Owoce kaki cieszą się dużym powodzeniem, ponieważ są bogate w witaminy, składniki odżywcze i minerały. Poza tym zawierają wiele błonnika oraz przeciwutleniaczy.
Działania owoców kaki:
- dzięki zawartości błonnika pomagają przy odchudzaniu,
- wspomagają układ sercowo-naczyniowy,
- wzmacniają system immunologiczny,
- ułatwiają trawienie,
- pomagają zredukować stres.
Kaki składa się w większości z wody (80%). W porównaniu z innym gatunkami zawiera dużo cukru, co wyjaśnia jej kaloryczność (ok. 70 kcal). W 100 g surowych owoców znajduje się:
- 0,2 g tłuszczu,
- 0,6 g białka,
- 15 g cukru,
- 3 g błonnika.
W skład cukru wchodzi 8 gramów fruktozy i 7 gramów glukozy. W 100 gramach kaki można znaleźć następujące ilości witamin:
- β-karoten – 1600 µg,
- witamina A – 267 µg,
- witamina B1 – 24 µg,
- witamina B2 – 30 µg,
- witamina B3 – 230 µg,
- witamina B5 – 200 µg,
- witamina B6 – 50 µg,
- witamina B9 – 8 µg,
- witamina C – 16000 µg,
- witamina E – 800 µg,
- witamina K – 10 µg.
Minerały w 100 g kaki:
- sód – 4 mg,
- potas – 170 mg,
- wapń – 8 mg,
- magnez – 8 mg,
- fosfor – 25 mg,
- chlorek – 18 mg.
Pierwiastki śladowe w 100 g kaki:
- żelazo – 370 µg,
- cynk – 110 µg,
- miedź – 113 µg,
- mangan – 355 µg.
Owoc kaki – jakie są jego właściwości prozdrowotne?
Owoce kaki są bogate w różne polifenole. Te wtórne roślinne związki chemiczne są uważane za korzystne dla zdrowia, ponieważ wykazują silne działanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne. W ten sposób znacząco redukują ryzyko powstania licznych chorób.
Wiele uwagi w kręgach naukowych wzbudziła występująca w owocach kaki fizetyna – flawonoid, który uśmierca komórki rakowe i hamuje ich namnażanie. Uczeni stwierdzili, że fizetyna hamuje różne enzymy zaangażowane w rozwój nowotworów. Regularne spożywanie produktów o wysokiej zawartości fizetyny i innych flawonoidów, czyli takich jak owoce kaki, zmniejsza znacząco powstawanie różnych rodzajów raka, między innymi raka płuc, jelita grubego, skóry i prostaty.
Występująca w kaki fizetyna odgrywa także ważną rolę w zapobieganiu pogorszenia się sprawności mózgu. Ten związek chemiczny stymuluje procesy uczenia się i poprawia pamięć długoterminową. Chroni mózg przed stanami zapalnymi, występującymi często przy demencji i chorobie Alzheimera.
Owoce kaki zawierają dużo błonnika. Powodują uczucie sytości, zmniejszając chęć sięgania po jedzenie.
Owoce kaki zawierają dużo błonnika, dzięki czemu powodują uczucie sytości i zmniejszają chęć sięgania po jedzenie. Natomiast potas pomaga regulować ciśnienie krwi, otwiera naczynia krwionośne i odpręża mięśnie.
Korzystnym dla serca minerałem jest potas, którego znaczne ilości zawierają właśnie owoce kaki. Potas pomaga regulować ciśnienie krwi, otwiera naczynia krwionośne i odpręża mięśnie. Zdrowe i stabilne ciśnienie działa pozytywnie na cały organizm.
Wiele osób cierpi na cukrzycę i z tego powodu może jeść tylko niektóre gatunki owoców. Owoce drzewa hurmy nie tylko wyrównują poziom cukru we krwi, ale na dodatek dają poczucie sytości.
Owoc kaki pozytywnie oddziałuje na nasz wzrok. Dzięki zawartości kartenoidów oraz prowitaminy A poprawia pole widzenia o zmierzchu. Beta-karoten zmniejsza natomiast ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej i może zapobiegać zaćmie oraz uszkodzeniom soczewki.
Według badań kaki zwiększa przyswajalność żelaza, dlatego też może być stosowana w profilaktyce niedokrwistości z niedoborów żelaza. Dodatkowo persymona zapobiega odwodnieniu organizmu, przyspiesza procesy gojenia oraz wspiera działanie układu krwiotwórczego.
Owoc kaki zwiększa przyswajalność żelaza, a także oddziałuje na kości, układ nerwowy i libido.
Persymona jest źródłem manganu – pierwiastka, który uczestniczy w wielu procesach zachodzących w naszym ciele. Wpływa na kości i układ nerwowy, a także zwiększa poziom libido i łagodzi dolegliwości związane z zespołem spięcia przedmiesiączkowego (PMS).
Owoce kaki wykorzystywane są również w kosmetyce. Stanowią one dodatek do kosmetyków, które dedykowane są głównie skórze trądzikowej oraz tłustej. Związki aktywne zawarte w persymonie łagodzą stany zapalne skóry, dogłębnie ją nawilżają oraz zmniejszają widoczność porów.
Dla skóry zdrowa jest też witamina C, której organizm nie potrafi gromadzić na zapas, i którą trzeba codziennie dostarczać. Zdrowy wygląd i wygładzanie zmarszczek zapewniają witaminy K i A.
Owoc kaki w profilaktyce nowotworowej
Występujące w kaki antyoksydanty pomagają zwalczać komórki nowotworowe i skutecznie likwidują tzw. wolne rodniki, które mogą uszkadzać DNA. Wówczas komórki, zamiast obumierać, mogą się rozmnażać w sposób niekontrolowany. Tak powstaje nowotwór. Namnażanie wolnych rodników zostaje przez kaki w naturalny sposób ograniczone.
Duża zawartość witaminy C, zawarta w kaki, wzmacnia system immunologiczny. Antyoksydanty zwalczają komórki nowotworowe i likwidują tzw. wolne rodniki.
Owoc jest też składnikiem zdrowej i wyważonej diety. Nie tylko neutralizuje wolne rodniki, ale również – dzięki zawartości witaminy A, C i K oraz beta-karotyny i luteiny – pomaga organizmowi zwalczać i leczyć choroby nowotworowe.
Aby zachować zdrowie i chronić się skutecznie przed zachorowaniami, trzeba utrzymywać dietę z wysoką zawartością witamin i minerałów. Duża zawartość witaminy C, zawarta w kaki, wzmacnia system immunologiczny i pomaga uniknąć np. zwykłej grypy.
Wolne rodniki są nie tylko przyczyną powstawania nowotworów. Powodują również szybsze i przedwczesne starzenie. Do organizmu trafiają głównie z mięsnym pożywieniem. Wolne rodniki uszkadzają komórki skóry i prowadzą do jej szybkiego starzenia się. Ten proces mogą odwrócić antyoksydanty.
Owoc kaki – jakie ma zastosowanie w kuchni?
Miąższ kaki jest słodki w smaku – dla wielu osób przypomina śliwkę – dlatego też możemy z niego wykonywać domowe dżemy, przetwory i galaretki.
Pokrojony owoc kaki sprawdza się w roli dodatku do owocowych sałatek oraz deserów lodowych. Można go również spożywać po wysuszeniu – wówczas w smaku przypomina figę.
Warto jednak wiedzieć, że gotowane owoce kaki stracą część swoich właściwości prozdrowotnych. Dlatego też zaleca się jedzenie persymony na surowo.
Persymona – jakie owoce wybierać i jak je przechowywać?
Przymierzając się do zakupu owoców kaki, przede wszystkim powinniśmy zwrócić uwagę na ich kształt oraz kolor. Wybierajmy owoce okrągłe i z zielonymi liśćmi. Skóra powinna być połyskująca o czerwono-pomarańczowej barwie.
Gdy persymona jest twarda, a jej skórka ma jasną barwę, to oznacza, że jest jeszcze niedojrzała i nie nadaje się do konsumpcji. Spożywanie może skutkować silnymi problemami żołądkowymi, drętwieniem języka oraz opuchlizną ust.
Dojrzałe owoce persymony szybko pleśnieją, dlatego powinniśmy je przechowywać w lodówce.
Jak jeść owoc kaki?
Persymonę powinniśmy spożywać bez skórki. Na początku usuwamy liście, myjemy owoc oraz obieramy ze skórki, która powinna być miękka – wskazuje wtedy na dojrzałość kaki. Miąższ owocu możemy pokroić na cząstki.
Popularne jest również wydobywanie miąższu za pomocą łyżeczki – tak jak robi się w przypadku spożywania kiwi.
Jakie są objawy alergii na persymonę?
Owoce kaki zawierają alergeny, które charakteryzują się podobnym działaniem do tych zawartych w brzoskwiniach, truskawkach oraz w jabłkach.
Alergia na persymonę objawia się:
- alergicznym nieżytem nosa (alergicznym katarem),
- świądem skóry,
- pokrzywką na skórze,
- bólami brzucha,
- nudnościami i wymiotami,
- obrzękiem w okolicach twarzy,
- zapaleniem spojówek.
Więcej informacji o owocach i warzywach wykazujących działanie prozdrowotne znajdziesz tutaj.
Bibliografia
A. Nowak, J. Zielonka-Brzezicka, A. Klimowicz, D. Wira, D. Wysocka, K. Grzesiak, E. Rędzikowska, Aktywność antyoksydacyjna alkoholowych ekstraktów męczennicy jadalnej (Passiflora edulis Sims.) i hurmy wschodniej (Diospyros kaki L.), Problemy Higieny i Epidemiologii 99(4), 2018 (dostęp online) http://www.phie.pl/pdf/phe-2018/phe-2018-4-336.pdf
https://dietetycy.org.pl/persymona-wlasciwosci/
https://go4taste.pl/blog/kaki-co-to-za-owoc-i-jakie-ma-wlasciwosci/
