Kim jest ukryty narcyz?
Narcyzm, a właściwie narcystyczne zaburzenie osobowości, nie zamyka się jedynie na jednym typie temperamentu i osobowości. Zazwyczaj przyjmuje się, że narcyzem jest ekstrawertyk, który uwielbia znajdować się w centrum uwagi i dąży do ciągłego przebywania wśród ludzi. Badania dowodzą jednak, że narcyzem może być również spokojny introwertyk – nazywany narcyzem ukrytym.
Ukrytego narcyza nie cechuje otwartość, charyzma, wyolbrzymione ego czy wielka osobowość. Ten typ narcyza jest spokojny, małomówny. Wydaje się wycofany, niedostępny, może być odbierany jako odludek.
Narcyz ukryty jest spokojnym introwertykiem. Przez społeczeństwo odbierany jest jako wycofany, niedostępny. Nie wykazuje cech charakterystycznych dla narcyzmu – nie chce być w centrum uwagi, nie odznacza się wyjątkową osobowością i charyzmą.
Narcyzm ukryty jest trudniejszy do wykrycia i zdiagnozowania, ponieważ osoba chora nie przejawia cech typowych dla narcyza. Narcyz często za to balansuje na granicy bycia paranoikiem – jest podejrzliwy, uważa, że każda osoba chce mu zaszkodzić, nie jest odporny na krytykę i źle znosi nawet najdrobniejsze uwagi i rady, które w rzeczywistości mają mu pomóc, a nie zaszkodzić. Przez to również nie chce uczestniczyć w procesie terapeutycznym – obawia się, że specjalista będzie go oceniać i przez to poczuje się jeszcze gorzej sam ze sobą.
Spradź: Czy jestem narcyzem? 20 sygnałów narcyzmu
Jak siebie postrzega?
Narcyz ukryty zazwyczaj ma zaniżoną samoocenę oraz w krytyczny sposób odbiera własną osobę. W niektórych przypadkach może uważać siebie za wyjątkowego i lepszego od innych ludzi, ale absolutnie nie mówi o tym głośno.
Osoba narcystyczna ukryta twierdzi, że nie jest w stanie osiągnąć życiowego sukcesu, dlatego już na starcie woli się poddać, niż realizować swoje plany i marzenia. Ma problem z budowaniem relacji międzyludzkich, ponieważ czuje się niedoceniana, nierozumiana. Przez otoczenie narcyz ukryty odbierany jest jako negatywnie nastawiony do ludzi oraz jako oschły. Często ucieka w wyimaginowany w świat, w którym jest człowiekiem sukcesu.
Narcyz ukryty ma zaniżoną samoocenę, czuje się niedoceniany i nierozumiany. Może mieć skłonności do popadania w stany depresyjne lub w stany lękowe.
Narcyz ukryty lubi odgrywać ofiarę, ponieważ wtedy odczuwa docenienie i spotyka się wyrazami wsparcia od bliskich. Nawet najmniejsze komplementy są w stanie przynajmniej na chwilę sprawić, że poczuje się lepiej, a jego samoocena wzrośnie.
Narcyz ukryty może mieć skłonności do manii, zaburzeń lękowych oraz depresji. Towarzyszy mu również poczucie wewnętrznej pustki.
Jakie są przyczyny narcyzmu ukrytego?
Przyczyny narcyzmu ukrytego najczęściej powiązane są z dzieciństwem. Narcyz zazwyczaj wychowany był przez rodziców, którzy uzależniali miłość do swojego dziecka od jego osiągnięć, umiejętności. Jednocześnie odrzucali jego uczucia oraz przyjmowali je w sytuacjach, gdy np. otrzymał dobrą ocenę w szkole lub wygrał konkurs.
Rodzice wmawiali dziecku, że musi być najlepsze, a dodatkowo od bycia najlepszym uzależniali swoją miłość. Przez to narcyz w dorosłym życiu uważa, że nigdy nie będzie wystarczająco dobrym czy zdolnym, aby być kochanym, rozumianym, docenianym.
Zapoznaj się: Toksyczny narcyz – jak go rozpoznać?
Jakie są charakterystyczne cechy narcyza ukrytego?
Narcyzm ukryty jest drugą twarzą zaburzenia narcystycznego. Narcyz żyje w cieniu samego siebie, ukrywa się przed światem i jedynie marzy i wizualizuje swoje swoją wielkość i osiągnięcia. Poniżej przedstawiamy pięć cech charakterystycznych dla osoby cierpiącej na narcyzm ukryty.
1. Narcyz ukryty jest zamknięty w sobie
Osoba z narcyzmem ukrytym jest nieufna wobec ludzi, dlatego też zamyka się w sobie i ucieka w świat fantazji. Narcyz ma introwertyczną osobowość, wydaje się nieprzyjemny, mało interesujący, dlatego też otoczenie nie chce się do niego zbliżać.
Kiedy narcyz wychodzi do ludzi, to i tak unika tłumów, potrzebuje przestrzeni tylko dla siebie. Nie chce być zauważony i nie zależy mu na byciu w centrum uwagi.
2. Jest perfekcjonistą
Narcyz ukryty unika podejmowania działań, które mogą wiązać się z krytyką i poniesieniem porażki. Te zachowania związane są z jego naturą perfekcjonisty. Zależy mu na tym, aby wszystko szło po jego myśli. Jeśli jest inaczej, to zaczyna się obwiniać i jeszcze bardziej zaniża poczucie własnej wartości.
3. Jest neurotykiem
Osoba z narcyzmem ukrytym ma neurotyczną osobowość. To oznacza, że odczuwa silne lęki, ma skłonności do popadania w melancholię i depresję. Stale martwi się o swoją przyszłość, status społeczny lub wygląd.
4. Obwinia innych za swoje błędy i źle znosi krytykę
Narcyz nie często bierze odpowiedzialność za swoje działania oraz słowa. Gdy coś idzie nie po jego myśli, to automatycznie uważa, że to nie z jego winy. Wtedy za niepowodzenia zaczyna obarczać okoliczności i otoczenie. Jeżeli już przyzna się do popełnienia błędu, to z ogromną niechęcią i zazwyczaj przez naciski społeczeństwa. Nie odczuwa również żalu i wyrzutów sumienia.
Ukryty narcyz jest nadwrażliwy i źle znosi krytykę – nawet konstruktywną – oraz dobre rady. W takich sytuacjach zaczyna odczuwać, że jest beznadziejny, że nic nie potrafi, odzywa się w nim jego ukryty perfekcjonizm. Zaczyna popadać w poczucie niechęci do całego świata i stany depresyjne.
5. Nie daje nic od siebie
Narcyz lubi usłyszeć komplement i zostać docenionym, ale nigdy z własnej woli nie okaże uczuć drugiej osobie. Wyjątkiem są sytuacje, w których wie, że danie coś od siebie może przynieść mu korzyść.
Przeczytaj: Introwertyk w związku – jak kocha, jak postępuje?
Bibliografia
B. Gawda, Cechy zaburzeń osobowości a kontrola emocji negatywnych i regulacja nastroju, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, Vol 31, No 3, 2018
