Czym jest soda oczyszczona?
Soda oczyszczona (wodorowęglan sodu) to związek chemiczny, który powstaje w wyniku reakcji chemicznej między dwutlenkiem węgla, węglanem sodu a wodą. Soda oczyszczona charakteryzuje się odczynem zasadowym (pH wynosi około 8,5), dlatego też przypisuje się jej szereg prozdrowotnych właściwości.
Wodorowęglan sodu znajduje między innymi zastosowanie w przemyśle spożywczym – stosowany jest jako regulator kwasowości, a także jako substancja spulchniająca. Na etykietach produktów spożywczych soda oczyszczona widnieje pod oznaczeniem E-500b.
Jakie są prozdrowotne właściwości sody oczyszczonej?
Poniżej przedstawiamy prozdrowotne właściwości oraz wykorzystania wodorowęglanu sodu.
Soda oczyszczona a higiena jamy ustnej
Soda oczyszczona może występować w roli naturalnego płynu do higieny jamy ustnej (wystarczy rozpuścić jej dwie łyżeczki w szklance ciepłej wody). Regularne przepłukiwanie jamy ustnej roztworem z sody oczyszczonej może przyczyniać się do hamowania rozwoju i aktywności niektórych gatunków bakterii. Wodorowęglan sodu podnosi pH śliny w kierunku zasadowym, dlatego też może zapobiegać rozwojowi próchnicy, demineralizacji szkliwa i erozji zębów.
Uwaga: Soda oczyszczona może występować również w składzie past do zębów. Badania naukowe wskazują, że dodatek wodorowęglanu sodu może poprawiać stan przyzębia u osób borykających się z zapaleniem dziąseł (m.in. zmniejszać krwawienie dziąseł), a także redukować płytkę nazębną.
Przeczytaj również: RDA – współczynnik ścieralności past do zębów. Jakie RDA powinna mieć pasta?
Soda oczyszczona a wybielanie zębów
Soda oczyszczona w połączeniu z nadtlenkiem wodoru wykorzystywana jest do wybielania zębów. Wodorowęglan sodu wykazuje właściwości ścierne, dlatego też może pomóc w usuwaniu z powierzchni płytki nazębnej przebarwień powstałych na skutek m.in. palenia papierosów i spożywania niektórych produktów spożywczych.
Uwaga: Roztwór sody oczyszczonej nie wpłynie na zmianę naturalnego koloru płytki nazębnej, a jedynie może usunąć niewielkie przebarwienia. Co więcej, nadmierne stosowanie sody oczyszczonej poprzez jej właściwości ścierne może przyczynić się do zwiększenia nadwrażliwości zębów.
Soda oczyszczona na zgagę
W wielu źródłach soda oczyszczona zalecana jest jako remedium na zgagę. Warto jednak wiedzieć, że zgaga stanowi jeden z objawów refluksu jelitowo-żołądkowego, który z kolei może wynikać z różnych przyczyn. Soda oczyszczona nie pomoże uporać się ze zgagą wynikającą m.in. ze stosowania niektórych leków, ze zmian hormonalnych, z otyłości, ze stosowania nieodpowiedniej diety.
Natomiast w sytuacji, gdy zgaga wynika z nadkwasoty żołądka, to soda oczyszczona rzeczywiście może neutralizować kwas żołądkowy ze względu na swój odczyn zasadowy. Warto jednak podkreślić, iż wodorowęglan sodu doraźnie zmniejsza objawy (np. uczucie pieczenia w przełyku), jednak nie zwalcza przyczyn zgagi.
Uwaga: Aby przygotować roztwór sody oczyszczonej na zgagę, wystarczy rozpuścić 0,5 łyżeczki sody w szklance ciepłej wody. Roztwór wypijamy powoli, małymi łykami. Unikamy przyjmowania go na pełny żołądek.
Soda oczyszczona a nowotwory
Istnieją doniesienia naukowe, według których soda oczyszczona może zapobiegać rozwojowi chorób nowotworowych. Komórki nowotworowe między innymi wytwarzają w naszym organizmie kwaśne środowisko, które sprzyja powstawaniu przerzutów oraz sprawia, że powstałe guzy stają się odporne na leczenie. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, soda oczyszczona ma charakter zasadowy, dlatego też może odwrócić pH mikrośrodowiska.
Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że w przypadkach nie wszystkich rodzajów nowotworów przerzuty zależne są od pH środowiska. Co więcej, soda oczyszczona może negatywnie oddziaływać na niektóre leki przeciwnowotworowe, które cechują się odczynem kwaśnym lub obojętnym.
Uwaga: Inne badania naukowe dowodzą, że komórki nowotworowe mają większą zdolność do przeżycia w środowisku o podwyższonym pH (czyli w środowisku o odczynie lekko zasadowym lub obojętnym).
Soda oczyszczona a niewydolność nerek
Kolejne badania naukowe wykazują, że soda oczyszczona może spowalniać rozwój przewlekłej niewydolności nerek, jednak wyłącznie u osób równocześnie zmagających się z kwasicą metaboliczną.
Sprawdź: Choroby nerek – 20 objawów zaburzonej pracy nerek
Soda oczyszczona a mukowiscydoza
Naukowcy dowodzą również, że inhalacje sodą oczyszczoną mogą przyczynić się do poprawy zdrowia w przypadku pacjentów zmagających się z mukowiscydozą na skutek zmniejszenia lepkości śluzu w drogach oddechowych. Wodorowęglan sodu może również zapobiegać tworzeniu się bakterii chorobotwórczych w drogach oddechowych.
Soda oczyszczona a zdolność wysiłkowa
Jak wskazują badania naukowe, soda oczyszczona może pozytywnie wpłynąć na zdolność wysiłkową w obrębie naszych mięśni. Wodorowęglan sodu sprawia, że mięśnie lepiej się kurczą poprzez poprawę równowagi kwasowo-zasadowej – owa równowaga zostaje natomiast zaburzona podczas aktywności fizycznej.
Soda oczyszczona na zaparcia
Soda oczyszczona w postaci czopków może natomiast stanowić skuteczny środek na zaparcia. Po zaaplikowaniu czopka wodorowęglan sodu reaguje z wodą, dzięki czemu powstaje dwutlenek węgla. On natomiast ułatwia wypróżnianie poprzez rozciąganie ścian jelit oraz ścian zwieracza odbytu.
Soda oczyszczona a łuszczyca
Według badań naukowych kąpiel w roztworze sody oczyszczonej (od 350 do 500 gramów sody oczyszczonej na 85 litrów ciepłej wody) może zmniejszyć objawy towarzyszące łuszczycy, takie jak np. świąd i łuszczenie się skóry. Co jednak ważne, kuracja sodą oczyszczoną nie powinna trwać dłużej niż dwa tygodnie – ze względu na to, że długotrwały wpływ sody oczyszczonej na skórę nie został do tej pory zbadany.
Soda oczyszczona a infekcje grzybicze skóry i paznokci
Soda oczyszczona między innymi wykazuje działanie przeciwgrzybicze, mając zdolność do neutralizowania dermatofitów, drożdży i pleśni wywołujących choroby skóry oraz paznokci.
Soda oczyszczona na trądzik
Soda oczyszczona stanowi jeden ze składników domowych maseczek przeznaczonych do cery trądzikowych. Wodorowęglan sodu przedstawiany jest w roli remedium na trądzik między innymi ze względu na działanie przeciwgrzybicze. Stosując sodę oczyszczoną na skórę trądzikową, powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że soda zmienia pH skóry, tym samym zaburzając jej naturalną barierę. Może to skutkować zmniejszoną widocznością zmian trądzikowych, ale również przesuszeniem naskórka, jego nadmiernym łuszczeniem i podrażnieniem.
Soda oczyszczona a dolne drogi moczowe
Badania naukowe wykazują, że wodorowęglan sodu może łagodzić dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych ze względu na to, że podwyższa pH moczu oraz zmniejsza częstotliwość jego oddawania.
Soda oczyszczona na odchudzanie
W niektórych źródłach soda oczyszczona przedstawiana jest jako naturalny środek wspomagający procesy odchudzania. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że te właściwości wodorotlenku sodu nie zostały poparte badaniami naukowymi.
Jakie są skutki uboczne stosowania sody oczyszczonej?
Spożywanie roztworu z sody oczyszczonej w nadmiernych ilościach może skutkować:
- nudnościami,
- wymiotami,
- bólami brzucha,
- bólami głowy,
- bólami mięśni,
- nadmierną drażliwością,
- uczuciem niepokoju,
- występowaniem drgawek,
- zwiększoną częstotliwością oddawania moczu.
W niektórych przypadkach stosowanie dużych ilości sody oczyszczonej na pełny żołądek może wiązać się z uszkodzeniem, a nawet z pęknięciem żołądka.
Nadużywanie wodorowęglanu sodu prowadzi do zaburzeń w równowadze kwasowo-zasadowej oraz elektrolitowej. Możliwe jest wystąpienie hipokaliemii (obniżenia poziomu potasu we krwi), hipokalcemii (obniżenia poziomu wapnia we krwi), hipernatremii (wzrostu poziomu sodu we krwi).
Co więcej, soda oczyszczona może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami (np. z antybiotykami, niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, ze środkami zobojętniającymi sok żołądkowy), między innymi obniżając ich wchłanianie w przewodzie pokarmowym, lub nasilając ich rozkład.
Jakie są przeciwwskazania do spożywania roztworu z sody oczyszczonej?
Roztwór z sody oczyszczonej w zastosowaniu doustnym nie jest zalecany w przypadku:
- zasadowicy metabolicznej,
- zasadowicy oddechowej,
- hipokalcemii,
- hipernatremii.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby borykające się z:
- niewydolnością nerek,
- zastojową niewydolnością serca,
- sarkoidozą,
- zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej.
Bibliografia
M. Adamczak, S. Surma, A. Więcek, Kwasica metaboliczna u chorych z przewlekłą chorobą nerek, Forum Nefrologiczne, tom 13, nr 4, 2020 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/renal_disease_and_transplant/article/view/75014/54872?autologinStart=1
https://dietetycy.org.pl/soda-oczyszczona/
J. Milczewska, D. Sands, Mukowiscydoza – wyzwanie także dla laryngologa, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, vol. 2, 2013
https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/czy-soda-oczyszczona-leczy-raka
https://zdrowie.pap.pl/fakty-i-mity/byc-zdrowym/soda-oczyszczona-dobry-sposob-na-tradzik
