Czym jest równowaga kwasowo-zasadowa?
Równowaga kwasowo-zasadowa powiązana jest przede wszystkim z naszą krwią i często pojawia się w odniesieniu do terminu zakwaszenia organizmu.
Prawidłowe pH krwi, które jest niezbędne do funkcjonowania organizmu, powinno wynosić od 7,35 do 7,45. Za jego utrzymanie odpowiadają m.in. nerki oraz płuca. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej są powiązane z: kwasicą oddechową, kwasicą nieoddechową, zasadowicą oddechową, zasadowicą nieoddechową. To właśnie obniżenie stężenia pH krwi skutkuje rozwojem kwasicy.
Kwasica nieoddechowa może być efektem: cukrzycy, przewlekłej niewydolności nerek, zatrucia etanolem czy zatrucia metanolem. Natomiast cukrzyca oddechowa wynika z ostrej lub przewlekłej niewydolności oddechowej.
W przypadku zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej lekarz powinien zlecić wykonanie badania gazometrycznego krwi tętniczej, najczęściej w warunkach szpitalnych. Badanie gazometrii krwi nie znajduje natomiast zastosowania w przypadku tzw. zakwaszenia organizmu. Wynika to z faktu, że zakwaszenie nie wpływa znacząco na pH krwi, a jedynie na pH moczu.
Zakwaszenie organizmu – czym jest?
Do zakwaszenia organizmu dochodzi w sytuacji, gdy zaburzona jest równowaga kwasowo-zasadowa.
Nasz organizm transportuje część kwasów do tkanki łącznej, aby zabezpieczyć funkcjonowanie ważnych narządów. Natomiast sam nadmiar kwasów w tkance przyczynia się do rozwoju różnych schorzeń.
Zakwaszenie organizmu powiązane jest z zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej. Do zakwaszenie dochodzi w momencie, gdy organizm magazynuje nadmiar kwasów.
Zdrowy organizm radzi sobie z kwasami za pomocą minerałów, które dostarczane są wraz z odpowiednio zbilansowaną diety. W sytuacji, gdy źle się odżywiamy – sięgamy po tzw. pożywienie kwasowe – a do tego towarzyszy nam niedobór minerałów, to dochodzi do powiększania się stężenia kwasów. To właśnie magazynowane kwasy określane są jako zakwaszenie organizmu.
Sprawdź: Zakwaszenie żołądka – przyczyny, objawy, leczenie dietą
Jakie są przyczyny zakwaszenia organizmu?
Do stanu zakwaszenia organizmu dochodzi poprzez oddziaływanie różnorodnych czynników, np. złych nawyków żywieniowych, trybu życia, słabej kondycji narządów wewnętrznych czy zanieczyszczenia środowiska toksynami.
Zwiększona konsumpcja gotowej żywności i używek
Priorytetem dla większości osób nie jest dostarczenie organizmowi wartościowych składników, ale np. zaspokajających głód fastfoodów, czy ubogich w składniki odżywcze produktów gotowych. Dochodzi do tego wzmożone spożycie różnych używek, takich jak: alkohol, papierosy, kawa. Te substancje nie tylko utrudniają metabolizm komórek w naszym organizmie, ale mogą je trwale i znacząco uszkadzać.
Zagrożeniem stają się dodatki do produktów spożywczych. Należą do nich przede wszystkim: substancje konserwujące, barwniki, słodziki, wzmacniacze smaku, emulgatory, jak i również chemiczne zamienniki naturalnych aromatów.
Do produktów, które wpływają na zakwaszenie organizmu, należą: używki, żywność wysokoprzetworzona, żywność fast-food, słodziki, barwniniki, substancje konserwujące, wmzacniacze smaku, emulgatory.
Wszystko, co jest dla organizmu obce, stanowi dla niego potencjalne zagrożenie, na które reaguje obronnie. Genetycznie zaplanowane procesy przestają przebiegać utartym trybem. Stres, wzrost napięcia mięśni i tkanki łącznej, zakwaszenie – oto skutki. Desery, które składają się w większości z cukru i tłuszczów, wpływają na napięcie w całym ciele i mogą wywoływać stany zapalne i ból. Organizm broni się, jednak zakwaszony nie jest w stanie wrócić do równowagi.
Spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego
Wysoka zawartość tłuszczów oraz białka nie jest przypisana do naszego ludzkiego organizmu. Szczególnie produkty mleczne, np. mleko od krowy, ser, twaróg i jogurt, są znane ze swojego zakwaszającego działania.
Obce gatunkowo hormony zwierzęcych produktów, które obciążają nasz metabolizm, powodują też zmianę przebiegu procesów biochemicznych w całym organizmie. Wszystkie inne produkty pochodzenia zwierzęcego, np. mięso i wędliny, również przyczyniają się do zakwaszenia. Są nie tylko mocno obciążone antybiotykami i innymi lekami, ale też ze względu na wysoki udział zawierających siarkę aminokwasów, powodują zakwaszanie tkanki łącznej naszego ciała. Ryby i jaja nie stanowią tutaj wyjątku – są również kwaśno metabolizowane. W przypadku ryb dochodzi obciążenie metalami ciężkimi.
Obciążenie fizyczne
Po intensywnym biegu, pływaniu, jeździe na rowerze, ale też przy uprawianiu dyscyplin siłowych, odczuwa się pieczenie i zmęczenie mięśni. To, co dzieje się wówczas w organizmie, jest łatwe do wyjaśnienia. Zasoby energii wykorzystywane do intensywnych ćwiczeń znajdują się w naszych mięśniach.
Glukoza w czasie wysiłku jest szybko zużywana. Powstaje kwas mlekowy, który wywołuje pieczenie. Po okresie wypoczynku organizm wraca do równowagi. Sportowcy wyczynowi, mający mało czasu na regenerację, muszą kompensować niedobory minerałów za pomocą pokarmów zasadotwórczych.
Znaczenie ma nie tylko odżywianie. Takie czynniki jak stres, zmęczenie i osłabiony układ odpornościowy muszą być również brane pod uwagę. Kluczowy jest ogólny styl życia podczas trudnych faz treningowych. Organizm powinien otrzymywać odpowiednią ilość minerałów i wystarczającą ilość płynów. Szczególnie spożywanie zasadowego pożywienia, może znacząco wesprzeć proces regeneracji.
Innym czynnikiem wpływającym na organizm są hormony. U osób uprawiających sporty wyczynowe stężenie niektórych hormonów może się w dłuższej perspektywie zmieniać. W przypadku dużego wysiłku fizycznego wykrywa się podwyższony poziom kortyzolu – hormonu stresu.
Psychiczne czynniki
Przewlekły stres, lęki, codzienne troski albo negatywne myśli mają dla wielu osób wpływ na cały organizm, a obciążenie psychiczne odbija się na zdrowiu fizycznym. Bóle pleców, a także wiele rodzajów bólu głowy ma swoje podłoże w zbytnim napięciu mięśni. Mogą również wystąpić problemy trawienne wywołane stresem. Kiedy z kolei produkty przemiany materii nie są z organizmu wydalane, coraz trudniej jest utrzymać równowagę kwasowo-zasadową.
Jakie są objawy nadmiernego zakwaszenia organizmu?
Zakwaszenie organizmu dzieli się zazwyczaj na trzy etapy, które związane są z innymi objawami. Dla etapu pierwszego charakterystyczne są:
- bóle głowy i migreny,
- bóle mięśni,
- senność,
- nadmierne zmęczenie,
- zgaga,
- problemy z potencją,
- problemy skórne,
- wypadanie włosów,
- łamliwość paznokci,
- nasilenie zespołu spięcia przedmiesiączkowego (PMS),
- nadmiar wydzieliny w górnych drogach oddechowych i zalegająca wydzielina w obrębie zatok,
- niesmak w ustach,
- nawracające biegunki,
- mocz o silnych, charakterystycznym zapachu,
- zaparcia.
Wraz z rozwojem zakwaszenia organizmu pojawiają się objawy, takie jak:
- zespół metaboliczny – otyłość, podwyższenie stężenia cholesterolu, insulinooporność,
- stany zapalne organizmu,
- obrzęki,
- nawracające infekcje wirusowe,
- silne ataki migrenowe,
- endometrioza,
- depresja i zaburzenia nastrojów,
- bezsenność,
- łuszczyca,
- pogorszona koncentracja,
- problemy z pamięcią,
- częste infekcje grzybicze,
- alergie,
- nasilenie astmy,
- przewlekłe zapalenie zatok.
Jeżeli mimo szeregu wymienionych powyżej objawów nadal nie zmieniamy stylu życia, diety i nawyków żywieniowych, to doprowadza to do pogorszenia stanu zdrowia. Konsekwencją silnego zakwaszenia organizmu są:
- nowotwory,
- cukrzyca,
- miażdżyca,
- choroby autoimmunologiczne skóry,
- toczeń,
- gruźlica,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- stwardnienie rozsiane.
Trzeci stopień zakwaszenia organizmu i schorzenia z nim związane rozwijają się u osób, które ignorują fakt pogarszającego się stanu zdrowia i nie zmieniają nawyków żywieniowych oraz stylu życia. Do najpoważniejszych skutków silnego zakwaszenia organizmu zaliczamy: nowotwory, toczeń, choroby autoimmunologiczne skóry, reumatoidalne zapalenie stawów, gruźlicę, stwardnienie rozsiane.
Jak zbadać poziom zakwaszenia organizmu?
Zakwaszenie organizmu można zbadać za pomocą analizy pH moczu. Używając tzw. papierka lakmusowego, przeprowadzamy badanie porannego moczu – przez kilka dni i najlepiej będąc na czczo.
Na czym dokładnie polega badanie? Papierek zanurzamy w zebranym do pojemnika moczu, odczekujemy chwilę, po czym porównujemy kolor papierku z kolorami przedstawionymi na dołączonej paletce. Im bardziej kwaśny jest nasz mocz, tym wyższe jest zakwaszenie organizmu.
Jak leczyć zakwaszenie organizmu?
Zarówno lekarze, jak i dietetycy podkreślają, że najlepszym sposobem walki z zakwaszeniem organizmu jest zmiana nawyków żywieniowych, wprowadzenie odpowiednio zbilansowanej diety, a także rezygnacja z siedzącego trybu życia. Na rynku można znaleźć wiele suplementów diety, które rzekomo obniżają poziom zakwaszenia. Niestety, w większości przypadków przynoszą jedynie chwilową poprawę pH moczu, a ich długotrwałe stosowanie może doprowadzić do wzrostu zakwaszenia organizmu.
Skuteczną formą zmniejszenia zakwaszenia jest stosowanie diety zasadowej, nazywanej również dietą alkaliczną, która składa się z produktów spożywczych o odczynie zasadowym – czyli w głównej mierze z warzyw oraz owców. Jadłospis uzupełniany jest również o białka, mięso oraz produkty zbożowe.
W walce z zakwaszeniem organizmu pomoże: stosowanie diety zasadowej, zmiana nawyków żywieniowych, relaks, prawidłowy sen.
Dbając o własne zdrowie, powinniśmy również zmienić swoje nawyki żywieniowe, czyli przede wszystkim odstawić używki – takie jak alkohol, papierosy, kwas – zrezygnować z żywności wysokoprzetworzonej, żywności typu fast-food, a także z węglowodanów: cukru białego, słodyczy, ciast, ciasteczek, wyrobów cukierniczych. Sól najlepiej zamienić na zdrowe zioła, które dodadzą smaku naszym potrawom. Ziołowe herbaty i woda powinny natomiast zastąpić sztucznie dosładzane soki, gazowane napoje i smakowe wody.
Tak jak wspomnieliśmy, w walce z zakwaszeniem organizmu ważny jest również ruch – zwłaszcza ten na świeżym powietrzu. Warto więc wybierać się na co najmniej 30-minutowe spacery, wycieczki rowerowe czy wykonywać treningi z użyciem kijków nordic walking. Zadbajmy także o relaks i prawidłowy sen. Najlepiej kłaść się spać około godziny 23:00 w chłodnej, wywietrzonej oraz zaciemnionej sypialni. Regularne pory snu nie tylko zmniejszą nasze zmęczenie, ale również wpływają na kondycję organizmu.
Dieta zasadowa na zakwaszenie organizmu
Najważniejszym czynnikiem i punktem zwrotnym w walce z nadmiernym zakwaszeniem jest właściwe odżywianie. Zdrowa dieta powinna opierać się w 70-80% na produktach spożywczych zasadowych i w 20-30% wartościowych produktach kwasotwórczych. Oto niektóre artykuły spożywcze o charakterze zasadowym:
- owoce: jabłka, gruszki, jagody, melony,
- warzywa i kiełki: stawiając na zasadotwórcze pożywienie, należy jeść szczególnie dużo warzyw, ponieważ prawie wszystkie gatunki należą do grupy produktów zasadowych.
- zioła: zioła są zasadowe i wzbogacają każdą potrawę,
- grzyby: wszystkie gatunki grzybów są zasadowe,
- migdały, orzechy włoskie i nasiona oleiste: większość orzechów należy do grupy produktów kwasotwórczych – wyjątkami są migdały i orzechy włoskie,
- śmietana, masło ze słodkiej śmietany oraz masło klarowane,
- herbata ziołowa i woda niegazowana.
Warto wiedzieć, że stnieją nieliczne wyjątki warzyw kwasotwórczych, do których należą: brukselka, karczochy, rośliny strączkowe (groszek, soczewica itp.), kiszone ogórki, kapusta, czosnek i szparagi.
