Estrogeny – rodzaje i funkcje
Estrogeny są hormonami produkowanymi w jajnikach, nadnerczach oraz w adipocytach – komórkach tkanki tłuszczowej. W przypadku mężczyzn małe ilości estrogenów kształtują się w jądrach oraz w korze nadnerczy. U kobiet stężenie ilości estrogenów zależy od fazy cyklu miesiączkowego. Przyjmuje się, że najwyższe stężenie występuję między 12. a 14. dniem cyklu, czyli w czasie owulacji, zaś najniższe stężenie w czasie miesiączki.
Estron (E1) występuje głównie u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Wpływa na metabolizm wapnia i zmineralizowaną masę kości, zapobiegając osteoporozie.
Estradiol (E2) wpływa na prawidłowy rozwój narządów płciowych, a także na poziom libido i stany emocjonalne u kobiet. Bezpośrednio oddziałuje na płodność mężczyzn – odpowiadając za ruchliwość plemników.
Estriol (E3) utrzymuje prawidłowy przepływ krwi przez łożysko oraz hamuje owulację podczas ciąży. Wywiera wpływ na rozwój owłosienia na ciele, a podczas okresu okołomenopauzalnego może łagodzić objawy menopauzy.
Estrogeny są hormonami produkowanymi w jajnikach, nadnerczach oraz w adipocytach. W przypadku mężczyzn małe ilości hormonów kształtują się w jądrach oraz w korze nadnerczy. Do estrogenów należą: estron, estradiol, estriol.
Dodatkowo estrogeny wpływają na:
- regulację cyklu miesiączkowego,
- metabolizm i redystrybucję tkanki tłuszczowej (kształtowanie sylwetki),
- ochronę przed chorobami krążenia,
- zwiększanie krzepliwości krwi,
- gospodarkę lipidową i poziom cholesterolu HDL oraz cholesterolu LDL,
- nawilżenie pochwy.
Estrogeny – badanie
Badanie estrogenów powinno się wykonywać w przypadkach m.in.:
- zburzeń miesiączkowania,
- zaburzeń płodności,
- nietypowych krwawień z pochwy,
- spadku lub całkowitego zaniku libido,
- menopauzy,
- diagnostyki chorób jajników,
- podejrzenia guza produkującego estrogeny,
- opóźnionego lub przedwczesnego rozwoju narządów płciowych,
- impotencji,
- ginekomastii.
U kobiet w ciąży badanie tzw. wolnego estriolu jest częścią badania przesiewowego wykonywanego między 15. a 20. tygodniem ciąży w kierunku oceny ryzyka wystąpienia zespołu Downa.
Przeczytaj: Żeńskie hormony – ich rodzaje, funkcje, profil hormonalny, profil tarczycowy
Na badanie stężenia estrogenów należy przyjść na czczo – ostatni posiłek trzeba spożyć koło 12 godzin przed badaniem. Najczęściej pobierana jest próbka surowicy krwi z żyły łokciowej. Możliwe jest także wykonanie badania z próbki moczu lub z próbki świeżej śliny.
Podczas badania stężenia estrogenów najczęściej pobierana jest próbka surowicy krwi z żyły łokciowej. Możliwe jest także wykonanie badania z próbki moczu lub z próbki świeżej śliny.
Wpływ na wynik stężenia hormonów mogą mieć: cykl miesiączkowy, anemia, nadciśnienie, niektóre leki, dieta, stres, infekcje dróg moczowych oraz glukoza w moczu.
Estrogeny – normy u kobiet
Estron:
- 74 do 550 pmol/l (20-150 pg/ml);
Kobieta niebędąca w ciąży:
- w fazie pęcherzykowej (9-11 dzień od pierwszego dnia miesiączki) – 84 do 970 pg/ml,
- w czasie owulacji (przy cyklu trwającym 28 dni przypada na 14 dzień cyklu) – 13 do 330 pg/ml,
- w fazie lutealnej (10-16 dni od momentu owulacji) – 73 do 200 pg/ml.
Kobieta w ciąży:
- I trymestr: 188 − 2497 pg/ml,
- II trymestr: 1278 − 7192 pg/ml,
- III trymestr 6137 − 13460 pg/ml.
Kobieta po menopauzie:
- 20 − 30 pg/ml
Estriol:
Kobieta niebędąca w ciąży:
- faza pęcherzykowa: poniżej 7 nmol/l (2 ng/ml)
Kobieta w ciąży:
- I trymestr: poniżej 2,5 ng/ml,
- II trymestr: poniżej 9,6 ng/ml,
- III trymestr: poniżej 14,6 ng/ml.
Wolny estriol:
- poniżej 0,07 ng/ml
Estrogeny – normy u mężczyzn
Estrion
- 30-70 pg/ml
Estriadol
- 11,2 − 50,4 pg/ml.
Estriol
- poniżej 0,08 ng/ml
Nadmiar estrogenów
Nadmiar estrogenów może się objawiać: zaburzeniami miesiączkowania, wymiotami, nagłym przybraniem na wadze, powiększeniem piersi, migrenami i bólami głowy, zaburzeniami wątroby, infekcjami pochwy.
Wysoki poziom stężenia estrogenów może być powiązany z:
- przedwczesną dojrzałością płciową u kobiet,
- opóźnieniem dojrzewania płciowego u mężczyzn,
- nadczynnością tarczycy,
- marskością wątroby,
- ginekomastią,
- nowotworem jajnika,
- nowotworem jąder, nadnerczy,
- otyłością,
- cukrzycą,
- nadciśnieniem tętniczym,
- spadkiem poziomu testosteronu u mężczyzn.
Zapoznaj się: Wysoki testosteron u kobiet – jakie są jego przyczyny i skutki?
Niedobór estrogenów
Niedobór estrogenów objawia się poprzez: suchość, świąd i pieczenie pochwy, problemy z trzymaniem moczy, powracające infekcje dróg moczowych, nieprawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego, wypadanie macicy, spadek libido, wahania nastrojów, problemy z pamięcią, uderzenia gorąca.
Niski poziom estrogenów występuje w:
- zespole policystycznych jajników,
- niedorozwoju jajników,
- zespole Turner'a,
- okresie pomenopauzalnym,
- anoreksji,
- niedoczynności przysadki.
Niedobór stężenia estrogenów może pojawić się także u osób uprawiających sporty ekstremalne (lub przy zwiększonym wysiłku fizycznym), nadużywających alkohol, zażywających leki hamujące owulację.
Obniżony poziom estriolu może także występować po poronieniu.
