Czym właściwie jest yerba mate?
Napój yerba mate pozyskiwany jest z liści ostrokrzewu paragwajskiego. Swoją nazwę zawdzięcza hiszpańskim jezuitom, którzy po podbojach Ameryki osiedlili się w dzisiejszym Paragwaju i rozpoczęli systematyczną uprawę rośliny.
Hiszpańskie słowo yerba oznacza „ziele”, a w języku keczua mati to „naczynie do picia”. Yerba mate nie jest jednak ani herbatą, ani zielem. Wiecznie zielona roślina jest drzewem dorastającym do 15 m wysokości, jednak w uprawie, ze względu na łatwiejsze zbiory, osiąga tylko około 6 m.
Poprzez procesy przetwórcze uzyskuje się różne odmiany yerba mate. Mate może być prażona, suszona, dojrzewająca lub cięta.
Yerba mate – substancje czynne
Świeże liście ostrokrzewu paragwajskiego zawierają od ok. 0,4% do 1,6% kofeiny. Nie jest to wysoka zawartość, ale dzięki specjalnemu zestawieniu poszczególnych substancji czynnych, trafia ona do organizmu powoli oraz skutecznie.
Yerba mate zawiera: kofeinę, teobrominę, olejki eteryczne, garbniki, chlorofil, witaminy, minerały, flawonoidy, kwasy, saponiny.
Do najważniejszych substancji czynnych należą: kofeina, teobromina, olejki eteryczne, garbniki, chlorofil, wanilina, witaminy: A, B1, B2, C, minerały, flawonoidy, kwas chloroginowy, kwas kawoilochinowy, saponiny, inozytol.
Yerba mate – efekty zdrowotne
Yerba mate działa na nasz organizm pobudzająco – od układu nerwowego, przez mięśniowy, aż do lepszej przemiany materii. Bez wątpienia dużą rolę odgrywa obecność kofeiny, a właściwie mateiny, która wzmacnia również układ krążenia oraz działa pobudzająco.
Napar wpływa na produkcję płynów ustrojowych – działa napotnie i moczopędnie. Dzięki niej zostaje także zwiększone wydzielanie soków żołądkowych, co pozytywnie oddziałuje na trawienie, ale może również spowodować lekkie objawy przeczyszczające.
Yerba mate działa na nasz organizm pobudzająco – od układu nerwowego, przez mięśniowy, aż do lepszej przemiany materii. Wykazuje właściwości napotne, moczopędne, wycisza uczucie głodu.
Duża zawartość garbników i kwasów organicznych sprawia, że yerba stosowana jest w użytku zewnętrznym w przypadku schorzeń skóry, np. egzemy. Napar słynie też ze wzmacniania wydolności organizmu oraz wyciszania uczucia głodu. Wypity na godzinę przed posiłkiem, działa jak środek odchudzający.
Warto wspomnieć o tym, że naukowcy podejrzewają duży wpływ yerba mate na powstawanie komórek nowotworowych. Odpowiedzialna jest za to najpewniej duża koncentracja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, które tworzą się podczas prażenia na ogniu. Coraz częściej powstają nowoczesny procesy produkcyjne bez wykonywania prażenia – dzięki czemu nieprażone odmiany yerba mate są zdecydowanie zdrowsze.
Sięgając po ten napój, musimy też wiedzieć, że w liściach niektórych rodzajów yerba mate wykryto szkodliwe pestycydy. Ich obecność jest skutkiem zanieczyszczenia środowiska oraz niewłaściwych standardów produkcji. Toksyny są zwykle trudno rozpuszczalne w wodzie, dlatego nie powinno się wielokrotnie parzyć tej samej porcji mate. Nawet jeśli surowiec liściowy jest zanieczyszczony, w pierwszym naparze z reguły nie wykrywa się toksyn.
Przeczytaj: Picie wody z cytryną – hit czy kit?
Yerba mate – zastosowanie
Nadwaga
Składniki zawarte w yerba mate tłumią uczucie głodu i zapewniają zaopatrzenie organizmu w ważne substancje odżywcze. Dodatkowo napój pobudza aktywność nerek, przemianę materii oraz trawienie, co w rezultacie stanowi dobre wsparcie podczas odchudzania.
Zmęczenie i znużenie
Specjalne zestawienie składników zawartych w liściach yerba mate powoduje powolne i łagodne dostarczanie do organizmu kofeiny (mateiny). Także wielu studentów i uczniów sięga z tego powodu po filiżankę naparu południowoamerykańskiej herbaty – wspomaga ona wydajność uczenia i koncentrację.
Zapalenie dróg moczowych
Molekularne działanie kofeiny stymuluje centralny układ nerwowy. W rezultacie zwiększa się przepływ krwi w nerkach, co skutkuje działaniem moczopędnym.
Swędzenie skóry i wysypka
W liściach ostrokrzewu paragwajskiego występuje wysoki udział karotenoidów, w tym beta-karotenu, który w organizmie przemienia się w korzystną dla skóry witaminę A.
Regulacja ciśnienia krwi
Kolejnym składnikiem występującym w yerba mate jest rutyna. Chroni naczynia krwionośne, pozwala na lepszy przepływ krwi i tworzy ochronę dla układu krwionośnego. Mimo zawartości kofeiny reguluje też ciśnienie tętnicze krwi.
Wspomaganie trawienia
Yerba mate stymuluje żółć i żołądek. Zwiększa wytwarzanie kwasów, co wspiera pracę jelit. Liście rośliny mają zdolność łagodzenia wzdęć.
Yerba mate – przeciwwskazania
Ponieważ napar z yerba mate działa stymulująco, przed jego regularnym stosowaniem warto zasięgnąć porady lekarza – może wchodzić w konflikt z określonymi lekami.
Kobiety w ciąży nie powinny spożywać więcej niż jedną lub dwie filiżanki napoju dziennie.
Bibliografia
https://dietetycy.org.pl/yerba-mate-wlasciwosci/
https://dobreziele.pl/poczytaj-o-yerba-mate/wlasciwosci-yerba-mate
https://kcalmar.com/blog/2017/01/18/herbata-yerba-mate-co-na-to-dietetyk/
