Czym jest stulejka?
Stulejka to określenie zwężenia otworu napletka, które uniemożliwia odciągnięcie napletka i odsłonięcie żołędzi penisa. Stulejka występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. W przypadku niemowląt i chłopców do trzeciego roku życia stulejka określana jest jako fizjologiczna lub anatomiczna i jest zjawiskiem naturalnym, z reguły niewymagającym leczenia.
Warto wspomnieć o tym, że napletek u chłopca zbudowany jest z blaszki wewnętrznej oraz z blaszki zewnętrznej, czyli ze skóry. Przyjmuje się, że wewnętrzna blaszka napletka powinna oddzielić się od żołędzi do trzeciego lub maksymalnie czwartego roku życia. Jeżeli tak się nie dzieje, a dziecku towarzyszą również niepokojące objawy, takie jak ból przy oddawaniu moczu, obrzęki i opuchnięcia napletka czy nawracające zakażenia dróg moczowych, wówczas należy skonsultować się z lekarzem.
Uwaga: Stulejka u małych dzieci poniżej trzeciego roku życia rozpoznawana jest wtedy, gdy przy próbie zsuwania napletka nie uwidacznia się ujście cewki moczowej.
Zapoznaj się: Stulejka częściowa – czym różni się od całkowitej?
Jak wygląda stulejka u dziecka?
Stulejka u dziecka objawia się przede wszystkim trudnościami lub brakiem możliwości ściągnięcia napletka do tak zwanego rowka zażołędnego. Jeżeli napletka nie są się odprowadzić, wówczas mamy do czynienia ze stulejką całkowitą, natomiast jeżeli napletek zsuwa się do rowka, ale występują przy tym problemy – wtedy określa się to jako stulejkę częściową.
Stulejka może również charakteryzować się białym odcieniem skóry. Dochodzi do tego poprzez nawracające stany zapalne, a także na skutek usilnych prób odciągania napletka.
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, stulejka może również determinować inne objawy, takie jak:
- zaburzenia w oddawaniu moczu,
- ból podczas oddawania moczu,
- obecność bakterii w moczu,
- zapalenie napletka,
- zapalenie żołędzi,
- zaczerwienienie napletka,
- występowanie ropnej wydzieliny,
- obrzęk napletka,
- przykry zapach,
- blizny na napletku,
- pękanie napletka.
Jakie są przyczyny występowania stulejki u dzieci?
Stulejka anatomiczna (fizjologiczna) naturalnie występuje u ponad 90% noworodków i małych dzieci płci męskiej. Powyżej trzeciego roku życia napletek staje się rozciągliwy, dzięki czemu stulejka powinna naturalnie zanikać.
Do tak zwanej stulejki nabytej mogą natomiast doprowadzić podejmowane przez rodziców próby odciągania napletka na siłę, a także nieodpowiednia higiena okolic prącia. W celu dokładnego wyczyszczenia żołędzi powinno się delikatnie odciągnąć napletek – na tyle, o ile pozwala na to stan skóry.
Dlaczego higiena jest tak ważna? Wraz z rozwojem dziecka dochodzi do wzmożonej produkcji mastki – wydzieliny złożonej z resztek moczu, łoju i złuszczonego naskórka, która zbiera się pomiędzy żołędzią a napletkiem. Brak higieny sprawia, że środowisko panujące w okolicach prącia staje się pożywką dla bakterii. To z kolei powoduje stany zapalne skóry i narządów płciowych, a także prowadzi do zwężania napletka.
Zobacz również: Stulejka u dorosłych – jak ją rozpoznać?
Nieprawidłowe ściąganie napletka u dziecka
Wielu rodziców próbuje na siłę ściągać napletek u swojego dziecka. Skutkuje to nie tylko pojawieniem się bólu, ale również może doprowadzić do pękania blaszki i powstawania blizn. W przyszłości mogą one zaowocować zmniejszeniem elastyczności naskórka i zwężeniem otworu napletka – tym samym determinując stulejkę wtórną.
Stulejka – kiedy udać się z dzieckiem do lekarza?
Wizyta u urologa dziecięcego lub chirurga jest konieczna, jeżeli u chłopca powyżej trzeciego roku życia nie jest możliwe odprowadzenie napletka. Należy również zwrócić uwagę na to, czy nie współwystępują także inne objawy, które wymieniliśmy wyżej. Wszelkiego rodzaju zaburzenia w oddawaniu moczu czy dolegliwości bólowe mogą świadczyć o występowaniu stanu zapalnego – wówczas należy udawać się do urologa, który wdroży odpowiednie leczenie.
Jak leczyć stulejkę u dziecka?
Stulejkę u dziecka można leczyć w sposób nieoperacyjny lub operacyjny. Leczenie dobierane jest indywidualnie i zależy od występujących objawów. W wielu przypadkach specjalistyczny zabieg chirurgiczny stosowany jest dopiero w sytuacji, gdy leczenie nieoperacyjne nie przyniosło pozytywnych rezultatów.
Stulejka u dziecka – leczenie nieoperacyjne
Zazwyczaj u małych dzieci lekarze zalecają tak zwane leczenie zachowawcze – jeżeli nie występują niepokojące objawy lub nie są one nasilone. Leczenie zachowawcze polega na domowych próbach delikatnego odciągania napletka z żołędzi. Rodzice przede wszystkim powinni zadbać o to, aby dotyk nie sprawiał dziecku bólu. Przypomnijmy, że zbyt szybkie i mocne ruchy mogą spowodować również uszkodzenia mechaniczne i stulejkę wtórną.
Odciąganie napletka najczęściej zalecane jest podczas kąpieli, ponieważ skóra zanurzona w ciepłej wodzie staje się bardziej elastyczna. Należy ją odciągać do odczucia pierwszego oporu. Aby ten proces przyniósł pozytywne skutki, należy go wykonywać regularnie.
Uwaga: W źródłach internetowych przedstawiany jest również inny sposób na odciąganie napletka – gorące okłady rozgrzewające skórę prącia. Zabieg ten może być wyjątkowo nieprzyjemny dla dziecka i w przyszłości sprawić, że zrazi się ono do higieny czy dotyku penisa. Specjaliści zalecają więc odciąganie napletka podczas kąpieli.
Jeżeli leczenie zachowawcze nie wpłynie na wyeliminowanie problemu ze stulejką, wówczas zaleca się stosowanie specjalistycznych maści zawierających glikokortykosteroidy. Taka kuracja trwa od czterech do ośmiu tygodni. Maść stosuje się dwa razy dziennie – smarujemy nią zwężony brzeg napletka. Sterydy powodują uelastyczniania skóry napletka. Wykazują działanie przeciwzapalne, a także ograniczają tak zwaną proliferację nabłonka, czyli jego rozrastanie.
Uwaga: Maści nie należy stosować na własną rękę. To lekarz powinien dobrać oraz przepisać właściwy lek.
W sytuacji, gdy leczenie nieoperacyjne nie przynosi efektu, to konieczny może być zabieg plastyki napletka lub obrzezania. Operacja u dzieci wykonywana jest pod znieczuleniem ogólnym, natomiast u dorosłych pod znieczuleniem miejscowym lub ogólnym. Warto wiedzieć, że w przypadku znieczulenia ogólnego na sali operacyjnej nie mogą przebywać rodzice, natomiast takie znieczulenie sprawia, że zabieg jest bardziej bezpieczny, ponieważ dziecko nie będzie wykonywać gwałtownych ruchów.
Przeczytaj: Choroba bostońska u dziecka – jak odróżnić bostonkę od ospy?
Plastyka napletka u dzieci
Plastyka napletka to zabieg polegający na poszerzaniu ujścia napletka poprzez jego nacięcie i ponowne zszycie – po operacji napletek przykrywa żołądź prącia.
Okres rekonwalescencji po zabiegu trwa dwa tygodnie. Zalecane jest również zastosowanie rehabilitacji prącia.
Uwaga: Zabieg plastyki napletka może wiązać się z późniejszym nawrotem stulejki. Stulejkę wtórną determinuje bliznowacenie się ran pooperacyjnych, które zmniejszają elastyczność skóry napletka i mogą prowadzić do zwężenia jego ujścia.
Obrzezanie u dzieci
Zabieg obrzezania polega na całkowitym lub częściowym wycięciu zwężonego fragmentu napletka. Chirurg nacina blaszkę wewnętrzną i zewnętrzną napletka, a następnie usuwa jego zwężoną część. Na końcu skóra jest odpowiednio formowana i zszywana. Po obrzezaniu napletek nie przykrywa żołędzi prącia. Natomiast po wykonanym zabiegu w przyszłości nie dojdzie do stulejki wtórnej – takie ryzyko istnieje w przypadku plastyki napletka.
Uwaga: Po obrzezaniu mały pacjent przez jakiś czas może odczuwać ból i nadwrażliwość napletka np. w kontakcie z bielizną. Wynika to z tego, że napletek nie przykrywa żołędzi. Lekarze najczęściej zalecają więc stosowanie maści natłuszczających w celu zmniejszenia nadwrażliwości.
Jak postępować po operacji stulejki?
Ostateczny efekt plastyki napletka i obrzezania uzyskiwany jest do miesiąca po wykonanym zabiegu – wówczas dochodzi do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej.
Przez pierwsze siedem dni po operacji konieczne jest noszenie opatrunku – jego pierwsza zmiana powinna odbyć się po dobie od zabiegu. Najlepiej, aby przez tydzień penis był ustawiony w pozycji do góry – ogranicza to powstawanie obrzęków. Można go delikatnie przykleić do brzucha dziecka za pomocą taśmy.
Czy po operacyjnym leczeniu stulejki występują powikłania?
Jak po każdej operacji czy zabiegu chirurgicznym, również po operacji stulejki mogą pojawić się pewne powikłania. Należą do nich:
- dolegliwości bólowe,
- krwawienia i pojawienie się krwiaków,
- ropienie rany,
- rozejście się rany,
- opuchlizna,
- bliznowacenie,
- infekcje,
- nadmierne usunięcie napletka (może w przyszłości wymagać zabiegu korygującego),
- zwężenie cewki moczowej,
- zaburzenie czucia w okolicy prącia,
- reakcje alergiczne,
- martwica skóry,
- nawrót stulejki (w przypadku plastyki napletka).
Przeczytaj również: Zapalenie spojówek u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie
Bibliografia
M. Raban, A. Żak, J. Litak, R. Smoliński, A. Budny, M. Turska, Stulejka – jeszcze fizjologia czy już patologia?, Journal of Education, Health and Sport, 2017
Ż. Malczyk, A. Jarzumbek, M. Kleszyk, K. Ziora. J. Oświęcimska, Postępowanie ze stulejką u chłopców, Pediatria Polska, 2014 (dostęp online) https://www.researchgate.net/profile/Anna-Jarzumbek/publication/274622571_Postepowanie_ze_stulejka_u_chlopcow/links/5ebc6412299bf1c09abbbfd4/Postepowanie-ze-stulejka-u-chlopcow.pdf
A. Jung, Diagnostyka różnicowa postaci zapalenia pęcherza moczowego u dzieci, Family Medicine & Primary Care Review vol10 nr 3, 2008 (dostęp online) https://www.termedia.pl/f/journals/FMPCR%202008%20vol.%2010%20no.%203%20(part%201%20printed).pdf
