Psychoterapia grupowa – dla kogo? Korzyści terapii grupowej

Psychoterapia grupowa dla wielu z nas wciąż jawi się jako tajemnicza forma leczenia różnych trudności emocjonalnych. Zastanawiasz się, co sprawia, że ten rodzaj leczenia działa? A może interesują Cię korzyści płynące z tej formy psychoterapii? Dowiedz się, kiedy warto wybrać psychoterapię grupową i komu jest ona dedykowana.

Psychoterapia grupowa

Psychoterapia grupowa – dla kogo? 

Psychoterapia grupowa jest z powodzeniem wykorzystywana do leczenia większości zaburzeń psychicznych oraz trudności emocjonalnych. Możemy spotkać grupy terapeutyczne skupiające wokół siebie:

Psychoterapia grupowa tak naprawdę jest niezwykle uniwersalną formą leczenia rozmaitych trudności natury psychicznej. Wskazaniem do jej zastosowania są także problemy w budowaniu bliskich, satysfakcjonujących relacji. Trudności mogą dotyczyć:

  • asertywności w kontaktach z innymi,
  • rozpoznawania i właściwego reagowania na stany emocjonalne innych osób,
  • radzenia sobie ze złością i frustracją,
  • radzenia sobie z odrzuceniem,
  • radzenia sobie z krytyką,
  • wyrażania pozytywnych i negatywnych emocji w konstruktywny sposób.

Wszystkich powyższych umiejętności można nauczyć się, a następnie doskonalić je właśnie na psychoterapii grupowej. Zastanawiasz się jednak, jak działa ten rodzaj psychoterapii

Psychoterapia grupowa – dlaczego działa?

Irving Yalom wyróżnił jedenaście głównych czynników leczących (czynników terapeutycznych), które występują podczas psychoterapii grupowej.

    1. Zaszczepienie nadziei

Zaszczepienie i podtrzymywanie nadziei jest niezwykle istotne w każdym procesie terapeutycznym – także grupowym. Pozytywne oczekiwania i wiara pacjentów w efektywność podjętego przez nich leczenia zawsze idzie w parze z pozytywnymi rezultatami terapii. 

    2. Uniwersalność

Wiele osób boryka się z przeświadczeniem, że tylko oni posiadają pewne przeraźliwe, wstydliwe czy upodlające doświadczenia, myśli lub fantazje. Na terapii grupowej okazuje się jednak, że to ich specyficzne „poczucie wyjątkowości” w dużej mierze jest zbudowane na wyrost. 

Oczywiście, każdy z uczestników terapii jest jednostką indywidualną i niepowtarzalną – powtarzalne bywają jednak objawy, z którymi borykają się członkowie grupy. Często dopiero na terapii po raz pierwszy się o tym dowiadują i odczuwają ogromną ulgę wyrażaną np. słowami: „Jak dobrze, że nie tylko ja tak mam!” albo „Wszyscy płyniemy w tej samej łodzi”. 

    3. Udzielanie informacji

W psychoterapii grupowej niezwykle istotnym elementem jest psychoedukacja i udzielanie sobie informacji – również informacji zwrotnych. Zajmuje się tym zarówno terapeuta (przekazywanie wiedzy formalnej), jak i inni członkowie grupy (udzielanie porad, sugestii czy dzielenie się swoim doświadczeniem).

    4. Altruizm

Uczęszczanie na terapię grupową daje każdemu jej uczestnikowi możliwość nie tylko przyjmowania dobra od innych, ale i dawania go na wiele różnych sposobów. To kolejny, niezwykle cenny czynnik leczący w psychoterapii grupowej. Ludzie chcą czuć się potrzebni i użyteczni, ponieważ czerpią satysfakcję z pomagania innym – grupa terapeutyczna daje im do tego przestrzeń. 

    5. Korektywna rekapitulacja pierwotnej grupy rodzinnej

Rodzina pierwotna (rodzina, z której pochodzimy) jest pierwszą i najważniejszą grupą społeczną dla każdego człowieka. Jeśli wyniesiemy z niej trudne, niesatysfakcjonujące doświadczenia i wzorce, to na psychoterapii grupowej prędzej czy później będziemy mogli je zaobserwować. Sposób wchodzenia w interakcje z terapeutami i innymi uczestnikami będzie podobny do tego, którego nauczyliśmy się w dzieciństwie. 

Grupa terapeutyczna daje jednak możliwość bezpiecznego przepracowania tych wzorców – to świetna okazja do kwestionowania i analizowania swoich sztywnych postaw i przekonań. Trudno o lepsze okoliczności takiej pracy niż właśnie psychoterapia grupowa.

    6. Rozwój umiejętności społecznych

Na terapii grupowej następuje rozwój umiejętności społecznych – członkowie uczą się, jak reagować na siebie nawzajem, o wiele rzadziej stosują wobec siebie i innych ocenę i osąd, są zdolni do przeżywania i wyrażania adekwatnej do sytuacji empatii

Często dopiero podczas sesji grupowych następuje nauka wyrażania własnego zdania i przyjmowania krytyki od innych. Pacjenci po zakończeniu procesu terapeutycznego wykorzystują nowe umiejętności również poza grupą.

    7. Naśladowanie

Poczucie osamotnienia i izolacja społeczne często sprawiają, że zamykamy się we własnym świecie niepowodzeń i rozpaczy. Psychoterapia grupowa daje nam jednak możliwość przyjrzenia się m.in. temu, w jaki sposób inni radzą sobie ze swoimi problemami, jak rozwiązują konflikty i jak reagują w trudnych sytuacjach. Możemy uczyć się od nich przy pomocy prostego naśladowania tych działań w warunkach bezpiecznych – na grupie. 

    8. Uczenie się interpersonalne

Czynnikiem leczącym w psychoterapii grupowej jest również uczenie się od innych członków grupy. Dzięki bezpiecznej przestrzeni na grupie terapeutycznej każdy jej uczestnik może korzystać z otrzymywanych informacji zwrotnych i uczyć się, jakie zachowania spotykają się z aprobatą innych, a jakie należałoby przeanalizować i zmienić. Jest to szczególna cecha terapii grupowej, której nie zaobserwujemy np. podczas terapii indywidualnej.

    9. Spójność grupy

Niezwykle istotna jest akceptacja i wsparcie otrzymywane od innych uczestników terapii. To właśnie spójność grupy umożliwia m.in. doświadczanie korektywnego doświadczenia emocjonalnego, wgląd w siebie i swoje reakcje, a także wgląd w relacje intrapersonalne i interpersonalne. 

    10. Katharsis

Doświadczane podczas psychoterapii grupowej katharsis (oczyszczenie) to ważny czynnik leczący. Odtworzenie i ponowne przeżycie traumatycznych doświadczeń w przyjaznym i bezpiecznym środowisku, jakim jest grupa terapeutyczna, daje jednostce możliwość odreagowania i uświadomienia sobie tłumionych emocji oraz potrzeb. Następuje po tym długo wyczekiwana, terapeutyczna ulga. 

    11. Czynniki egzystencjalne

Podczas dyskusji na grupie terapeutycznej wielu jej członków ma po raz pierwszy w życiu możliwość zweryfikowania swoich przekonań dotyczących śmierci, cierpienia, wolności czy obranego celu życia. Grupa daje nie tylko możliwość wypowiedzenia ich głośno, ale również porównania ich z przekonaniami innych ludzi. Bywa to niezwykle budujące i angażujące. Często zmienia sposób patrzenia na rzeczywistość i własne życie. 

Zapoznaj się: Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach – dla kogo i na czym polega?

Psychoterapia grupowa – jakie niesie korzyści? 

Wsparcie uczestnika psychoterapii grupowej
Psychoterapia grupowa pozwala na rozwój umiejętności społecznych oraz na budowanie nowych relacji

Psychoterapia grupowa niesie za sobą ogrom korzyści – poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

  • Poczucie przynależności i bycia z innymi

Psychoterapia grupowa pozwala swoim członkom na poczucie przynależności i bycia z innymi. Często dopiero podczas procesu terapeutycznego pozbywają się oni ciążącego poczucia osamotnienia i pozostawania samemu ze swoim problemem. Na grupie dowiadują się bowiem, że z objawami czy trudnościami, których doświadczają, borykają się również inni ludzie. Stanowi to często ogromną ulgę. 

  • Możliwość przyjmowania i udzielania pomocy

Grupa terapeutyczna jest miejscem, w którym możliwe jest zarówno przyjmowanie pomocy od innych, jak i udzielanie jej. Dzięki temu trudno o lepszą formę wsparcia dla osoby z trudnościami. Może ona zarówno otrzymać wiele cennych uwag oraz wskazówek, jak i również sama takie dawać i spełniać się w roli wsparcia dla drugiego człowieka. To nieocenione pod względem budowy zdrowego poczucia własnej wartości.

  • Otrzymywanie informacji zwrotnych i poznawanie innych punktów widzenia

Psychoterapia grupowa przewyższa psychoterapię indywidualną pod tym względem. Na grupie możemy bowiem poznać różne punkty widzenia tej samej sytuacji. Grupa pozwala na zrozumienie tego, w jaki sposób jesteśmy  odbierani przez innych ludzi, jak postrzegają oni naszą osobę i co zrobiliby np. na naszym miejscu.

  • Nauka bycia w relacji z drugim człowiekiem

Trudno o lepszy sposób na naukę bycia w relacji z drugim człowiekiem niż psychoterapia grupowa. Dzięki uczęszczaniu na grupę kształtujemy wiele niezbędnych umiejętności społecznych – nawiązujemy relacje z różnymi ludźmi, uczymy się o nie dbać i cieszyć się nimi. Praktyka staje się dla nas w tym przypadku bezcennym źródłem wiedzy. 

  • Możliwość przepracowania niewłaściwych wzorców funkcjonowania

Grupa terapeutyczna daje także przestrzeń do przepracowania nieprawidłowych wzorców reagowania w sytuacjach społecznych. Często wynosimy je z okresu dzieciństwa i dorastania, a następnie stosujemy (z krzywdą dla siebie i innych) przez całe życie. Grupa terapeutyczna pomaga wypracować inne i bardziej efektywne sposoby reagowania i działania. 

  • Zrozumienie siebie i przyczyn swoich zachowań

Na terapii grupowej możliwe jest zarówno lepsze zrozumienie samego siebie, jak i przyczyn swojego zachowania w określonych sytuacjach. Na grupie możemy przyjrzeć się powodom, dla których postępujemy w taki, a nie inny sposób, np. budując relacje z drugim człowiekiem. 

Psychoterapia grupowa często jest okresem odkrywania na nowo własnej osoby, swoich przekonań czy wyuczonych i zautomatyzowanych reakcji. Trudno o lepsze warunki dla tego rodzaju eksperymentów niż właśnie grupa terapeutyczna. 

Przeczytaj: FAS – Alkoholowy Zespół Płodowy. Objawy, rozpoznanie, leczenie

 

 

Bibliografia

J. Szeliga-Lewińska, Ogólny model terapii grupowej, Psychiatria, tom 7, nr 3, 2010 (dostęp online) https://docplayer.pl/19605464-Ogolny-model-terapii-grupowej.html

T. Wyrzykowski, A. Kokoszka, Analiza grupowa — założenia teoretyczne i przegląd badań jej skuteczności, Psychiatria, tom 2, nr 4, 2005 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/viewFile/29207/23972

https://psychomedic.pl/psychoterapia-grupowa-jak-dziala/

https://pieknoumyslu.com/terapia-grupowa-na-czym-polega-cechy-i-cele/