Narcyzm a depresja – czym jest depresja narcystyczna?

Czym właściwie jest depresja narcystyczna? Jak zachowuje się narcyz? W jaki sposób narcyzm determinuje rozwój depresji? Wyjaśniamy w artykule.

Mężczyza narcyz patrzący na odbicie w lustrze

Czym jest narcyzm? 

Narcyzm funkcjonuje jako określenie osób zakochanych w sobie i skoncentrowanych na osiąganiu zamierzonych celów. W rzeczywistości narcyzm może być częścią naszego temperamentu, ale również poważnym zaburzeniem psychicznym – narcystycznym zaburzeniem osobowości

Osoba narcystyczna jest często pozbawiona empatii, lekceważy potrzeby innych ludzi, nie jest w stanie postawić się na czyimś miejscu oraz nie ma wyrzutów sumienia. Przez społeczeństwo odbierana jest jako zbyt pewna siebie, oziębła, ale równocześnie charyzmatyczna. 

Narcyz może odczuwać stany depresyjne oraz napady lęku, które pojawiają się naprzemiennie ze stanami manii. Oznacza to, że takie osoby balansują na skraju silnej euforii, a następnie, poprzez np. jedną negatywną myśl, przechodzą załamanie nerwowe. 

Czym jest depresja narcystyczna? 

Depresja narcystyczna dotyka często osoby z zaburzeniem narcystycznym. Na skłonność do tej choroby składa się wiele czynników – przede wszystkim osobowościowych. Depresja narcystyczna przebiega tak samo, jak „zwykła” depresja, ale różni się od niej przyczynami.

Depresja narcystyczna jest określeniem depresji występującej wraz z narcystycznym zaburzeniem osobowości. 

U każdej osoby zaburzenia psychiczne objawiają się w inny sposób, dlatego nie powinniśmy z góry zakładać, że narcyz wcześniej lub później zachoruje na depresję narcystyczną. Dużo zależy od jego dojrzałości emocjonalnej, otoczenia oraz życia codziennego. Narcyzm stanowi jednak silne podłoże do depresji. 

Jakie są przyczyny depresji narcystycznej? 

Narcyz, poprzez nadmierne skupienie na własnej osobie, żyje w przeświadczeniu, że nie może być szczęśliwy. Jest go trudno zadowolić, ponieważ ustala sobie coraz to nowsze plany do realizacji i rzadko czuje satysfakcję, nawet jeżeli osiąga sukces. Wieczne bycie nieszczęśliwym jest jedną z najważniejszych przyczyn kształtowania się depresji narcystycznej. 

Narcyz cechuje się silnymi wahaniami nastrojów. Z jednej strony pragnie miłości i podziwu, a z drugiej jest skłonny do złości, toksycznej zazdrości, nienawiści, czy agresji. Nieustannie porównuje się do otoczenia, ponieważ chce być wyjątkowy i wyróżniać się na tle innych. W momencie, gdy odkrywa, że w rzeczywistości jest równy społeczeństwu, zaczyna się obwiniać, czuje się niewystarczająco dobry. Popada w napady lęku i stany przygnębienia, które są pierwszymi sygnałami o pojawieniu się depresji. 

Przyczynami rozwoju depresji narcystycznej są m.in.: brak satysfakcji i zadowolenia z życia, wahania nastrojów, odczuwanie wewnętrznej pustki, chęć bycia lepszym od otoczenia. 

Narcyz żyje we własnym, zamkniętym świecie. Owszem, lubi być w centrum uwagi i pragnie być komplementowany i doceniany, ale równocześnie nie dopuszcza do siebie bliskich osób. Jego kontakty międzyludzkie bywają silnie zaburzone, dlatego też odczuwa samotność oraz wewnętrzną pustkę. 

Zapoznaj się: Narcyz wrażliwy i narcyz wielkościowy – czym się różnią?

Czym objawia się depresja narcystyczna? 

null
Depresji narcystycznej towarzyszy stałe poczucie lęku i strachu

Osoby cierpiące na depresję narcystyczną cechują się dużą niechęcią do wykonywania pracy zarobkowej oraz spełniania najprostszych, codziennych obowiązków. Zamiast realizować plany, wolny czas wolą wypełniać marzeniami o karierze. Mają również niskie poczucie własnej wartości oraz obniżoną samoocenę – mimo że na zewnątrz mogą wydawać się wręcz zbyt pewni siebie.

Podczas przebiegu depresji narcystycznej chorym towarzyszy ciągłe uczucie niepokoju i strachu, które tylko pozornie jest bezpodstawne. Zazwyczaj powiązane jest z trudnymi uczuciami lub z traumatycznymi przeżyciami z przeszłości, które nie zostały odpowiednio wypracowane – doszło do wyparcia emocji. 

Depresja narcystyczna objawia się towarzyszącym uczuciem niepokoju, poczuciem lęku i strachu, brakiem chęci do wykonywania obowiązków oraz zaniżoną samooceną. 

W większości przypadków osoby narcystyczne, chorujące na depresję żyją z dnia na dzień. Nie czują się szczęśliwe, uciekają do wyimaginowanego świata, w którym ich zdaniem osiągnęli sukces. 

Coraz częściej zdarzają się jednak przypadki depresji narcystycznej, która dotyka osób pozornie spełniających się zawodowo oraz będących dobrymi pracownikami. W tej sytuacji depresja opiera się na braku satysfakcji – chorym wydaje się, że mogliby wykonywać swoją pracę lepiej, szybciej, lub że nie są doceniani przez szefa. Z czasem najprostsze czynności wykonują mechanicznie i zaczynają odczuwać stany depresyjne. 

Osoby osiągające sukces również mogą zachorować na depresję narcystyczną. 

Osoby chore na depresję narcystyczną sprawiają wrażenie niezaangażowanych w swoje życie, wycofanych, biernych, nie są również zdolni do odczuwania radości. Głównym czynnikiem rozwoju stanów depresyjnych jest poczucie wewnętrznej pustki. Czasami chorzy nie są do końca świadomi ogromu tej pustki. Wynika to z tego, że przyzwyczaili się do stałego wypierania silnych uczuć. 

Depresji narcystycznej może również towarzyszyć uzależnienie od substancji psychoaktywnych.

Jak leczyć depresję narcystyczną? 

Chorzy na narcystyczne zaburzenie osobowości powinni poddać się specjalistycznemu leczeniu. Specjaliści zalecają udział przede wszystkim w sesjach terapeutycznych z nurtu psychodynamicznego. W przypadku silnych stanów depresyjnych wskazana jest również farmakoterapia, która oddziałuje na lęki i gwałtowne zmiany nastrojów. 

Narcyz z depresją narcystyczną powinien uczestniczyć w terapii psychodynamicznej. W przypadkach silnych stanów depresyjnych zalecana jest farmakoterapia. 

Osoby narcystyczne, które cechują się dużą pewnością siebie oraz nastawieniem na osiąganie sukcesów mogą nie chcieć w pełni uczestniczyć w procesie terapeutycznym. Wynika to z tego, że kontakt i relacja z terapeutą wzbudzają w nich poczucie zdominowania i bycia zależnym od drugiego człowieka.

 

Bibliografia

P. Szczukiewicz, Narcyzm w diagnozie i terapii psychologicznej, Pedagogika. Badania, dyskusje, otwarcia. Zeszyt 7. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, (dostęp online) https://www.researchgate.net/profile/Piotr-Szczukiewicz/publication/322696984_Narcyzm_w_diagnozie_i_terapii_psychologicznej/links/5a69ab754585154d15444680/Narcyzm-w-diagnozie-i-terapii-psychologicznej.pdf

A. Łojan, Narcyzm a depresyjność oraz poczucie szczęścia. Mediacyjna rola samooceny i neurotyczności, Rozprawy Społeczne, 2021

B. Gawda, Cechy zaburzeń osobowości a kontrola emocji negatywnych i regulacja nastroju, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia vol 31 nr 3, 2018, (dostęp online) https://journals.umcs.pl/j/article/view/7022/6165