Pozytywna dyscyplina w domu – czym jest?
Dyscyplina na ogół kojarzy się z musztrą, rygorystycznymi zasadami i brakiem jakichkolwiek ustępstw. W niektórych grupach społecznych dyscyplina wiąże się również z wyraźnym zaznaczaniem pełnionych ról, narzucaniem obowiązujących zasad i wstrzemięźliwością w okazywaniu uczuć. Sam z pewnością przyznasz, że to pojęcie nie wzbudza ciepłych emocji, szczególnie jeśli mowa o wychowywaniu dzieci. Dlaczego zatem pozytywna dyscyplina jest tak bardzo popularyzowana, a stosowanie jej w procesie wychowywania potomstwa przynosi tak wielkie sukcesy? Jak się okazuje słowo „pozytywna” ma tu ogromne znaczenie.
Sprawdź: Zaburzenia adaptacyjne u dzieci – objawy i przyczyny
Dyscyplina nie zachęca, ale…
Pozytywna dyscyplina to klasyczna metoda wychowawcza, którą cechuje wyjątkowe, bo zindywidualizowane podejście do drugiego człowieka. Pozytywna dyscyplina ma swoje korzenie w psychologii indywidualnej austriackiego psychoterapeuty Alfreda Adlera. To właśnie ten wybitny psychiatra, nazywany dziadkiem pozytywnej dyscypliny, po raz pierwszy zwrócił uwagę na niskie poczucie wartości jako istotny (a nawet zasadniczy) czynnik kształtujący osobowość człowieka. Poczucie niższości i braku przynależności mają ogromny wpływ na zachowanie człowieka i jego postawę życiową.
Trudno nie zgodzić się ze słowami Adlera. Przecież wszyscy wiemy, że dzieci oprócz tysiąca marzeń i pragnień mają to jedno, najważniejsze, na którym najbardziej im zależy. To poczucie przynależności, szacunku, miłości i bezpieczeństwa. Dzieci po prostu chcą czuć, że są ważne, a ich zdanie liczy się w społeczeństwie. Cel pozytywnej dyscypliny najlepiej zobrazują poniższe słowa autorstwa Jane Nelsen, która zafascynowana pracą Alfreda Adlera zgłębiła tematykę omawianej metody wychowawczej:
„Poczucia wartości nie można dać ani otrzymać. Powstaje ono dzięki temu, że dziecko czuje się zdolne, zaradne i pewne siebie, bo ma wiele okazji ku temu, by starać się radzić sobie z rozczarowaniami, rozwiązywać problemy i uczyć się na błędach.” J. Nelsen
Główną ideą pozytywnej dyscypliny jest więc wzajemny szacunek, efektywna komunikacja, koncentracja na wspólnym rozwiązywaniu problemów i dyscyplina, ale taka, która uczy, a nie opiera się na karach i ignorowaniu potrzeb dziecka.
Przeczytaj: Mutyzm wybiórczy u dzieci – czym jest?
Najważniejsze korzyści płynące ze stosowania pozytywnej dyscypliny
Amerykańska doktor psychologii i autorka fenomenalnej książki pt. „Pozytywna dyscyplina” wielokrotnie podkreślała, że błędy popełniane przez człowieka (a szczególnie przez najmłodszych) stanowią wspaniałą okazję do nauki. I to chyba jest największa korzyść płynąca ze stosowania zasad pozytywnej dyscypliny. Umożliwienie dziecku popełniania błędów rozwija jego niezależność, decyzyjność i poczucie sprawstwa. I nawet gdy potknięcie doprowadzi do upadku, to dziecko przy właściwym wsparciu zrozumie, że to tylko jeden z etapów dojścia do upragnionego celu.
Polecamy: Asertywność – czym jest i jak ją rozwinąć?
Dzięki stosowaniu w życiu codziennym omawianej metody wychowawczej rodzicom łatwiej będzie:
- zrozumieć potrzeby, oczekiwania i emocje swojego dziecka;
- wspierać i nie zakłócać naturalnego rozwoju dziecka i jego potencjału;
- skutecznie radzić sobie z nauką codziennych obowiązków i zadań domowych (np. ze sprzątaniem, z porannym wychodzeniem do przedszkola, z czynnościami związanymi z samoobsługą i ubieraniem się);
- wychowywać dziecko na człowieka świadomego swoich możliwości, odpowiedzialnego, niezależnego, pewnego siebie, a jednocześnie okazującego szacunek innym.
Zapoznaj się: Skoki rozwojowe u niemowląt – czym się charakteryzują?
5 najważniejszych zasad pozytywnej dyscypliny – rady dla rodziców
Jak nauczyć kilkulatka dyscypliny i jak wdrożyć w życie mądrą dyscyplinę opartą na szacunku, miłości i wsparciu bliskich? Zrozumiale napisane zasady z pewnością są dużym ułatwieniem szczególnie dla rodziców, którzy po raz pierwszy spotkali się z tą metodą wychowawczą. Z doświadczenia wiemy, że rodzice przepisują je wszystkie i umieszczają na ścianie w widocznym miejscu dla domowników.
Fundamentalne zasady pozytywnej dyscypliny:
1. Pomagam dziecku czuć więź, łączność i przynależność. Dążę do tego, aby moje dziecko wiedziało, że jest pełnoprawnym członkiem rodziny, a jego zdanie się liczy (zarówno w domu, jak i w społeczeństwie).
2. Zachowuję balans w swoich decyzjach i postępowaniu. Jestem pełen szacunku, miłości, ale i stanowczości. Potrafię być czuły i zdecydowany w tym samym czasie, a więc twardy i stanowczy do problemu (sytuacji), ale uprzejmy i uczuciowy dla osoby. Uprzejmość i ciepłe podejście do mojego dziecka to mój wyraz miłości do niego. Stanowczość to wyraz szacunku i poszanowania dla mnie.
3. Działam długofalowo i kompleksowo. Biorę pod uwagę naukę wszystkich umiejętności, które w przyszłości pozwolą mojemu dziecku przetrwać, odnosić sukcesy i cieszyć się życiem.
4. Pomijam błahe sprawy, a skupiam się na ważnych umiejętnościach społecznych i życiowych. Każde działanie i naukę opieram na wzajemnym szacunku i dbaniu o innych. Uczę skutecznego rozwiązywania problemów w trudnych sytuacjach oraz bycia pożytecznym w przedszkolu, domu, szkole, w gościach i w większej społeczności.
5. Stawiam na kreatywność, samodzielne działania i dążenie do odkrywania przez dziecko jego możliwości i zdolności. Zachęcam moje dziecko do odkrywania swoich kompetencji i mocnych stron, ale jednocześnie zapraszam do pracy nad słabszymi stronami.
Wszystkie wymienione wyżej zasady najlepiej zobrazuje poniższy cytat autora jednej z najbardziej wartościowych książek o małym, ale jakże inteligentnym Księciu:
„Nie mam prawa robić ani mówić czegokolwiek, co pomniejsza człowieka w jego własnych oczach. Liczy się nie to, co ja myślę o nim, lecz to, co on myśli o sobie samym. Uwłaczanie godności człowieka jest przestępstwem.” Antoine de Saint-Exupéry
Zobacz: Stulejka u dziecka – objawy, przyczyny, leczenie. Kiedy udać się do lekarza?
Źródła:
Jane Nelsen, ,,Pozytywna dyscyplina’’, CoJaNaTo, 2015.
