Czym jest miód manuka?
Miód manuka pozyskiwany jest z pyłku oraz z nektaru kwiatów miododajnego krzewu manuka (łac. Leptospermum scoparium). Roślina pochodzi z terenów Nowej Zelandii oraz południowo-wschodniej Australii.
Miód manuka od polskich miodów różni się nie tylko zawartością składników odżywczych, ale również konsystencją i smakiem. Odmiana miodu z Nowej Zelandii ma intensywny, kwiatowo-gorzki smak oraz barwę określaną jako ciemnobursztynową lub ciemnożółtą.
Nazwą miód manuka można określać miody, które spełniają określone kryteria:
- produkowane są na terenie Nowej Zelandii i pochodzą z krzewów manuka,
- charakteryzują się specyficznym zapachem z wyczuwalnymi nutami wrzosu,
- mają gorzkawy posmak,
- posiadają składniki aktywne, w tym metyloglioksal (MGO).
Miód manuka dodawany jest również do produktów spożywczych, takich jak herbaty i cukierki. Jest też składnikiem suplementów diety, które mają wpływać na wzmocnienie naszej odporności.
Zapoznaj się: Miód faceliowy – właściwości lecznicze, kaloryczność, indeks glikemiczny
Metyloglioksal (MGO) w miodzie manuka
Metyloglioksal (MGO) jest jednym z głównych składników miodu manuka. To właśnie MGO jest odpowiedzialny za lecznicze właściwości manuka, które powodują, że został on okrzyknięty „najzdrowszym miodem na świecie”.
Metyloglioksal jest również obecny w innych odmianach miodów, w tym w naszych rodzimych miodach spadziowych oraz w miodach wrzosowych. Przyjmuje się jednak, że europejskie miody cechują się maksymalną zawartością MGO rzędu 20 miligramów w przeliczeniu na każdy kilogram gotowego produktu. Oznacza to, że stężenie metylogliokosalu w miodzie manuka jest nawet kilkaset razy większe.
Metyloglioksal (MGO) to substancja o silnych właściwościach przeciwdrobnoustrojowych, która występuje w dużym stężeniu w miodzie manuka.
Metyloglioksal to substancja o silnych właściwościach przeciwdrobnoustrojowych. Łącząc się z innymi związkami czynnymi, sprawia, że miody manuka charakteryzują się działaniem bakteriostatycznym oraz przeciwbakteryjnym.
Skład miodu manuka
Oprócz metyloglioksalu w składzie miodów manuka możemy również wyróżnić:
- leptozynę,
- flawonoidy: kwercytynę, katechinę, kampeferol,
- kwasy fenolowe: kwas kawowy, kwas benzoesowy, kwas galusowy.
Związki fenolowe przede wszystkim charakteryzują się właściwościami przeciwbakteryjnymi i wpływają na procesy gojenia się ran. Flawonoidy natomiast działają antyoksydacyjnie.
Przeczytaj także: Miód spadziowy – na co pomaga? Poznaj rodzaje, właściwości i zastosowania miodu spadziowego
Miód manuka – jaka jest jego kaloryczność?
Miód manuka jest produktem wysokokalorycznym. W 100 gramach produktu możemy znaleźć 334 kalorie. Jedna łyżka stołowa (15 g) dostarczy nam natomiast około 50 kalorii.
Oznaczenie MGO w miodach manuka
Warto wiedzieć, że miody manuka często różnią się składem, za co odpowiada również ulegająca wahaniom zawartość MGO. Oryginalne miody powinny być zawsze oznaczane symbolem MGO, który określa koncentrację metyloglioksalu w miodzie.
Miody występują z oznaczeniami: MGO 30+, MGO 100+, MGO 250+, MGO 400+ oraz MGO 550+. Wartości wyższe niż 550 mogą sugerować, że miód uległ przegrzaniu i wytworzyły się w nim niebezpieczne substancje. Przyjmuje się, że dopiero miody o stężeniu MGO 100+ wykazują właściwości: antybakteryjne, antyoksydacyjne, przeciwwirusowe, antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne.
Rodzaje miodów manuka
Poniżej prezentujemy rodzaje miodu manuka z krótkim opisem ich działania prozdrowotnego.
Rodzaje miodu manuka:
- MGO 100+ – zawiera 100 miligramów metyloglioksalu w kilogramie miodu i cechuje się wysokim wpływem na naszą odporność,
- MGO 250+ – sprawdza się zwłaszcza przy dolegliwościach jelitowych oraz dolegliwościach powiązanych z układem pokarmowym, takich jak: bóle brzucha, niestrawności, nawracająca zgaga, refluks,
- MGO 400+ – ten miód manuka można nakładać bezpośrednio na skórę, ponieważ przyspiesza proces gojenia się trudnych ran, dodatkowo łagodzi objawy występujące przy zespole jelita drażliwego (IBS) oraz przy wrzodach żołądka,
- MGO 550+ – sprawdza się w leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, takich jak angina i bakteryjne zapalenie zatok, a także w leczeniu półpaśca oraz atopowego zapalenia skóry.
Prócz oznaczenia MGO możemy się również spotkać ze wskaźnikiem 5-HMF. Hydroksymetylofurfural (HMF) to składnik, który wskazuje na jakość miodów. Im wyższa wartość 5-HMF, tym gorszej jakości jest miód, ponieważ został on oddany obróbce cieplnej w wysokich temperaturach.
Zapoznaj się: Miód nawłociowy – wpływ na zdrowie, właściwości, przeciwwskazania
Na co pomaga miód manuka – zastosowanie prozdrowotne
Tak jak wspomnieliśmy, dzięki zawartości MGO, kwasów fenolowych, leptozyny i flawonoidów miód manuka cechuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi, przeciwwirusowymi, przeciwgrzybicznymi, przeciwutleniającymi, przeciwzapalnymi, antyseptycznymi.
Miód manuka na odporność
Doustne spożywanie miodu manuka w pozytywny sposób wpłynie na nasz układ immunologiczny. Składniki czynne, zawarte w miodzie, nie tylko wzmacniają odporność, ale także zwalczają objawy alergii oraz objawy, takie jak: gorączka, osłabienie, złe samopoczucie, zmęczenie, bóle głowy.
Przeciwdrobnoustrojowe działanie MGO sprawia, że miód oddziałuje na wirusy grypy i ospy wietrznej. Hamuje również wzrost drobnoustrojów chorobotwórczych w obrębie jamy ustnej, tym samym zapobiega powstawaniu płytki nazębnej i pomaga przy stanach zapalnych dziąseł oraz ozębnej.
Sprawdź: Miód malinowy – właściwości, wartości odżywcze, przeciwwskazania
Miód manuka w stanach zapalnych
Dzięki właściwościom przeciwutleniającym miód manuka wykazuje działanie przeciwzapalne oraz spowalnia rozwój bakterii. W pozytywny sposób wpływa również na przewód pokarmowy oraz na układ oddechowy. Może być stosowany wśród osób, których organizmy reagują opornie na antybiotyki.
Miód manuka w terapiach przeciwnowotworowych
Miód manuka, obok leków syntetycznych, wykorzystywany jest w terapiach przeciwnowotworowych w przypadkach: raka okrężnicy, raka piersi, raka sutka, raka płuc. Dokładne mechanizmy działania miodu nie zostały jeszcze do końca odkryte, a badacze nadal przeprowadzają szczegółowe badania.
Miód manuka na rany, owrzodzenia, odleżyny
Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, które wykazuje miód manuka, wykorzystywane jest w leczeniu trudno gojących się ran, owrzodzeń oraz odleżyn.
Miód tworzy wokół rany korzystne środowisko, o niskim pH i odpowiednim poziomie wilgoci, które w negatywny sposób oddziałuje na drobnoustroje. Dodatkowo manuka pozytywnie wpływa na obrzęki i zmiany wysiękowe.
Miodowe okłady mogą być również stosowane przez osoby zmagające się z tzw. stopą cukrzycową – w ich przypadku wykluczone jest doustne stosowanie miodu.
Manuka sprawdzi się również w roli naturalnego opatrunku na drobne skaleczenia, rany chirurgiczne, rany pooperacyjne.
Miód manuka na zmiany skórne
Miód manuka możemy również aplikować bezpośrednio na zmiany trądzikowe. Głównie dzięki właściwościom antyseptycznym i bakteriobójczym może być on stosowany w formie naturalnej maści na trądzik pospolity oraz trądzik różowaty. Łagodzi również objawy łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, liszaj, grzybicy skóry. Zmniejsza dolegliwości związane z ukąszeniami i użądleniami owadów.
Miód manuka możemy stosować do każdego rodzaju cery, również tej przesuszonej i wrażliwej.
Miód manuka na dolegliwości układu pokarmowego
Miód manuka zwalcza bakterie, które bytują w przewodzie pokarmowym, m.in.: Helicobacter pylori, Salmonella typhimurium, Clostridium difficile. Oznacza to, że może wspomagać leczenie w przypadku zakażenia błony śluzowej żołądka i jelit. Zmniejsza również objawy związane z niestrawnościami, refluksem, zespołem jelita drażliwego (IBS).
Antybakteryjne właściwości zapobiegają: nawracającym biegunkom, zapaleniom okrężnicy, zapaleniom jelita cienkiego, stanom zapalnym żołądka, stanom zapalnym jelit, wymiotom, bólom brzucha.
Miód manuka reguluje pracę całego układu pokarmowego oraz wspomaga odbudowę flory bakteryjnej jelit.
Miód manuka na układ oddechowy
Badania wskazują na to, że miód manuka może być profilaktycznie stosowany do antybiotykoterapii przy mukowiscydozie. Wspomaga również leczenie chorób i schorzeń związanych z układem oddechowym:
- anginy,
- astmy,
- zapalenia zatok,
- infekcji nosa,
- infekcji gardła,
- zapalenia oskrzeli,
- zapalenia płuc,
- zapalenia krtani.
Miód manuka na układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy oraz układ moczowy
Regularne sięganie po miód manuka usprawni pracę układu krążenia, a także wpłynie na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Przyjmuje się także, że miód z Nowej Zelandii redukuje frakcję złego cholesterolu oraz przyczynia się do zmniejszenia ryzyka zakrzepowego zapalenia żył i wystąpienia żylaków.
Miód manuka łagodzi objawy związane z chorobami układu nerwowego, takimi jak: nadpobudliwość, nerwica, apatia, wyczerpanie nerwowe. Powinno się go również stosować przy zaburzeniach ze strony układu krążenia, m.in. przy: miażdżycy, nadciśnieniu, chorobie wieńcowej.
Miód wspomaga pracę układu moczowego, zwłaszcza podczas występowania kamicy nerkowej oraz zapalenia dróg moczowych.
Zobacz: Miód rzepakowy – właściwości, cechy, zastosowanie
Jak stosować miód manuka?
Miód manuka możemy połączyć z gotowymi pokarmami lub rozpuścić go w szklance wody z niewielką ilością soku z cytryny. Jednak jego prozdrowotne właściwości najlepiej sprawdzają się wtedy, gdy spożywamy go na czczo – rano, od razu po przebudzeniu – lub wieczorem przed zaśnięciem. Za optymalną dawkę uważa się 2-3 łyżeczki miodu manuka dziennie.
Jeżeli chcemy podawać miód manuka dzieciom, to powinniśmy zmniejszyć dawkę do 1 łyżeczki lub maksymalnie 1,5 łyżeczki dziennie. W sytuacji, gdy dziecko nie chce spożywać miodu prosto z łyżeczki, to możemy rozpuścić go w letniej wodzie.
Miód manuka najlepiej spożywać na czczo – rano lub wieczorem przed zaśnięciem. Optymalna dawka dla osoby dorosłej wynosi 2-3 łyżeczki dziennie. Dzieci powinny spożywać maksymalnie 1,5 łyżeczki dziennie.
Miód z Nowej Zelandii może być także stosowany bezpośrednio na skórę. Jeśli chcemy go włączyć do pielęgnacji np. cery trądzikowej, to wystarczy, że będziemy nakładać miód na zmiany skórne 2-3 razy dziennie.
Miód możemy również aplikować na rany, odleżyny, owrzodzenia – wtedy warstwę miodu należy przykryć opatrunkiem. Jeżeli odczujemy wzmożony ból ze strony dolegliwości skórnych, to nie powinniśmy się tym zbytnio przejmować. Jest to całkowicie normalne w początkowej fazie kuracji, a po około 3 dniach zauważymy znaczącą poprawę stanu naszych ran.
Uwaga: Warto pamiętać o tym, że słoiczek z miodem należy przechowywać w zaciemnionym miejscu w temperaturze od 18 do 25 stopni.
Polecamy: Propolis – na co pomoże i jak go stosować? Sprawdź lecznicze właściwości
Miód manuka – przeciwwskazania
Czy istnieją przeciwwskazania do stosowaniu miodu manuka? Mimo że ten słodki produkt z Nowej Zelandii charakteryzuje się szeregiem prozdrowotnych właściwości, to powinny go unikać osoby uczulone na miody i produkty pszczele.
Miód manuka a cukrzyca
Czy diabetycy i osoby chorujące na insulinooporność mogą spożywać miód manuka? Ze względu na wysoką zawartość węglowodanów oraz wysoką wartość indeksu glikemicznego, miód manuka nie jest zalecany dla chorych na cukrzycę. Produkt szybko podnosi poziom stężenia glukozy we krwi i może negatywnie wpływać nawet na wyregulowany poziom glikemii.
Miodu nie powinny również spożywać kobiety w ciąży zmagające się z cukrzycą ciążową.
Bibliografia
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia, Aktywność antybiotyczna miodu manuka i jego działanie na drobnoustroje chorobotwórcze dla człowieka, Postępy Fitoterapii (16) 4, 2015 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2016/02/pf_2015_258-262.pdf
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia, Perspektywy wykorzystania miodu manuka w leczeniu chorób wewnętrznych, Postępy Fitoterapii (17) 1, 2016 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2016/04/pf_2016_055-058.pdf
A. Wilczyńska, Skład chemiczny i właściwości antyoksydacyjne miodu Manuka, Problemy Higieny i Epidemiologii (94) 4, 2013 (dostęp online) http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-4-873.pdf
M. Czajkowski i in., Miód Manuka i jego zastosowanie w medycynie, Farmacja Współczesna, nr 10, 2017 (dostęp online) https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/07/Farmacja_1_2017_06.pdf
A. Wilczyńska, Skład chemiczny i właściwości antyoksydacyjne miodu manuka, Problemy Higieny i Epidemiologii 94 (4), 2013 (dostęp online) http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-4-873.pdf
