Miód wrzosowy – charakterystyka
Miód wrzosowy wytwarzany jest z nektaru kwiatowego pobieranego z kwiatów wrzosu pospolitego, inaczej zwyczajnego, którego pora zbiorów przypada na okres od lipca do października. Miód z wrzosu charakteryzuje ciemna barwa (może być przez to mylony z miodem gryczanym), dość gęsta, galaretowata konsystencja oraz delikatny aromat kwiatów wrzosu. Miód w smaku jest słodki, jednak wyczuwalne są w nim także nuty goryczy.
Co ciekawe, ze względu na skomplikowany proces produkcji miodu wrzosowego, określany jest on jako „król miodów”.
Krystalizacja miodu wrzosowego
Naturalny proces krystalizacji miodu wrzosowego przypada na okres od trzech do sześciu tygodni od pierwszego odkręcenia słoika.
Po procesie krystalizacji miód zmienia swoją konsystencję na gęstą i masłowatą, natomiast jego kolor z brązu wpada w pomarańcz.
Wartości odżywcze miodu wrzosowego
Miód wrzosowy na tle innych miodów charakteryzuje się największą procentową zawartością wody. Zawiera ponad 20% wody i składa się głównie z węglowodanów (fruktozy i sacharozy). Jest produktem spożywczym o wysokiej kaloryczności – w jego 100 gramach zawartych jest około 320 kalorii.
W składzie miodu wrzosowego wyróżnia się zwłaszcza zawartość olejków eterycznych, około 120 substancji aktywnych, 47 biopierwiastków oraz spore ilości białka o łatwym stopniu przyswajalności.
Uwaga: Miód wrzosowy charakteryzuje się umiarkowaną aktywnością biologiczną.
W miodzie wrzosowym zawarte są również:
- witamina A,
- witaminy z grupy B (kwas foliowy, kwas pantotenowy, kwas nikotynowy),
- aminokwasy,
- cholina i acetylocholina,
- inhubina,
- hormony wzrostu,
- kwas chlorogenowy,
- kwas ferulowy,
- kwas elagowy,
- apigenina,
- izoramnetyna,
- kemferol,
- żelazo,
- wapń,
- potas,
- fosfor,
- sód,
- magnez,
- chlor.
Uwaga: Dokładny skład oraz wartości odżywcze miodu wrzosowego mogą różnić się w zależności od regionu pozyskiwania miodu, pory zbioru oraz rozwoju wrzosów.
Przeczytaj także: Miód wielokwiatowy – właściwości, wartości odżywcze, zastosowanie
Miód wrzosowy – właściwości i wpływ na zdrowie
Miód wrzosowy, jak większość miodów, charakteryzuje się właściwościami leczniczymi i działaniem prozdrowotnym. Miód cechuje się właściwościami:
- przeciwutleniającymi,
- przeciwwirusowymi,
- przeciwzapalnymi,
- antybakteryjnymi,
- antyseptycznymi,
- moczopędnymi.
Miód wrzosowy na odporność
Zawartość inhubiny sprawia, że miód wrzosowy wykazuje właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, czyli hamuje rozprzestrzenianie się w organizmie wirusów i bakterii.
Miód wrzosowy na przeziębienie
Dzięki wspomnianym właściwościom przeciwwirusowym i antybakteryjnym miód wrzosowy stanowi również skuteczne remedium na przeziębienie i grypę. Naturalnie wzmacnia układ odpornościowy, pomaga zwalczać toczące się w organizmie stany zapalne (w tym zapalenie dróg oddechowych), łagodzi kaszel i podrażnienia gardła.
Miód wrzosowy wspiera prostatę, układ moczowy i pracę nerek
Miód wrzosowy wykazuje silne działanie bakteriobójcze, moczopędne oraz antyseptyczne, dlatego też wykorzystywany jest w leczeniu chorób powiązanych z drogami moczowymi – odkaża on dolne drogi moczowe z drobnoustrojów chorobotwórczych. Naukowcy wskazują, że miód wspomaga walkę z zapaleniem prostaty oraz działa profilaktycznie – zwłaszcza w przypadku mężczyzn po 40. roku życia narażonych na choroby prostaty.
Produkt od pszczół zalecany jest także przy chorobach nerek ze względu na to, że dzięki właściwościom moczopędnym zwiększa filtrację i wydala produkty przemiany materii.
Miód wrzosowy na układ pokarmowy
Miód wrzosowy łagodzi zaburzenia powiązane z układem pokarmowym, w tym biegunkę, zaparcia i zgagę. Naturalnie wspomaga trawienie, pracę jelit i przemianę materii, redukuje stany zapalne żołądka i jelit, przyspiesza procesy gojenia się tkanki przełyku w przypadku refluksu.
Miód wrzosowy na układ nerwowy
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, miód wrzosowy stanowi cenne źródło witamin z grupy B, dlatego też pozytywnie oddziałuje na nasz układ nerwowy. Wspiera koncentrację i procesy zapamiętywania, łagodzi negatywne skutki stresu i napięcia nerwowego, łagodnie poprawia nastrój.
Badania naukowe wskazują, że prolina, zawarta w miodzie wrzosowym, może wspomagać leczenie oraz zapobiegać chorobie Alzheimera.
Miód wrzosowy wspiera wzrok
Miód wrzosowy zawiera witaminę A, która wywiera pozytywny wpływ na działanie siatkówki oka oraz wierzchnich warstw oka. Niedobór tej witaminy może warunkować pojawieniem się tak zwanego zespołu suchego oka oraz kurzej ślepoty, czyli niewyraźnego widzenia po zmroku.
Miód wrzosowy dla sportowców i przy rekonwalescencji
Ze względu na wysoką kaloryczność oraz zawartość składników odżywczych miód wrzosowy uchodzi za produkt, który dodaje nam energii. Zalecany jest dla sportowców i osób narażonych na obciążający organizm wysiłek fizyczny, a także dla osób, które są w trakcie rekonwalescencji.
Miód wrzosowy w kosmetyce
Miód wrzosowy wykorzystywany jest również w przemyśle kosmetycznym, stanowiąc dodatek do kremów, balsamów do ciała, maseczek do twarzy czy masek do włosów. Odżywia i nawilża skórę, działa przeciwbakteryjnie, redukując wypryski, zwalcza stany zapalne oraz może wspomagać walkę z trądzikiem. W zastosowaniu na włosy nawilża, nabłyszcza oraz dogłębnie odżywia kosmyki.
Jak stosować miód wrzosowy?
Miód wrzosowy może być szeroko wykorzystywany w naszej domowej kuchni. Sprawdza się roli dodatku do ciast, jogurtów, sałatek, deserów, jako składnik marynaty do mięs czy jako pasta do smarowania pieczywa. Zastępuje również klasyczny biały cukier – słodzi się nim herbatę, kawę i inne napoje. Należy jednak pamiętać o tym, aby nie dodawać miodu do napojów o temperaturze przewyższającej 40 stopni Celsjusza. Dlaczego? Ten naturalny produkt, poddawany działaniu wysokich temperatur, traci wówczas swoje cenne wartości odżywcze. Chcąc nadać słodkiego posmaku, dodajmy więc miód do ostudzonej wcześniej herbaty czy kawy.
Jakie są przeciwwskazania do spożywania miodu wrzosowego?
Miód wrzosowy przede wszystkim nie jest zalecany dla osób zmagających się z cukrzycą i insulinoopornością. Wysoka wartość indeksu glikemicznego tego produktu od pszczół wskazuje na to, że po spożyciu miodu wrzosowego gwałtownie wzrasta stężenie glukozy we krwi. Po jakimś czasie równie nagle spada, często poniżej poziomu pierwotnego, co szczególnie zagraża diabetykom.
Miodu nie należy podawać także dzieciom poniżej pierwszego roku życia oraz osobom uczulonym na produkty pszczele i pyłki kwiatowe.
Duże wątpliwości budzi również spożywanie miodu przez kobiety w ciąży. W miodach zawarte są bakterie, które w ludzkim organizmie rozpoczynają produkcję botuliny – toksyny jadu kiełbasianego. Bakterie nie zagrażają natomiast dorosłemu człowiekowi, ale są wyjątkowo niebezpieczne dla niemowląt, u których układ odpornościowy nie został jeszcze odpowiednio wykształcony. Warto podkreślić, że w przypadku kobiet w ciąży jad kiełbasiany nie powinien stanowić zagrożenia dla zdrowia matki i rozwijającego się dziecka z uwagi na to, że w przewodzie pokarmowym panuje środowisko kwasowe. Wielu lekarzy prowadzących ciążę zaleca jednak sięganie po miód pasteryzowany, dlatego też włączenie naturalnego miodu wrzosowego do jadłospisu kobiety ciężarnej warto skonsultować z lekarzem.
Ze względu na wysoką kaloryczność miód wrzosowy nie jest także zalecany osobom borykającym się z nadwagą i otyłością.
Sprawdź: Miód akacjowy – wartości, właściwości, zastosowanie
Jak przechowywać miód wrzosowy?
Aby jak najdłużej cieszyć się prozdrowotnymi właściwościami miodu wrzosowego, warto zadbać o jego właściwe przechowywanie – najlepiej w ciemnym słoiku, w miejscu chłodnym, zaciemnionym i bez dostępu wilgoci. Warto wiedzieć, że na skład miodu negatywnie oddziałuje zwłaszcza promieniowanie słoneczne oraz zbyt wysoka temperatura powietrza – zaleca się, aby przechowywać miód w temperaturze do 12 stopni Celsjusza. Dodatkowo miód może chłonąć wszelkiego rodzaju zapachy oraz wilgoć z zewnątrz.
Czy miód wrzosowy może się zepsuć?
Dzięki właściwościom antybakteryjnym miód wrzosowy nie ulegnie zepsuciu, może go jednak dotykać proces fermentacji, który wskazuje na zbyt wczesne zbiory nektaru. Fermentacja objawia się poprzez pojawienie się piany na wierzchu tego produktu od pszczół oraz wyraźnego, drożdżowego zapachu.
Bibliografia
E. Hołderna-Kędzia, B. Kędzia, Miód wrzosowy, Pszczelarstwo, 2015
E. Majewska, B. Drużyńska, D. Derewiaka, M. Ciecierska, R. Wołosiak, Fizykochemiczne wyróżniki jakości wybranych miodów nektarowych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLVIII, 3, 2015 (dostęp online) https://docplayer.pl/14399262-Fizykochemiczne-wyrozniki-jakosci-wybranych-miodow-nektarowych.html
A. Wilczyńska, P. Przybyłowski, Charakterystyka związków fenolowych zawartych w miodach, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 2009
E. Hołderna-Kędzia, B. Kędzia, Krajowe miody odmianowe w profilaktyce i lecznictwie, Postępy Fitoterapii 22(2), 2021 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2021/09/pf_2021_114-124.pdf
M. Bąkowska, K. Janda, Właściwości prozdrowotne wybranych miodów, Pomeranian Journal of Life Sciences, 2018 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/327900157_Wlasciwosci_prozdrowotne_wybranych_miodow
