Seks po menopauzie – sposoby na udane życie erotyczne

Brak ochoty na seks w czasie menopauzy – jakie są tego przyczyny?

Spadek libido w czasie menopauzy i brak chęci do podejmowania aktywności seksualnych może wynikać z wielu przyczyn, które dokładnie opisujemy poniżej.

Zmiany hormonalne

Wraz z wiekiem zmniejsza się wytwarzanie estrogenów oraz androgenów – obydwie grupy hormonów związane są z inicjowaniem i podtrzymywaniem reakcji seksualnych. Obniżenie stężenia kobiecych hormonów – estrogenów – przez jajniki skutkuje objawami zarówno ogólnoustrojowymi, jak i powiązanymi z narządami płciowymi.

Niskie stężenie estrogenów prowadzi do:

• zmniejszenia przepływu krwi przez ściany pochwy, 
• zmniejszenia produkcji gruczołów pochwy, 
• braku pobudzania podziałów nabłonka w okolicy pochwy, 
• zmniejszenia warg sromowych mniejszych i większych, 
• zmian w elastyczności pochwy, 
• zmian w reakcji łechtaczki na bodźce,
• zmniejszenia gruczołów sutkowych,
• utraty elastyczności skóry.

Wymienione wyżej objawy skutkują niskim libido, zaburzeniami odczuwania orgazmu, brakiem podniecenia, brakiem chęci do podejmowania współżycia, dolegliwościami bólowymi podczas stosunku.

W czasie menopauzy dochodzi również do spadku poziomu testosteronu. Ten męski hormon w kobiecym organizmie pośrednio odpowiada m.in. za popęd seksualny. Obniżenie poziomu testosteronu skutkuje brakiem zainteresowania aktywnościami seksualnymi, a także zmniejszeniem wrażliwości ciała na dotyk.

Czynniki psychologiczne

Zmiany hormonalne w czasie menopauzy wpływają również na czynniki psychologiczne. Wiele kobiet w okresie przekwitania traci swoją pewność siebie, popada w kompleksy. Spowodowane jest to m.in. zmianami fizjologicznymi – w czasie menopauzy łatwiej jest przytyć, a tkanka tłuszczowa odkłada się zwłaszcza w okolicach brzucha – a także objawami towarzyszącymi, takimi jak wahania nastrojów, zlewne poty, uderzenia gorąca. Dodatkowo menopauza wiąże się również z innymi zmianami w ciele – z utratą jędrności i sprężystości. Nasza skóra wiotczeje, a zmarszczki stają się bardziej widoczne. Zmienia się również jakość tkanek, przez co w wielu przypadkach piersi ulegają obwiśnięciu. 

Wahania hormonalne oraz wymienione wyżej zmiany w obrębie ciała sprzyjają rozwojowi zaburzeń depresyjnych. Depresja z kolei objawia się poprzez spadek libido i brak zainteresowania seksem.

Zaburzenia seksualne

Kobiet po menopauzie mogą borykać się z zaburzeniami seksualnymi, które wynikają pośrednio z: obniżenia stężenia estrogenów, infekcji układu moczowo-płciowego, suchości pochwy, dolegliwości bólowych, zamian zanikowych pochwy i sromu. Zaburzenia seksualne diagnozowane są w momencie, gdy zaburzają relacje międzyludzkie, prowadząc do cierpienia psychicznego.

Zaburzenia orgazmu

Z menopauzą powiązana jest także niemożność osiągnięcia orgazmu, która dodatkowo stanowi dla kobiety źródło stresu oraz obniżenia poczucia własnej wartości. Problemy ze szczytowaniem mogą wynikać nie tylko z wahań hormonalnych, ale również z przebytych zabiegów chirurgicznych, przewlekłych chorób ginekologicznych czy ze stosowania niektórych grup leków – zwłaszcza przeciwdepresyjnych. 

Ból podczas stosunku

Jakość współżycia skutecznie obniża nawracający ból narządów płciowych w czasie seksu. Dyskomfort może wynikać z braku nawilżenia w obrębie pochwy, spowodowanego menopauzą, schorzeniami ginekologicznymi lub przyjmowaniem leków. 

Suchość pochwy 

W okresie menopauzalnym wielu kobietom towarzyszy uczucie dyskomfortu oraz suchość pochwy. Przyczyną zmniejszonej ilości wydzieliny pochwowej jest również wspomniany już spadek produkcji hormonów estrogenowych przez jajniki. Nieodpowiednie nawilżenie w obrębie pochwy jest odczuwane nie tylko w czasie aktywności seksualnej, ale w wielu przypadkach także podczas codziennych aktywności i podczas chodzenia. 

Infekcje intymne

Zanikanie czynności hormonalnej jajników skutecznie wpływa na zmianę pH pochwy – wzrasta ono z poziomu 4,0 do nawet 8,0. Skutkuje to zaburzeniami dojrzewania komórek powierzchniowych pochwy, które determinują rozwój pałeczek kwasu mlekowego i odpowiadają za utrzymanie kwaśnego pH pochwy, czyli właściwego środowiska. To właśnie zmniejszona ilość pałeczek kwasu mlekowego, które hamują rozwój bakterii chorobotwórczych, odpowiada za rozwój infekcji i stanów zapalnych w obrębie pochwy. Natomiast ogólny dyskomfort, uczucie pieczenia i swędzenia nie sprzyja podejmowania aktywności seksualnych.

Bezsenność

Bezsenność to często występujący objaw powiązany z okresem okołomenopauzalnym oraz pomenopauzalnym. Zaburzenia snu mogą być zależne od: zmian hormonalnych, uszkodzenia mechanizmów regulacji snu na skutek starzenia się organizmu, nocnych uderzeń gorąca i zlewnych potów. Zmęczenie, senność, brak energii i rozgoryczenie nie są sprzyjające dla miłosnych uniesień.

Nietrzymanie moczu

Na spadek popędu seksualnego wpływa nietrzymanie moczu, które występuje często w okresie kobiecego przekwitania. Obniżenie poziomu estrogenów oddziałuje także na układ moczowy, przez co dochodzi do zmniejszenia grubości błony śluzowej w obrębie cewki moczowej i zmian zanikowych w tkankach podporowych.

Nietrzymanie moczu zmusza kobiety do stosowania specjalistycznych wkładek higienicznych, wiąże się także z nieprzyjemnych zapachem oraz z pogorszeniem ogólnego samopoczucia.

Stosowanie leków

Łóżkowym igraszkom nie sprzyja również przyjmowanie niektórych leków. Na spadek libido przede wszystkim wpływają leki przeciwdepresyjne oraz obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Sposoby na udany seks po menopauzie

Pamiętajmy o tym, że okres menopauzalny i pomenopauzalny nie musi wiązać się z całkowitym zaprzestaniem aktywności seksualnej. Co ważne, regularne kontakty seksualne są wręcz zalecane ze względu na to, że sprzyjają prawidłowej pracy narządów płciowych. Mimo że w czasie menopauzy nie mamy ochoty na bliskość, to brak seksu skutkuje zanikiem mięśni powiązanych z okolicami intymnymi. Warto więc zapoznać się ze sposobami, które pomogą nam podnieść popęd seksualny oraz odbudować dawne życie erotyczne.

Akceptacja własnego ciała dzięki masturbacji

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, na obniżenie libido wpływają czynniki psychologiczne, takie jak nasze kompleksy powiązane ze zmianami, do których dochodzi w obrębie ciała. Seksuolodzy zaznaczają, że w akceptacji przemian menopauzalnych mogą pomóc techniki masturbacyjne. Mitem jest, że masturbacja dotyczy wyłącznie mężczyzn lub młodych osób. W okresie menopauzalnym kobiece narządy płciowe mogą być mniej wrażliwe na dotyk, dlatego też masturbacja spiera proces odkrywania naszego ciała na nowo.

Skupienie się na grze wstępnej

Poświęcenie czasu i uwagi na grę wstępną pomoże nam wzbudzić pożądanie, a także utrwali więzi z partnerem. Przez wahania hormonalne komórki pochwy wydzielają śluz z opóźnieniem. Oznacza to, że nawet mimo chęci na miłosne igraszki, śluz w pochwie może pojawić się dopiero po kilku minutach. Wykorzystajmy je więc na delikatne pieszczoty i czułości w ramach gry wstępnej.

Rozmowa z partnerem

Komunikacja i szczera rozmowa to fundamenty udanego związku. Zwłaszcza w okresie przekwitania warto zadbać o dobry kontakt z partnerem. Nie bójmy się sygnalizować swoich obaw i potrzeb. Menopauza jest naturalnym etapem, który czeka każdą kobietę, dlatego też nie należy jej traktować jako tematu tabu. Partner może dostrzegać, że celowo unikamy kontaktów fizycznych, bliskości, seksu, przez co może odebrać to jako słabnące zainteresowanie jego osobą.

Stosowanie lubrykantów i środków nawilżających

Aby przeciwdziałać suchości pochwy oraz dolegliwościom bólowym w czasie stosunków seksualnych, zaleca się stosowanie lubrykantów. W aptekach dostępne są również niehormonalne nawilżające kremy, które łagodzą ból i suchość w obrębie pochwy w ciągu całego dnia, nie tylko przed samym seksem.

Higiena intymna

W złagodzeniu stanów zapalnych i dolegliwości uniemożliwiających seks, takich jak pieczenie i swędzenie, pomogą środki do higieny intymnej zawierające w swoim składzie kwas mlekowy. Pomagają one w utrzymaniu odpowiedniego pH pochwy oraz prawidłowej flory bakteryjnej, dzięki czemu zapobiegają wnikaniu do pochwy bakterii i drobnoustrojów chorobotwórczych.

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ)

Wielu ginekologów w okresie okołomenopauzalnym zaleca kobietom stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Jej głównym celem jest przywrócenie równowagi w gospodarce hormonalnej, przez co też dochodzi do regulacji krążenia krwi w obrębie narządów płciowych, obniżenia pH pochwy oraz do odbudowy jej błony śluzowej i poprawy nawilżenia.

Warto jednak wiedzieć, że hormonalna terapia zastępcza nie jest zalecana dla każdej kobiety i może wiązać się z występowaniem skutków ubocznych. Najważniejsze, aby decyzja o włączeniu HTZ była podjęta na podstawie indywidualnych uwarunkowań każdej pacjentki, a także, aby podczas terapii regularnie kontrolować poziom hormonów we krwi.

Wśród bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania hormonalnej terapii zastępczej wymienia się:

• nowotwory przebyte lub aktualnie zdiagnozowane (zwłaszcza rak piersi, rak trzonu macicy),
• chorobę zatorowo-zakrzepową,
• przebyty udar mózgu,
• niedawno przebyty zawał serca,
• występujące krwawienia z dróg rodnych niewiadomego pochodzenia,
• schorzenia wątroby.

Do przeciwwskazań względnych należą:

• mięśniaki macicy,
• choroby piersi o przebiegu łagodnym,
• kamica pęcherzyka żółciowego,
• nadciśnienie tętnicze,
• występowanie żylaków,
• występująca w rodzinie hiperlipidemia,
• jaskra,
• otyłość,
• porfiria,
• palenie papierosów.

Tak jak wspomnieliśmy, stosowanie HTZ może wiązać się z występowaniem objawów niepożądanych. W przypadku terapii z zastosowaniem estrogenów najczęstsze objawy niepożądane to:

• nudności,
• wzdęcia i dolegliwości żołądkowe,
• bóle głowy i migreny,
• bolesność piersi,
• rozwój kamicy żółciowej,
• uczucie ciężkości nóg,
• nagłe skurcze łydek.

Stosowanie androgenów może wiązać się z:

• występowaniem trądziku,
• obniżeniem tonu głosu,
• występowaniem owłosienia typu męskiego (hirsutyzm).

Zmiana diety i dawka ruchu 

W podwyższeniu libido w okresie menopauzalnym pomoże również zmiana dawnych nawyków żywieniowych. Dzięki odpowiednio zbilansowanemu jadłospisowi nie tylko stracimy nadprogramowe kilogramy masy ciała, ale również pozytywnie wpłyniemy na nasze zdrowie. Warto postawić na regularne posiłki, po które będziemy sięgać w odstępie maksymalnie 3-4 godzin, spożywanie mniejszych porcji jedzenia oraz na właściwe nawodnienie. Potrawy przygotowujmy poprzez gotowanie i pieczenie, unikajmy natomiast smażenia. Z jadłospisu wyeliminujmy wszelkiego rodzaju produkty o wysokim stopniu przetworzenia, czyli słodkie i słone przekąski, fast-foody, gotowe dania.

Nasza dieta powinna szczególnie uwzględniać źródła: cynku, potasu, magnezu, fosforu, argininy, lizyny, witaminy B1, witaminy B2, witaminy B3, witaminy B6, witaminy B12, witaminy C, witamy D3, witaminy E.

Istnieje również grupa produktów spożywczych, które w naturalny sposób pomogą nam w regulacji wahań gospodarki hormonalnej. To źródła fitoestrogenów, czyli związków pochodzenia roślinnego o budowie zbliżonej do kobiecych estrogenów. 

Do źródeł fitoestrogenów należą:

• soja i jej przetwory,
• fasola,
• ciecierzyca,
• groch,
• soczewica,
• bób,
• brokuły,
• szpinak,
• fasola szparagowa,
• dynia,
• daktyle,
• brzoskwinie,
• maliny,
• czereśnie,
• truskawki,
• suszone morele,
• siemię lniane,
• kiełki słonecznika,
• orzechy nerkowca,
• orzechy laskowe,
• pistacje,
• migdały.

Regularnie uprawiany sport, na który poświęcimy minimum 30 minut dziennie, wspomoże nas w procesie redukcji nadprogramowych kilogramów, a także zmniejszy napięcie nerwowe, stres, lęki i wahania nastrojów. Ruch pozytywnie wpływa na wydzielanie endorfin, czyli tak zwanych hormonów szczęścia. Nie musimy od razu kupować karnetu na siłownię lub katować się obciążającymi treningami. Aktywność fizyczna to również spacer na świeżym powietrzu, szybszy marsz czy nordic walking.

Zioła i naturalne afrodyzjaki

Zioła i naturalne afrodyzjaki łagodzą objawy powiązane z menopauzą oraz pozytywnie wpływają na libido. Kobiety mogą stosować ziołowe napary wykonane z:

• korzenia żeń-szenia syberyjskiego,
• ziela damiany,
• ziela dong quai,
• liści miłorzębu japońskiego,
• korzenia maca,
• nasion kozieradki,
• owoców palmy sabałowej.

Do grona afrodyzjaków należą natomiast:

• seler (korzeniowy i naciowy),
• buraki,
• awokado,
• papryka,
• dynia,
• szparagi,
• szpinak,
• ostrygi,
• kakao i czekolada,
• brzoskwinia,
• granat,
• truskawki,
• arbuz,
• ananas,
• orzechy włoskie.

Pomoc psychoterapeutyczna

Klimakterium to nie tylko czas związany z fizjologią, czyli z przejściem z okresu prokreacyjnego w okres stopniowego starzenia się organizmu, ale także z przemianami psychologicznymi. Współpraca z psychologiem lub z seksuologiem może być konieczna w sytuacji, gdy menopauza wiąże się z depresją, lękami, wahaniami nastrojów, całkowitym zanikiem popędu seksualnego.

Zmiana leków

Przyczynę obniżonego popędu seksualnego mogą stanowić przyjmowane przez nas leki. Warto więc porozmawiać o występujących objawach z lekarzem. W wielu przypadkach ochota na seks wraca wraz ze zmianą farmaceutyków.

 

 

 

Bibliografia

K. Suchecka-Rachoń, D. Rachoń, Rola hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) u kobiet w okresie pomenopauzalnym, Choroby Serca i Naczyń tom 2 nr 3, 2005 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/12197/10075

E. Bielawska-Batorowicz, Menopauza a jakość życia, Chowanna nr 1, 2013 (dpstęp online) https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Chowanna/Chowanna-r2013-t1/Chowanna-r2013-t1-s127-142/Chowanna-r2013-t1-s127-142.pdf

S. Bakalczuk, G. Bakalczuk, G. Jakiel, Menopauza a zaburzenia seksualne kobiet, Seksuologia Polska 3, 2, 2005 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/viewFile/33629/24672

V. Skrzypulec, A. Drosdzol, R. Kowalczyk, K. Nowosielski, A. Walaszek, B. Piela, W. Rozmus-Warcholińska, Problemy seksualne kobiet w okresie klimakterium w praktyce klinicznej, Przegląd Menopauzalny, 2004

J. E. Buster, Seks a pięćdziesięciolatka: jak na nowo czerpać satysfakcję, Ginekologia po dyplomie, 2012 (dostęp online) https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/906/original/70-80.pdf?1472121880

M. Łukasiewicz, Z. Lew-Starowicz, Orgazm a menopauza w życiu kobiety, Przegląd Menopauzalny, 2008