Pojęcie ekstrawersji
Podział na ekstrawersję i introwersję związany jest z badaniami nad innym pojęciem – temperamentem. Można go definiować jako: składową osobowości, względnie stałe cechy osobowości występujące u danej osoby od wczesnego dzieciństwa, profile zachowania i funkcjonowania biologicznego rozwijające się od dzieciństwa. To właśnie cechy temperamentu wywierają silny wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie. Przyjmuje się, że introwertycy mają tendencję do analizowania i uciekania w świat autorefleksji, natomiast ekstrawertycy działają pod wpływem impulsu.
Samo pojęcie ekstrawersji i introwersji zostało wprowadzone do psychologii przez Carla Gustava Junga, jako przedstawienie dwóch całkowicie odmiennych postaw wyrażających kierunek przepływu energii. Nazwa ekstrawertyk została zaczerpnięta z języka łacińskiego: „extra” – na zewnątrz, „vertere” – „zwracać się”.
Ekstrawertycy czerpią więc swoją energię z kontaktów międzyludzkich i z interakcji ze światem zewnętrznym, natomiast introwertycy cenią sobie samotność, inwestowanie w rozwój osobisty i możliwość uciekania w świat autorefleksji.
Uwaga: Warto wiedzieć, że w rzeczywistości większość społeczeństwa wykazuje zarówno cechy ekstrawertyczne, jak i introwertyczne. Dlatego też do psychologii został wprowadzony nowy typ osobowości (ambiwertyk), który łączy charakterystykę osobowości ekstrawertycznej i osobowości introwertycznej.
Ekstrawertyk afiliacyjny i sprawczy
Ekstrawertyzm można podzielić na dwa rodzaje: ekstrawertyzm afiliacyjny oraz ekstrawertyzm sprawczy. Czym się różnią?
Ekstrawertyk afiliacyjny energię czerpie z kontaktów towarzyskich – do szczęścia potrzebuje rozwiniętych relacji międzyludzkich. Dobrze czuje się w dużych grupach, lubi uczestniczyć w imprezach masowych i innych wydarzeniach. Woli przebywać w towarzystwie, niż spędzać czas w samotności – brak możliwości rozwoju i samotność sprawiają, że ekstrawertykowi brakuje energii, mogą pojawiać się również wahania nastrojów. Ekstrawertyk afiliacyjny odnajduje się w pracy zespołowej, natomiast nie dąży do osiągnięcia pozycji lidera.
Ekstrawertyk sprawczy przede wszystkim skupia się na działaniu, własnym rozwoju i osiąganiu nowych celów. Jest spontaniczny, otwarty na innych ludzi. Energię czerpie nie tylko z kontaktów towarzyskich, ale również z tego, co dzieje się wokół niego. W pracy ceni współpracę, jednak w grupie może przyjmować rolę przywódcy. Ekstrawertyk sprawczy odnajduje się na stanowiskach kierowniczych i potrafi kierować zespołem.
Sprawdź: Introwertyk z ekstrawertykiem – czy ten związek przetrwa?
Jakie są cechy ekstrawertyka?
Według Junga osobowość ekstrawertyczną – w porównaniu do introwertyka – cechuje większa energia psychiczna oraz potrzeba stymulacji za pomocą bodźców zewnętrznych. Do osiągnięcia szczęścia potrzebuje więc rozwoju, celów, sukcesów i pasji.
Ekstrawertyk to dusza towarzystwa
W życiu codziennym ekstrawertykowi towarzyszą ludzie. Raczej unika on samotności i ciszy ze względu na to, że odczuwa wówczas smutek i brak energii. Z łatwością nawiązuje nowe znajomości, dbając równocześnie o długotrwałe przyjaźnie – ekstrawertyk najczęściej ma duże grono przyjaciół, które stale się powiększa.
Ekstrawertyk potrafi otwarcie rozmawiać o własnych uczuciach, poglądach czy lękach. W sytuacjach problemowych woli poprosić bliskich o poradę, niż w pojedynkę analizować dany problem. Stara się skupiać na tym, co dzieje się w danej chwili, nie uciekając w świat autorefleksji i marzeń. W grupie lubi znajdować się w centrum uwagi, nie peszą go spojrzenia innych osób, nie przytłaczają go tłumy, występy publiczne i kamery. Może wykazywać zdolności przywódcze, zarówno w życiu prywatnym, jak i w pracy.
Ekstrawertyk to dobry mówca
Ekstrawertyk w wielu sytuacjach może wykazywać problemy z koncentracją. Na przykład podczas rozmowy przeskakuje z tematu na temat i żywo gestykuluje. Jest dobrym mówcą, ale gorszym słuchaczem – przyjmuje się, że ma gotową odpowiedź na każde pytanie, natomiast w czasie konwersacji skupia się przede wszystkim na sobie.
Przez bliskich, przyjaciół i współpracowników odbierany jest jako: zdecydowany, bezpośredni, pewny siebie, tolerancyjny, towarzyski, ekspresyjny, wesoły. W życiu ceni rozwijanie pasji i odkrywanie nowych umiejętności.
Ekstrawertyk działa impulsywnie
Według Hansa Eysencka, psychologa i twórcy wymiaru ekstrawersja-introwersja, na ekstrawersję składają się: towarzyskość (lęk przed samotnością, chęć przebywania w grupie, ukierunkowanie się na ludzi) i impulsywność. Ekstrawertyk może oddziaływać pod wpływem chwilowego impulsu, dlatego też z łatwością podejmuje ryzyko. Lubi zmiany, jest spragniony wrażeń. Unika nudy i monotonii.
Impulsywne bywają również jego wypowiedzi – najpierw coś powie, a dopiero potem filtruje w głowie, że jego słowa mogły np. kogoś zranić. Często żałuje swoich impulsywnych działań i zachowań. W sytuacjach silnego stresu może tracić nad sobą kontrolę i reagować atakiem paniki.
Ekstrawertyk jest optymistą
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, człowiek z osobowością ekstrawertyczną odbierany jest jako optymista. Stara się nie rozpamiętywać przeszłości ani popełnianych błędów. Wyciąga pozytywy z każdej sytuacji życiowej i zaraża optymizmem swoje środowisko.
Przeczytaj: Człowiek empatyczny – czyli jaki? Wyjaśniamy
Ekstrawertyk chce być w ciągłym ruchu
Ekstrawertycy przywiązują dużą wagę do codziennego ruchu i aktywności fizycznej. Wynika to z tego, że muszą w jakiś sposób spożytkować swoją energię. Nie przepadają za zbyt długim relaksem – wówczas znajdują sobie nowe wyzwania, obowiązki. Stagnacja sprawia, że stają się nerwowi. Również podczas urlopu i wakacji cenią sobie zwłaszcza aktywny wypoczynek.
Jakie są wady ekstrawertyków?
Badania naukowe wskazują, że ekstrawertyzm może wiązać się również z negatywnymi aspektami:
- z tendencjami do impulsywności (zarówno w kontaktach towarzyskich, jak i w podejmowaniu zachowań ryzykownych),
- z tendencjami do dominacji w życiu prywatnym oraz w pracy,
- z tendencjami do zachowań agresywnych,
- z tendencjami do powierzchownego oceniania otoczenia,
- z tendencjami do zmienności i wahań nastrojów zwłaszcza w sytuacji samotności i monotonii,
- z problemami z koncentracją,
- z nadmierną gadatliwością,
- z towarzyszącymi skrajnymi emocjami,
- z gorszymi wynikami w nauce czy w pracy (w porównaniu z osobowością introwertyczną).
Sprawdź: Introwertyk a ekstrawertyk – jakie są różnice?
Jaki zawód dla ekstrawertyka?
Ekstrawertyk przede wszystkim odnajdzie się w pracy, w której może osiągać zamierzone cele. Musi mieć zapewnione odpowiednie warunki, by wykorzystać swój potencjał oraz energię życiową. Dobrze sprawdza w się zawodach, które wymagają aktywności, ciągłych zmian i kontaktów z innymi ludźmi.
Ekstrawertyk odnajduje się w pracy grupowej i zadaniowej, jest również dobrym kierownikiem. Nie zawsze działa według planu, ponieważ ceni spontaniczne decyzje.
Ekstrawertyk najczęściej podejmuje karierę jako: nauczyciel, animator, dziennikarz, pracownik działu marketingu, pracownik reklamy, public relations, doradca klienta, przedstawiciel handlowy, rekruter, kelner, menadżer, trener personalny, organizator eventów.
Sprawdź: Sapioseksualizm – na czym polega i kim jest sapioseksualista?
Bibliografia
J. Strelau, B. Zawadzki, Psychologia różnic indywidualnych [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsk 2008, red. J. Strelau, D. Doliński
A. Grochowska, Poziom ekstrawersji a percepcja reklamy kontrowersyjnej, Przegląd psychologiczny, tom 46, nr 2, 2003 (dostęp online) https://www.kul.pl/files/714/media/2.46.2003.art.1.pdf..pdf
A. Jakubczyk, M. Wojnar, Impulsywność: definicje, teorie, modele, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 18(4), 2009 (dostęp online) http://ppn.ipin.edu.pl/aktualne/2009/4/t18n4_6.pdf
M. Kliś, J. Kossewska, Empatia emocjonalna i związane z nią cechy indywidualne, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie, Zeszyt 180 Prace Psychologiczne VI Kraków 1997 (dostęp online) https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/8067/RND180--12--Empatia--Klis--Kossewska.pdf?sequence=1&isAllowed=y
M. Kraczla, Osobowość jako czynnik zachowań menadżerskich w świetle teorii Wielkiej Piątki, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Dąbrowa Górnicza 2017
A. Linek, Osobowość a dynamika okazywania uczuć w związku małżeńskim, Studia Psychologica, nr 5, 2004 (dostęp online) https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_Psychologica/Studia_Psychologica-r2004-t-n5/Studia_Psychologica-r2004-t-n5-s69-79/Studia_Psychologica-r2004-t-n5-s69-79.pdf
