Miód z mniszka – charakterystyka
Miód mniszkowy powstaje z nektaru zebranego z żółtych kwiatów mniszka lekarskiego, inaczej nazywanego mleczem lub dmuchawcem. Mimo że ta roślina odbierana jest jako chwast porastający nasze ogródki, trawniki i nieużytki, to niezwykle ceniona jest przez zielarzy. Z liści mniszka przygotowuje się m.in. prozdrowotne napary oraz herbaty.
Miód mniszkowy wyróżnia się na tle innych miodów odmianowych bardzo niską kwasowością ogólną oraz wyjątkowym, słodkim smakiem. Ma bardzo intensywny aromat i może przybierać barwę jasnożółtą lub pomarańczową. Niestety, nie jest on ogólnodostępny, co oznacza, że nie kupimy go w sklepach spożywczych, a jedynie w pasiekach lub w sklepach internetowych. Ograniczona dostępność wpływa jednak na dość wygórowaną cenę.
Warto wspomnieć, że miód z mniszka nie jest tak popularny, jak miód rzepakowy czy miód gryczany, jednak cechują go wyjątkowe właściwości zdrowotne.
Proces krystalizacji
Miód z mniszka szybko ulega procesowi krystalizacji, który następuje maksymalnie w ciągu kilku tygodni. Wówczas miód przybiera barwę jasnożółtą i zmienia swoją strukturę na drobnokrystaliczną.
Uwaga: Pamiętajmy o tym, że proces krystalizacji zachodzi naturalnie. Pod jego wpływem miód nie traci cennych składników odżywczych ani właściwości leczniczych.
Kaloryczność
Miód z mniszka, jak każdy rodzaj miodu, jest produktem wysokokalorycznym. W jego 100 gramach zawartych jest około 320 kalorii. Oznacza to, że powinien być spożywany z umiarem, zwłaszcza w przypadku osób borykających się z nadwagą i otyłością.
Co znajdziemy w składzie miodu z mniszka?
Miód z mniszka pozytywnie wpływa na nasze zdrowie za sprawą jego unikalnego składu. W tym produkcie od pszczół znajdziemy witaminy z grupy B, które wspierają nasz układ nerwowy, a także witaminę A i witaminę C, które wzmacniają odporność.
Działanie antybakteryjne i przeciwzapalne wynika natomiast z zawartości garbników i flawonoidów. Asparagina wspiera nasze procesy myślowe i poprawia koncentrację, inulina ochrania jelita przed atakiem infekcji, a triterpeny wpływają na obniżenie cholesterolu we krwi.
W składzie miodu z mniszka lekarskiego znajdziemy m.in.:
- cukry proste (glukoza i fruktoza),
- kwasy organiczne,
- enzymy,
- kwasy fenolowe,
- flawonoidy,
- triterpeny,
- karotenoidy,
- witaminy – w tym witaminy z grupy B (B2 i B4) i witaminę C,
- żelazo,
- mangan,
- potas,
- fosfor.
Miód z mniszka – na co stosować? Prozdrowotne właściwości
Miód z mniszka charakteryzuje się szerokim działaniem prozdrowotnym, dzięki czemu wpłynie nie tylko na poprawę naszej odporności. Miód mniszkowy wykazuje działanie:
- przeciwwirusowe,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwgrzybiczne,
- przeciwmiażdżycowe,
- antyoksydacyjne,
- moczopędne.
Miód z mniszka na wątrobę i drogi żółciowe
Miód z mniszka cechują właściwości detoksykacyjne, dzięki czemu jest on stosowany w celu ochrony narządu wątroby – obniża poziom lipidów. Obecność choliny sprawia, że miód wspomaga prawidłową pracę dróg żółciowych, ponieważ zwiększa efekt żółciopędny. Łagodzi również stany zapalne żołądka.
Miód mniszkowy na odporność
Ten rodzaj miodu wzmocni także nasz układ immunologiczny i doda nam energii. Warto go stosować zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy wzrasta ryzyko rozwoju infekcji wirusowych i bakteryjnych. Dodatkowo miód możemy przyjmować jako środek osłonowy w trakcie antybiotykoterapii. Sprawdzi się również w stanach przewlekłego zmęczenia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
Miód na trawienie
Produkt od pszczół może pomóc nam z w przypadku występowania zaparć, zgagi i innych problemów powiązanych z układem trawiennym. Wpływa on na procesy trawienia, wspomaga leczenie zapalenia błony śluzowej jelita oraz zwalcza szkodliwe bakterie bez naruszania naturalnej mikroflory.
Miód z mniszka na niedokrwistość
Spożywanie miodu mniszkowego zalecane jest dla osób borykających się z niedokrwistością spowodowaną niedoborami żelaza w diecie.
Miód mniszkowy na nerki
Dzięki działaniu moczopędnemu miód mniszkowy skutecznie oczyszcza nerki ze złogów oraz usuwa z organizmu toksyny. Może wspomóc również leczenie kamicy nerkowej.
Miód z mniszka działa przeciwmiażdżycowo
Miód determinuje obniżenie stężenia cholesterolu we krwi, dzięki czemu zapobiegniemy rozwojowi miażdżycy prowadzącej do chorób układu sercowo-naczyniowego. Działaniem przeciwmiażdżycowym charakteryzują się przede wszystkim kwasy polifenolowe.
Zobacz także: Miód lawendowy – charakterystyka, właściwości, zastosowanie
Miód leczy kaszel i infekcje dróg oddechowych
Miód mniszkowy wykazuje działanie wykrztuśne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, dzięki czemu łagodzi objawy związane z infekcjami dróg oddechowych. W przypadku mokrego kaszlu miód rozrzedza wydzielinę, natomiast przy suchym kaszlu nawilża podrażnioną śluzówkę.
Miód z mleczy na skórę
Produkt od pszczół pozytywnie wpłynie na kondycję naszej skóry: odżywi, nawilży, przywróci jędrność i elastyczność, będzie zapobiegać starzeniu się komórek skóry, przyspieszy procesy gojenia się ran. Warto także wspomnieć, że zawarte w nim kwasy organiczne wykazują działanie złuszczające i zmiękczające nasz naskórek – dzięki nim miód z mniszka może wpłynąć na rozjaśnienie przebarwień potrądzikowych. Natomiast olejki eteryczne zapobiegają stanom zapalnym skóry i złagodzą zmiany trądzikowe.
Miód z mniszka na włosy
Miód z mniszka lekarskiego znajduje zastosowanie nie tylko w pielęgnacji skóry, ale również i włosów. Dzięki właściwościom higroskopijnym zatrzymuje on wilgoć w środku włosów, przez co wpływa na ich nawilżenie. Witaminy i składniki mineralne dodatkowo wzmacniają kosmyki od środka i sprawiają, że nasza fryzura jest wygładzona i pełna naturalnego blasku.
Zapoznaj się: Miód malinowy – właściwości, wartości odżywcze, przeciwwskazania
Jakie jest zastosowanie miodu z mniszka?
Miód mniszkowy charakteryzuje się wyjątkowo słodkim smakiem, dlatego też przede wszystkim sprawdza się w roli smarowidła do chleba i naleśników lub w roli naturalnego słodzika do herbaty i kawy. Pamiętajmy jednak o dwóch ważnych kwestiach. Po pierwsze, miód jest produktem wysokokalorycznym, co oznacza, że należy stosować go z umiarem – za optymalną dawkę uchodzą 3 łyżeczki miodu na dobę. Po drugie, stosując miód w roli zamiennika białego cukru, musimy wiedzieć, że traci on swoje drogocenne właściwości w temperaturze powyżej 40 stopni Celsjusza. Dlatego też należy dodawać go wyłącznie do przestudzonych napojów.
Jeżeli chcemy wpłynąć na nasz układ immunologiczny, wówczas miód możemy przyjmować w formie dodatku do niegazowanej, letniej wody.
Miód z mniszka lekarskiego znajduje również zastosowanie w kosmetyce. Jak wspomnieliśmy wyżej, w pozytywny sposób oddziałuje on na kondycję naszej skóry oraz włosów, dlatego też warto wykorzystać go do wykonania domowych maseczek do twarzy czy masek do włosów. Możemy go także punktowo nakładać na zmiany skórne.
Jak przechowywać miód z mniszka lekarskiego?
Miód powinniśmy przechowywać w miejscu chłodnym i zaciemnionym, dbając o to, aby nie wystawiać go na działanie promieni słonecznych. Słoik należy za każdym razem dokładnie zakręcać, ponieważ ten produkt od pszczół może chłonąć wilgoć z otoczenia.
Zapoznaj się: Miód leśny – właściwości zdrowotne i zastosowanie
Jakie są przeciwwskazania do spożywania miodu z mniszka?
Na miód z mniszka powinny uważać przede wszystkim osoby uczulone na produkty pszczele oraz na pyłki kwiatowe – wówczas mogą wystąpić skutki uboczne, np. wysypka skórna, nudności, problemy z oddychaniem. Jako że miód należy do produktów wysokokalorycznych, to ostrożność w jego spożywaniu powinny zachować osoby borykające się z nadwagą, otyłością, będące na diecie oraz ze skłonnościami do tycia. Miodu nie powinno podawać się również niemowlętom.
Miód z mniszka lekarskiego a ciąża
Zwłaszcza w źródłach internetowych możemy znaleźć wiele sprzecznych opinii, które przedstawiają miody jako produkty spożywcze zabronione dla kobiet w ciąży. Dlaczego? W miodzie zawarte są naturalne bakterie, które stanowią zagrożenie dla organizmu noworodków, ponieważ wywołują zatrucie jadem kiełbasianym. Jednak w przypadku kobiet w ciąży ryzyko zatrucia jest minimalne z uwagi na kwasowe środowisko panujące w przewodzie pokarmowym. Oznacza to, że miód z mniszka jest bezpieczny zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla dziecka.
Do przeciwwskazań należą jednak: cukrzyca ciążowa, uczulenie na miód, nadwaga.
Uwaga: Przed włączeniem miodu mniszkowego do diety w czasie ciąży, warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
Miód z mniszka lekarskiego a cukrzyca
Ze względu na obecność naturalnych cukrów prostych miód nie jest zalecany dla diabetyków oraz osób zmagających się z insulinoopornością. Miód cechuje również wysoka wartość indeksu glikemicznego, co oznacza, że w szybkim tempie podwyższa on poziom glukozy we krwi.
Diabetycy mogą natomiast sięgać po napar z kwiatów mniszka lekarskiego, który stosowany jest profilaktycznie podczas leczenia cukrzycy.
Domowy miód (syrop) z mniszka – jak go wykonać? Przepis
Na początku powinniśmy wyjaśnić, że w rzeczywistości domowy miód z mniszka lekarskiego nie jest miodem – a syropem. Powszechnie funkcjonuje jednak pod określeniem miód.
Syrop z mniszka lekarskiego wykazuje podobne właściwości co miód mniszkowy:
- oddziałuje na układ oddechowy,
- wspomaga pracę układu pokarmowego,
- łagodzi infekcje dróg moczowych,
- przyspiesza gojenie się ran i łagodzi stany zapalne skóry,
- oczyszcza nasz organizm z toksyn.
Przepis na miód (syrop) z mniszka lekarskiego
Do przygotowania domowego miodu z mniszka potrzebujemy:
- około 500 koszyczków mniszka lekarskiego,
- kilogram cukru,
- dwie cytryny,
- litr wody.
Uwaga: Główki kwiatowe powinniśmy zebrać przed południem w suchy, słoneczny dzień. Wybierajmy miejsca, które są zlokalizowane jak najdalej od ruchliwych ulic. Najlepszym miesiącem do zbierania mleczy jest maj.
Po zebraniu kwiatów mniszka lekarskiego pozbywamy się z nich insektów. Sprawdzamy również, czy kwiaty nie zawierają piasku lub ziemi. Następnie umieszczamy je w garnku i zalewamy litrem wody. Całość doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na wolnym ogniu przez około 15 minut.
Gotowy wywar odstawiamy na dobę w chłodnym i zaciemnionym miejscu. Po upływie tego czasu wywar należy odcedzić, np. za pomocą gazy. Kolejny krok to dodanie cukru białego oraz ponowne gotowanie – na początku całość doprowadzamy do wrzenia, a następnie wolno gotujemy przez około 2 godziny do uzyskania konsystencji syropu. Gdy zauważymy, że cukier całkowicie się rozpuścił, wówczas do garnka dodajemy świeżo wyciśnięty sok z dwóch cytryn.
Na końcu gotowy miód przelewamy do wyparzonych słoików, które owijamy ręcznikiem i pozostawiamy na minimum 3 godziny – wydłuży to termin przydatności do spożycia. Ostatnim krokiem jest odwrócenie słoików do górny dnem i pozostawienie na kolejne 3 godziny.
Uwaga: Z przedstawionego przepisu powinniśmy uzyskać minimum 3 słoiki syropu o pojemności 200 mililitrów.
Dawkowanie syropu
Zaleca się, aby przyjmować syrop z mniszka lekarskiego w dawce 2-3 łyżeczki dziennie. Domowym miodem możemy również posłodzić kawę lub herbatę.
Przeciwwskazania do stosowania
Syropu z mniszka lekarskiego nie powinny spożywać: osoby zmagające się z cukrzycą i insulinoopornością, osoby zmagające się z wrzodami żołądka i nadkwaśnością żołądka, osoby cierpiące na niedrożność jelit.
Bibliografia
E. Majewska, B. Drużyńska, D. Derewiaka, M. Ciecierska, R. Wołosiak, Fizykochemiczne wyróżniki jakości wybranych miodów nektarowych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2015
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia, Miód i surowce roślinne w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, Postępy Fitoterapii 18 (1), 2017 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/06/pf_2017_042-046.pdf
A. Rolnik, B. Olas, Mniszek pospolity (Taraxacum officinale) – skarbnica związków prozdrowotnych, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych tom 68, numer 1, 2019 (dostęp online) https://docplayer.pl/211103678-Mniszek-pospolity-taraxacum-officinale-skarbnica-zwiazkow-prozdrowotnych.html
red. B. Kędzia, Miód naturalny w medycynie i farmacji. Pochodzenie, właściwości, zastosowanie, preparaty lecznicze, Narodowy Uniwersytet Farmaceutyczny Ministerstwa Ochrony Zdrowia Ukrainy, 2017 (dostęp online) https://dspace.nuph.edu.ua/bitstream/123456789/15125/1/Mi%C3%B3d%20naturalny%20w%20medycynie%20i%20farmacji%20-%20MONOGRAFIA.pdf
