Pyłek pszczeli – prozdrowotne właściwości, skutki uboczne, opinie

Pyłek pszczeli – jak powstaje? 

Pyłek pszczeli może stanowić ważny dodatek do naszej zróżnicowanej diety. Nie bez powodu należy do grona żywności „superfoods” – zawiera szereg składników odżywczych, które pozytywnie oddziałują na kondycję całego organizmu. 

W jaki sposób powstaje pyłek pszczeli? Na początku pszczoły zbieraczki pobierają pyłek kwiatowy – męskie komórki rozrodcze, które produkowane są przez kwiaty. Następnie owady mieszają pyłek ze swoją śliną i nektarem, a na końcu składają go w ulu w komórkach plastra. Pszczelarz może natomiast przechwycić go przy pomocy poławiacza pyłu. 

Przyjmuje się, że w ciągu jednego roku można uzyskać do siedmiu kilogramów pyłku pszczelego. Ten świeżo pozyskany jest nietrwały, dlatego powinien być konserwowany, np. poprzez mrożenie, suszenie, liofilizację lub wymieszanie go z miodem i cukrem. 

Suszony pyłek pszczeli stanowi surowiec wykorzystywany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Używany jest do produkcji napojów alkoholowych, suplementów diety oraz żywności.

Warto wiedzieć, że kolor, smak i zapach kuleczek pyłku pszczelego zależą przede wszystkim od gatunku kwiatu, z którego pszczoła pobrała pyłek kwiatowy. 

Pyłek pszczeli – składniki odżywcze 

Pyłek pszczeli od wielu wieków wykorzystywany był w roli naturalnego leku na wszelkie schorzenia i dolegliwości bólowe. Natomiast współcześnie jego lecznicze właściwości zostały potwierdzone przez badania naukowe. 

Pyłek jest bogatym źródłem biologicznie aktywnych substancji, takich jak: witaminy, flawonoidy, lipidy, enzymy, koenzymy, sole mineralne. Na szczególne wyróżnienie w składzie pyłku pszczelego zasługują białka i aminokwasy, m.in.: arginina, izoleucyna, fenyloamina, lizyna, prolina, walina, treonina, glicyna. 

Pyłek pszczeli jest źródłem m.in.: witamin, flawonoidów, aminokwasów, kwasów nasyconych, kwasów nienasyconych, błonnika. 

W pyłku pszczelim występuje sześć kwasów nasyconych oraz trzy kwasy nienasycone, wśród których wymienia się: kwas oleinowy, kwas linolowy, kwas alfa-linolenowy. Kwasy nienasycone powinny być dostarczane do naszego organizmu wraz z pożywieniem – nie jesteśmy w stanie samodzielnie ich wytworzyć. Kwas linolowy i linolenowy są niezbędne do budowy błon komórkowych. Wśród ich działań wymienia się: obniżanie ciśnienia tętniczego krwi, obniżanie stężenia cholesterolu, zapobieganie zakrzepom krwi w naczyniach krwionośnych. 

Pyłek kwiatowy jest również źródłem nierozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego oraz węglowodanów, m.in. glukozy i fruktozy. Natomiast zawarte w pyłku związki fenolowe wykazują działanie: przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, przeciwutleniające, moczopędne, żółciopędne. 

Poniżej przedstawiamy skrócony skład pyłku pszczelego. 

Składniki odżywcze zawarte w pyłku pszczelim: 

• białko,
• tłuszcze,
• cukry,
• błonnik,
• witaminy: A, B1, B2, B3, B5, B6, B8, B9, B12, C, D, E, H, P, PP,
• składniki mineralne: potas, magnez, cynk, żelazo, wapń, sód, selen, bor, srebro, platyna, pallad, tytan.

Sprawdź: Propolis – na co pomoże i jak go stosować? Sprawdź lecznicze właściwości 

Pyłek pszczeli – jaka jest jego kaloryczność? 

Pyłek pszczeli jest dość kalorycznym produktem. Przyjmuje się, że w jego 100 gramach zawartych jest około 260 kalorii. W jednej łyżce stołowej, o wadze około 10 gramów, znajduje się 26 kalorii. 

Jakie są zdrowotne właściwości pyłku pszczelego? 

Pyłek pszczeli uzupełni naszą dietę w minerały, witaminy i aminokwasy oraz zwiększy liczbę czerwonych krwinek. Dzięki szerokiemu spektrum działania wzmocni cały organizm – zalecany jest również dla osób w czasie rekonwalescencji, sportowców, a także osób wykonujących ciężką pracę fizyczną. 

Wśród prozdrowotnych działań pyłku pszczelego wymienia się: 

• właściwości przeciwzapalne,
• właściwości przeciwdrobnoustrojowe,
• właściwości przeciwutleniające,
• właściwości immunostymulujące,
• właściwości przeciwmiażdżycowe,
• właściwości przeciwnowotworowe,
• właściwości odtruwające,
• właściwości przeciwalergiczne,
• właściwości przeciwzakrzepowe,
• właściwości przeciwcukrzycowe.

Pyłek pszczeli na odporność 

Pyłek pszczeli skutecznie oddziałuje na naszą odporność poprzez zwiększenie ilości przeciwciał. Stosowany zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym będzie zapobiegać zachorowaniom na grypę i przeziębienie. Badania wskazują, że zawarte w nim składniki wpływają również na skrócenie okresu leczenia i łagodzenie przebiegu infekcji. 

Pyłek pszczeli na układ pokarmowy 

Pyłek kwiatowy wykorzystywany jest w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego, ponieważ wstrzymuje działalność bakterii chorobotwórczych. Wśród jego działań można wymienić: regulację procesów trawiennych, łagodzenie nawracających zaparć, właściwości przeciwbiegunkowe, wpływ na skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. 

Pyłek pszczeli pobudzi nasz apetyt i przemianę materii. Badania wskazują, że może również determinować spadek wagi ciała u osób otyłych. Stosowany jest wspomagająco w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. 

Pyłek pszczeli w leczeniu alkoholizmu 

Mało kto wie, że pyłek pszczeli wykorzystywany jest w leczeniu alkoholizmu. Przede wszystkim łagodzi on objawy związane z głodem alkoholowym. Dodatkowo działa uspokajająco i poprawia ogólne samopoczucie psychiczne. 

Pyłek pszczeli na wątrobę 

Produkt tworzony przez pszczoły cechuje się silnymi właściwościami detoksykującymi, dlatego też działa ochronnie na wątrobę i wspomaga jej odbudowę. Zalecany jest zwłaszcza przy stanach zapalnych wątroby. 

Pyłek pszczeli na układ nerwowy 

Stosowanie pyłku pszczelego zmniejszy objawy wynikające z przepracowania i nadmiernego stresu. Pyłek wzmocni nasz system nerwowy, zwiększy ukrwienie tkanki nerwowej, złagodzi objawy depresji, nerwic wegetatywnych, zneutralizuje towarzyszące poczucie rozdrażnienia oraz poprawi naszą koncentrację. 

Pyłek pszczeli na układ krążenia 

Regularne sięganie po pyłek kwiatowy zadziała wzmacniająco na naczynia krwionośne – naturalnie zapobiegniemy pękaniu naczyń krwionośnych. Dodatkowo poprawia krążenie, przeciwdziała zmianom miażdżycowym – obniża poziom stężenia cholesterolu oraz trójglicerydów – hamuje agregację płytek krwi.

Stosowany jest w leczeniu stanów pozawałowych, nadciśnienia czy zaburzeń krążenia obwodowego krwi. 

Pyłek pszczeli na alergię 

Po pyłek pszczeli możemy sięgać przy leczeniu chorób alergicznych. Zwłaszcza jeżeli połączymy go z miodem, to zmniejszymy objawy związane z katarem siennym i astmą. 

Pyłek pszczeli na cukrzycę 

Badania dowodzą, że stosowanie pyłku pszczelego zwiększa wydzielanie insuliny, dlatego też mogą go stosować diabetycy, którzy chcą naturalnie obniżyć poziom cukru we krwi. 

Inne działania pyłku pszczelego 

Pyłek kwiatowy coraz częściej wykorzystywany jest w leczeniu schorzeń gruczołu krokowego oraz w przypadku problemów z płodnością. W okresie menopauzy łagodzi objawy takie jak uderzenia gorąca.

Przyjmuje się, że pyłek poprawia jakość plemników i zapobiega poronieniom. Zawartość m.in. witaminy B2 sprawia, że wpływa na wzrok. 

Pyłek powoduje także wzrost wydzielania tyroksyny (hormonu produkowanego przez tarczycę), dlatego też może być stosowany w niedoczynności tarczycy. 

Przeczytaj: Mleczko pszczele – na co pomaga? Właściwości i wartości odżywcze

Pyłek pszczeli w kosmetyce 

Pyłek pszczeli wykorzystywany jest również w przemyśle kosmetycznym. Stanowi on dodatek do kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów. 

Pyłek pszczeli odżywia naskórek, przywraca mu elastyczność, wygładza oraz opóźnia procesy starzenia. W zastosowaniu na włosy nawilża skórę głowy, redukując występowanie łupieżu, a także zapobiega wypadaniu włosów i regeneruje je na całej długości. 

Pyłek pszczeli przywraca elastyczność naskórka, opóźnia procesy starzenia, zapobiega wypadaniu włosów oraz nawilża skórę głowy. 

Ekstrakt z pyłku kwiatowego znajdziemy w takich kosmetykach jak: kremy do twarzy, kremy regenerujące do stóp i dłoni, balsamy do ciała, toniki, maseczki, odżywki do włosów, szampony, mleczka i śmietanki do demakijażu. Produkty te zazwyczaj cechują się działaniem: odżywczo-odnawiającym, nawilżającym, spłycającym zmarszczki, tonizującym. 

Pyłek pszczeli znajduje się także w składach specjalistycznych kosmetyków leczniczych, które stosowane są do leczenia trądziku pospolitego oraz trądziku różowatego. 

Pyłek pszczeli dla dzieci 

Czy pyłek pszczeli może być podawany dzieciom? To pytanie zadają sobie rodzice szczególnie dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym. Warto wiedzieć, że pyłek pszczeli może zostać wprowadzony do diety dzieci powyżej trzeciego roku życia. Przede wszystkim pozytywnie wpłynie na wzmocnienie ich odporności, poprawę koncentracji, pamięci, zdolności uczenia się, ale również wzmocni apetyt. W przypadku dzieci chorujących na anemię pyłek kwiatowy zwiększy liczbę krwinek czerwonych. 

Jak stosować pyłek pszczeli? 

Pyłek pszczeli warto wprowadzać do diety stopniowo, a następnie zwiększać jego ilość. Jednocześnie obserwujmy reakcje naszego organizmu – wiele osób nie wie, że jest uczulona na pyłek pszczeli, ponieważ reakcje alergiczne nie objawiają się po spożywaniu miodu. 

Kurację pyłkiem zacznijmy od jednej płaskiej łyżeczki. Przed dodaniem go do posiłku, powinniśmy najpierw rozdrobnić granulat.

Pyłek możemy wsypać do szklanki z letnią wodą, a następnie odstawić go na noc. Rano mieszamy miksturę i wypijamy ją przed spożyciem śniadania. Jeżeli przeszkadza nam smak – pyłek może być gorzki – to dodajmy miodu. 

Kolejny sposób to spożywanie pyłku rozpuszczonego w wodzie lub w mleku 3 razy dziennie pół godziny przed planowanym jedzeniem. 

Pyłek pszczeli możemy także zmieszać z produktami spożywczymi, np. z: jogurtem, twarogiem, konfiturą, dżemem, koktajlami, sokami, płatkami, owsianką.

Stosujmy go również w roli przyprawy – wystarczy, że posypiemy nim nasz posiłek. Pamiętajmy, że pyłek nie powinien być poddawany działaniom wysokich temperatur, ponieważ traci wtedy większość swoich prozdrowotnych właściwości. Dlatego też nie nadaje się bezpośrednio do pieczenia i gotowania. 

Dawkowanie pyłku pszczelego 

Pyłek pszczeli powinniśmy stosować według wyznaczonych maksymalnych dziennych dawek: 

• dzieci od 3 do 5 lat: 10 gramów pyłku, czyli 2 płaskie łyżeczki,
• dzieci od 6 do 12 lat: 15 gramów pyłku, czyli 3 płaskie łyżeczki,
• dzieci powyżej 12 lat: 20 gramów pyłku, czyli 4 płaskie łyżeczki,
• dorośli: od 20 do 40 gramów, czyli maksymalnie 2 łyżki stołowe. 

Sprawdź: Pyłek pszczeli – jak stosować u dzieci?

Ile powinna trwać kuracja pyłkiem pszczelim? 

Pyłek pszczeli powinniśmy stosować codziennie przez okres od 1 do 3 miesięcy. 
Po każdym zakończonym cyklu leczniczym musimy przeprowadzić przerwę.

Kuracja pyłkiem pszczelim powinna trwać maksymalnie 3 miesiące. 

Kurację możemy powtarzać nawet kilka razy w ciągu roku. Jej rozpoczęcie najczęściej jest jednak zalecane w okresie jesieni i wiosny, kiedy jesteśmy bardziej narażeni na przeziębienie i grypę. 

Jak przechowywać pyłek pszczeli? 

Pyłek pszczeli cechuje się długim terminem przydatności do spożycia. Musimy jednak pamiętać o tym, aby był odpowiednio przechowywany. Słoik powinien być szczelnie dokręcony – pyłek z łatwością chłonie zapachy oraz wilgoć – oraz trzymany w suchym i chłodnym miejscu. 

Jakie są przeciwwskazania do stosowania pyłku pszczelego? 

Do przeciwwskazań w stosowaniu pyłku kwiatowego należą: występowanie reakcji alergicznych na użądlenia owadów błonkoskrzydłych lub pyłki roślinne, przyjmowanie leków rozrzedzających krew oraz karmienie piersią. 

Pyłek pszczeli a ciąża 

Większość lekarzy zgadza się, aby ciężarne pacjentki spożywały pyłek pszczeli, ponieważ wiąże się to z naturalnym uzupełnieniem witamin i minerałów. Dodatkowo pyłek pszczeli wzmacnia odporność przyszłych mam i wpływa na rozwój dziecka. Przyjmuje się również, że zapobiega wczesnym poronieniom. 

Pyłku pszczelego powinny unikać kobiety uczulone na miód oraz z alergią na pyłki roślinne. 

Alergia na pyłek pszczeli 

Pyłek pszczeli może wywoływać reakcje alergiczne. Wówczas występują objawy takie jak: 

• pokrzywka skórna,
• zaczerwienienie spojówek,
• bóle brzucha,
• nudności, wymioty,
• wzdęcia,
• zgaga,
• obrzęki. 

Pyłek pszczeli – opinie 

Czy pyłek pszczeli rzeczywiście pozytywnie wpływa na nasz organizm? Na końcu przygotowaliśmy dla Was zestawienie opinii opublikowanych na łamach forów internetowych. 

„Moja mama, która jest po chemioterapii bardzo sobie te pyłki chwaliła. (...) Miała i apetyt i dobre trawienie. A po chemii miała z tym problem” – źródło wypowiedzi: Forum Familie. 

„Bratowa w pierwszej ciąży łykała witaminy i żelazo a sporą anemię i tak miała. W drugiej ciąży jadła tylko pyłek, żadnego żelaza z apteki ani preparatów dla kobiet w ciąży nie łykała i anemii nie było. U mnie podobnie było, w ciąży z pyłkiem miałam świetną morfologię. Jakbym wcale w ciąży nie była” – źródło wypowiedzi: Forum Gazeta.

„Jem pyłek pszczeli i muszę potwierdzić że naprawdę jest świetny. Nawet dużo mniejsza ilość niż zalecana daje odczuwalne efekty w samopoczuciu, w odporności” – źródło wypowiedzi: Forum Kafeteria.

„Pyłek najlepiej przyswajalny jest, gdy namoczy się go na noc w wodzie do 40 stopni. Wtedy rozpuszcza się otoczka woskowa. (...)Powiem tylko tyle że odkąd spożywamy go co dzień to człowiek ma więcej energii od rana i choróbska się tak nas nie czepiają i sprawy jelitowe uregulowane” – źródło wypowiedzi: Forum Kafeteria.

„Dobre na odporność. Ja sobie od jakiegoś czasu piję łyżkę miodu, łyżkę pyłku, cytrynę, zalewam letnią wodą na noc a rano na czczo piję. Świetne uzupełnienie diety w witaminy/mikroelementy, w dodatku naturalne” – źródło wypowiedzi: Forum SFD.

„Pyłek należy zemleć na mąkę i to bardzo drobną mąkę , najlepiej spożywać pyłek mrożony wtedy ma konsystencję masłowatą i jego otoczka jest miękka (…). Aby pyłek był skutecznym suplementem najlepiej świeży (mokry ) wymieszać z miodem poniżej 16% wody mieszając kilkukrotnie by się po nalaniu do słoików nie rozwarstwił” – źródło wypowiedzi Forum Pszczelarskie Ambrozja. 

 

 

 

 

 

Bibliografia 

B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia, Właściwości biologiczne i działanie lecznicze pyłku kwiatowego zbieranego przez pszczoły, Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu

A. Kurek-Górecka, R. Balwierz, Z. Dzierżewicz, Dietetyczne aspekty zastosowania pyłku pszczelego, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna L, 3, 2017 (dostęp online) https://docplayer.pl/69164465-Dietetyczne-aspekty-zastosowania-pylku-pszczelego.html

https://technologia.kpodr.pl/index.php/2020/04/14/miod-i-pylek-pszczele-produkty/

M. Czerwonka, A. Szterk, B. Waszkiewicz-Robak, Ocena właściwości przeciwutleniających i zawartość związków polifenolowych w produktach pszczelich, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2010

https://mojazielarnia.pl/smartblog/32_propolis-miody-mleczko-pszczele.html

J. Komsta, S. Sosik, M. Kędzierska-Matysek, A. Teter, B. Topyła, P. Domaradzki. M. Kowalczyk, M. Ryszkowska-Siwko, Produkty pszczele jako surowce pochodzenia zwierzęcego wykorzystywane w kosmetyce, Lublin 2021 (dostęp online) https://up.lublin.pl/wp-content/uploads/2022/01/Wybrane-aspekty-biokosmetologii-2.pdf