Białe plamki na paznokciach – o czym świadczą i jak się ich pozbyć?

Stan płytki paznokci a nasze zdrowie

Warto wiedzieć, że płytka naszych paznokci może uchodzić za kluczowy element diagnostyczny w przypadku niektórych chorób. To właśnie przebarwienia i zmiany w obrębie paznokcia stanowią niepokojące sygnały dotyczące stanu zdrowia, niedoborów lub nadmiarów witamin, mikroelementów oraz makroelementów.

Jeżeli zmiany na paznokciach, zgrubienie płytki czy jej rozdwajanie towarzyszy nam przez dłuższy czas, wówczas nie należy tego bagatelizować – warto skonsultować się z lekarzem.

Przebarwienia na paznokciach

Najczęstszą zmianą występującą na płytce paznokci są przebarwienia, które stanowią nie tylko defekt estetyczny, ale również wyraźny sygnał, że nasz organizm może nieprawidłowo funkcjonować.

• Żółte przebarwienia najczęściej dotykają osób nałogowo palących papierosy oraz stosujących lakiery do paznokci o ciemnej barwie. Żółtka płytka paznokcia może również mieć podłoże chorobowe i informować nas o chorobach nerek czy płuc.
• Przebarwienia w kolorze zielonym świadczą o tym, że w obrębie płytki paznokci toczy się zakażenie bakteryjne.
• Brązowe przebarwienia na paznokciach mogą być objawem mechanicznego uszkodzenia płytki, ale również wskazywać na niewydolność nerek. Występują również u palaczy.
• Czarne przebarwienia to tak zwane krwiaki podpaznokciowe. Mogą pojawiać się w wyniku poważnych urazów czy grzybicy. Stanowią jeden z objawów czerniaka.
• Paznokcie pół na pół, czyli tak zwane paznokcie Linsaya – jedna część płytki paznokcia (przy korzeniu) jest niemal biała, natomiast druga część przybiera barwę brązowo-czerwoną. Ten objaw jest charakterystyczny zwłaszcza dla chorób nerek i wskazuje na podwyższone stężenie azotu we krwi.
• Białe przebarwienia mogą występować na jednym lub kilku paznokciach. Przybierają zarówno postać pojedynczych punktów, jak i skupisk. Warto poznać przyczyny ich występowania oraz sposoby leczenia.

Budowa paznokcia

Zanim przejdziemy do omówienia przyczyn i rodzajów białych plamek na paznokcia, pokrótce przedstawimy budowę paznokcia. 

Paznokieć jest wytworem naskórka, który wyrasta z głęboko położonych macierzy. Warto wiedzieć, że sama płytka paznokcia jest tak zwanym wytworem martwym – budują ją zrogowaciałe komórki zlokalizowane na łożysku. Ważnym elementem paznokci są skórki, które stanowią naturalną ochronę dla macierzy paznokcia – dlatego też szczególnie ważne jest, aby nie usuwać skórek samodzielnie, ponieważ może doprowadzić to do trwałego zniekształcenia płytki paznokcia.

Warto jeszcze wspomnieć, że nasze paznokcie zbudowane są z białka keratyny, a także z: wody, tłuszczów, siarki, cynku, wapnia i magnezu.

Białe plamki na paznokciach – co to jest?

Białe plamki na paznokciach określane są jako leukonychia (z języka greckiego „leuko” – biały, „onyx” – paznokieć) lub bielactwo paznokci. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, ich występowanie może świadczyć o stanie naszego zdrowia, niedoborach i nadmiernej podaży witamin i minerałów, ale również o mechanicznym uszkodzeniu płytki paznokcia – szczegółowe przyczyny białych plamek wyjaśnimy w dalszej części artykułu. 

Laukonychia może być wrodzona lub nabyta. W zależności od wielkości problemu i stopnia zajęcia płytki paznokcia możemy podzielić ją na:

• leukonychię punktową – występuje w formie małych, białych przebarwień paznokcia,
• leukonychię ograniczoną – obejmuje jedynie część paznokcia,
• leukonychię typu paskowego – występuje pod postacią białych pasków, które mogą rozwijać się z białych, punktowych kropek,
• leukonychię całkowitą – obejmuje całą płytkę paznokcia, a za najczęstszą przyczynę jej występowania uchodzą infekcje grzybicze oraz upośledzenie pracy nerek i wątroby. 

Jakie są przyczyny białych plamek na paznokciach?

Leukonychię dzieli się również ze względu na bezpośrednią przyczynę występowania przebarwień. Wyróżnia się więc:

• leukonychię prawdziwą, 
• leukonychię pozorną, 
• pseudoleukonychię. 

Leukonychia prawdziwa powstaje na skutek uszkodzenia łożyska paznokcia. Najczęściej związana jest z niedoborami składników mineralnych i witamin (wapń, cynk, potas, żelazo, magnez, krzem, witamina A, witaminy z grupy B, witamina C, witamina E), a także ze zbyt wysokim poziomem wapnia w organizmie (hiperkalcemia). Może być również spowodowana zatruciem metalami ciężkimi, a także chorobami:

• kamicą żółciową, 
• chorobą wrzodową,
• łuszczycą,
• łysieniem plackowatym,
• rumieniem wielopostaciowym,
• ziarnicą złośliwą,
• anemią,
• niedoczynnością przytarczyc.

Leukonychia pozorna rozwija się na skutek uszkodzenia tkanki pod paznokciem. Związana jest z:

• anemią,
• marskością wątroby,
• chorobami nerek.

Natomiast pseudoleukonychia występuje: 

• w wyniku urazów mechanicznych paznokcia (uderzenie, ściśnięcie lub zgniecenie paznokcia), 
• w wyniku nieprawidłowo wykonanych zabiegów kosmetycznych (zbyt głębokie wycinanie skórek, nadużywanie zmywacza do paznokci, stosowanie pilniczków słabej jakości, nieumiejętnie wykonany manicure lub pedicure), 
• poprzez stosowanie preparatów do paznokci o wątpliwej jakości. 

Warto wiedzieć, że również niektóre uszkodzenia płytki następujące w wyniku łuszczycy oraz grzybicy również zaliczane są do pseudoleukonychii.

Przeczytaj: Pedicure kosmetyczny a leczniczy (podologiczny) – czym się różnią?

Białe plamki na paznokciach a grzybica

Infekcja grzybicza, czyli onychomikoza, rozwija się na skutek zakażenia płytki paznokcia. Najczęstszą przyczyną jej występowania są tak zwane dermatofity. Na powierzchni paznokci pojawiają się zmiany o białej barwie, które z czasem zaczynają rogowacieć.

Białe plamki na paznokciach mogą wskazywać na rozwój: 

• wewnątrzpłytkowej grzybicy paznokcia – powstaje przez zakażenie grzybicze, natomiast grzyby wykazują zdolność do rozkładania keratyny, a sama płytka paznokcia charakteryzuje się białym zabarwieniem, 
• białej powierzchownej grzybicy paznokci – występuje wyłącznie na paznokciach u stóp i przyjmuje postać zlewających się ze sobą plam o białej barwie,
• pleśnicy paznokci – wywoływana jest przez grzyb pleśniowy i atakuje zazwyczaj duże pace u stóp; występuje najczęściej u osób w podeszłym wieku i charakteryzuje się pasmami białożółtych przebarwień, które zlokalizowane są pod nienaruszoną płytką paznokcia.

Sprawdź: Zdrowe stopy – pielęgnacja i profilaktyka

Białe plamki na paznokciach a łuszczyca

Białe plamy na paznokciach mogą występować również przy łuszczycy, czyli dermatozie o podłożu autoimmunologicznym. Łuszczyca może obejmować nie tylko naskórek, ale również paznokcie czy okolice owłosionej skóry głowy. 

Paznokcie osoby chorującej na łuszczycę mogą cechować się białymi plamkami wskazującymi na rozwój grzybicy, a także: podłużnymi bruzdami na płytce, brunatnożółtym zabarwieniem, rogowaceniem, nadmierną kruchością.

Paznokcie Muehrckego

Tak zwane paznokcie Muehrckego charakteryzują się białymi plamami, które przybierają postać równoległych pasm na płytce. Co ważne, nie przesuwają się one ku górze wraz ze wzrostem paznokcia. Powstają na skutek hipoalbuminemii, czyli zmniejszenia poziomu albumin w osoczu. 

Paznokcie Muehrckego pojawiają się również u osób zmagających się z:

• zespołem nerczycowym,
• chorobami wątroby,
• kłębuszkowym zapaleniem nerek,
• niedożywieniem,
• chemioterapią.

Białe plamki na paznokciach u dziecka

Białe plamki mogą również występować na paznokciach u dzieci. Zazwyczaj nie powinny budzić one poważnych obaw, jednak warto obserwować stan płytki i w razie konieczności zasięgnąć porady lekarza. Plamki mogą wskazywać zwłaszcza na niedobory pokarmowe. Warto wiedzieć, że na przebarwienia na paznokciach naszego dziecka może wpływać m.in. obgryzanie paznokci i skórek, a także mikrourazy, do których doszło w trakcie zabawy.

Białe plamki na paznokciach – leczenie

W przypadku występowania białych plamek na płytce paznokcia zazwyczaj stosuje się leczenie objawowe. Oznacza to, że przede wszystkim staramy się poznać i wyeliminować czynniki, które odpowiadają za powstawanie plamek. Dlatego też nie ma jednego, konkretnego sposobu na leczenie leukonychii. Natomiast jeżeli została zdiagnozowana grzybica paznokci, to należy sięgnąć po specjalistyczne preparaty przeciwgrzybicze. Płytkę paznokcia możemy również smarować olejkiem z drzewa herbacianego, który w naturalny sposób zwalcza grzyby.

Uwaga: W niektórych przypadkach nie powinniśmy maskować białych plamek na paznokciach za pomocą lakierów do paznokci. Przed pomalowaniem płytki warto skontaktować się z lekarzem.

Dieta a białe plamy na paznokciach

Jeżeli białe plamy na paznokciach mogą wynikać z niedoborów witamin i minerałów, to niezbędna jest zmiana dotychczasowej diety. Warto zwrócić uwagę na to, aby nasz jadłospis był poprawnie zbilansowany. 

Aby cieszyć się mocnymi paznokciami, powinniśmy zadbać o to, aby w naszej diecie nie zabrakło przede wszystkim: żelaza, magnezu, wapnia, cynku, potasu, krzemu, witaminy A, witamin z grupy B, witaminy C oraz witaminy E. Poniżej opiszemy naturalne źródła tych minerałów i witamin.

    • Wapń

Wapń występuje w: mleku i przetworach mlecznych, żółtym serze, zielonych warzywach liściastych (np. natka pietruszki czy szczypiorek), soi i przetworach sojowych, nasionach roślin strączkowych, orzechach, migdałach, nasionach (len, słonecznik, sezam), awokado, otrębach pszennych, płatkach owsianych. 

    • Cynk

Za bogate źródła cynku uchodzą: warzywa kapustne, otręby pszenne, warzywa strączkowe, komosa ryżowa, pomidory, sezam, pestki dyni, sałata, fasola, grzyby (kurki, shiitake, boczniaki).

    • Żelazo

Żelazo znajdziemy m.in. w: mięsie, kaszy jaglanej, kaszy gryczanej, komosie ryżowej, kaszy jęczmiennej, orzechach, ziarnach (słonecznik, mak, sezam, len), nasionach fasoli, ciecierzycy, soczewicy, soi, brukselce, brokułach, zielonych warzywach liściastych, kakao.

    • Potas

Potasu dostarczą nam: pomidory, soczewica, fasola, groch, kalarepa, brukselka, jarmuż, natka pietruszki, szpinak, koperek, liście buraka, kurku, boczniaki.

    • Magnez

Magnez znajdziemy m.in. w: orzechach, migdałach, w większości warzyw i owoców (zwłaszcza w bananach, soczewicy, bobie, jarmużu, rukoli, szpinaku, natce pietruszki, botwinie, szczawiu, koprze), w brązowym ryżu, kaszy gryczanej, komosie ryżowej, gorzkiej czekoladzie, pestkach dyni, nasionach (słonecznik, chia, len, sezam), otrębach owsianych, kiełkach pszenicy, mąkach pełnoziarnistych.

    • Krzem

Krzem zawarty jest w: soczewicy, fasoli, kukurydzy, burakach, bananach, morelach, mango, skrzypie polnym, pokrzywie, zbożach.

    • Witaminy z grupy B

Witamin z grupy B dostarczymy, przede wszystkim spożywając: owoce, orzechy, pestki i nasiona, nabiał, jaja, ryby, drób, wątróbkę, szpinak. 

    • Witamina A

Za najlepsze źródła witaminy A uchodzą: bataty, marchew, szpinak, natka pietruszki, koperek, dynia, liście buraka, boćwina, jarmuż, czerwona papryka, brokuł, szparagi, wiśnie, papaja, grejpfrut, arbuz, wątróbka (wołowa, wieprzowa, drobiowa), tuńczyk, węgorz, jaja.

    • Witamina E

Witamina E zawarta jest przede wszystkim w olejach roślinnych (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej z orzechów laskowych, olej z pestek winogron, olej słonecznikowy, olej z migdałów). Znajdziemy ją również w: migdałach, orzechach laskowych, ziarnach słonecznika, pomidorach, dyni, marchwi, brokułach, szpinaku, jarmużu, czerwonej papryce, czarnej porzeczce, kiwi, jagodach, malinach, jeżynach.

    • Witamina C

Witamina C występuje w: dzikiej róży, cytrusach, czarnej porzeczce, kiszonkach, truskawkach, papai, kiwi, kalafiorze, zielonej papryce, szpinaku, zielonym groszku.

Jeżeli zmiana diety lub wdrożenie suplementacji nie przynosi pożądanego efektu, a na płytce naszych paznokci nadal występują białe przebarwienia, to zaleca się konsultację lekarską. W niektórych przypadkach konieczne będą dalsze badania (m.in. morfologia oraz badanie wątroby i nerek), aby wykluczyć obecność poważnych chorób.

Uwaga: W przypadku, gdy nasz jadłospis jest właściwie zbilansowany, to warto wykonać badania krwi. Czasami przyczyną niedoborów składników odżywczych czy mineralnych są pasożyty jelitowe.

Właściwa pielęgnacja paznokci

Ryzyko powstawania białych przebarwień na paznokciach zmniejsza się w wyniku prawidłowej pielęgnacji, czyli dzięki działaniom profilaktycznym. Przede wszystkim przyjrzyjmy się stosowanym kosmetykom. Paznokcie powinny być właściwie nawilżone i odżywione. Nie sprzyjają temu regularne zabiegi manicure czy pedicure, które wręcz mogą doprowadzić do mikrourazów.

Pamiętajmy o tym, że paznokcie hybrydowe, żelowe czy akrylowe po jakimś czasie niszczą naszą płytkę i sprawiają, że zaczyna się ona np. rozwarstwiać. Uważa się, że najbezpieczniejszym rodzajem manicure jest tak zwany manicure japoński. Dodatkowo długie paznokcie łatwiej jest uszkodzić.

Nie zapominajmy m.in. o aplikacji kremu do rąk, który nie tylko nawilży skórę dłoni, ale również i płytkę paznokci. Możemy również zastosować domowe metody wzmacniania paznokci, takie jak:

• moczenie dłoni w oliwie z oliwek i w soku cytryny – przygotowujemy mieszankę oliwy z oliwek i soku z cytryny, która nawilży oraz odżywi skórę i przesuszone skórki, a także rozjaśni istniejące przebarwienia,
• wcieranie oleju rycynowego w płytkę paznokci,
• wcieranie olejku arganowego w płytkę paznokci,
• wcieranie oleju migdałowego,
• wcieranie witaminy A i witaminy E w kapsułkach w płytkę paznokci,
• stosowanie naparu z siemienia lnianego – nasiona siemienia lnianego gotujemy z niewielką ilością wody do czasu uzyskania gęstego żelu, który następnie wmasujemy w płytkę paznokci,
• moczenie dłoni w occie jabłkowym – mieszamy ze sobą jednakowe ilości octu jabłkowego oraz wody, a następnie przez 15 minut moczymy w nim dłonie.

Pamiętajmy również o tym, aby eliminować czynniki, które dodatkowo osłabiają nasze paznokcie. W czasie sprzątania i mycia naczyń możemy np. używać rękawic, aby ochronić płytkę przed kontaktem z detergentami. Natomiast przed aplikacją kolorowego lakieru, stosujmy specjalistyczne bazy pod lakier, które zawierają witaminy oraz chronią przed przebarwieniami. Zrezygnujemy również z metalowych pilników do paznokci na rzecz tych wykonanych ze szkła lub z papieru. Warto także zaprzestać zabiegowi wycinania skórek – lepiej je delikatnie odsunąć.

 

 

 

Bibliografia 

R. Maleszka, V. Ratajczak-Stefańska, M. Różewicka-Czabańska, Zmiany infekcyjne paznokci, Przegląd Dermatologiczny, 2011 (dostęp online) https://www.termedia.pl/Zmiany-infekcyjne-paznokci,56,16477,1,0.html

P. Krzyściak, K. Talaga, Pleśnice paznokci, Zakażenia, 2015 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/282506151_Plesnice_paznokci_Nondermatophyte_onychomycosis

S. Gregoriou, G. Argyriou, G. Larios, D. Rigopoulos, Schorzenia paznokci a choroby układowe — o czym mówi nam wygląd paznokci?, Forum Medycyny Rodzinnej, 2009 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/10163/8663

U. Ptaszek-Rohde, Bezpieczeństwo i skuteczność działania preparatów do stylizacji i pielęgnacji paznokci, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 2020 (dostęp online) https://www.chemicos.pl/wp-content/uploads/2020/06/badania.pdf

A. W. Surma, P. Nockowski, Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci, Kosmetologia Estetyczna, 2016 (dostęp online) http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.1-2.pdf

B. M. Piraccini, red. wyd. pol. R. Maleszka, Choroby paznokci. Praktyczny poradnik – diagnostyka i leczenie, Lublin 2018

D. Chrzanowska, D. Krasowska, Wybrane zmiany płytek paznokciowych, Nowa Medycyna nr 3, 2008