Kolor moczu – od czego zależy?
Mocz to płyn, który wytwarzany jest w nerkach. W jego składzie znajdziemy m.in. wodę, produkty przemiany materii czy sole mineralne. Mocz może przybierać różne barwy, jednak przyjmuje się, że prawidłowo powinien cechować się barwą od jasnożółtej do słomkowej.
Mocz przejrzysty o jasnej barwie
Mocz przejrzysty, bardzo jasny, świadczy o silnym rozcieńczeniu oraz o zmniejszonej zawartości barwnika – urobiliny. Mamy z nim do czynienia, zwłaszcza gdy przyjmujemy duże ilości płynów. Jasna barwa moczu może być także powiązana z cukrzycą. Jednym z objawów cukrzycy jest wzmożone pragnienie, z kolei jak wspomnieliśmy wyżej, przyjmowanie płynów rozcieńcza nasz mocz.
Kolejnymi przyczynami bardzo jasnej barwy moczu są:
- ostra niewydolność nerek,
- moczówka prosta – schorzenie związane z niedoborem wazopresyny – hormonu odpowiadającego za zagęszczenie moczu w nerkach – i charakteryzujące się zwiększonym pragnieniem oraz wytwarzaniem dużych ilości moczu.
Mocz ciemnożółty i jaskrawożółty
Ciemnożółta barwa moczu wynika z jego nadmiernego zagęszczenia, najczęściej spowodowanego przyjmowaniem zbyt małej ilości płynów lub utratą płynów z organizmu (np. na skutek biegunki, wymiotów).
Natomiast jaskrawożółty kolor moczu to skutek suplementacji witamin z grupy B – zwłaszcza witaminy B12.
Mocz pomarańczowy
Pomarańczowa barwa moczu może wynikać z obecności beta-karotenu zawartego w żywności. Beta-karoten to pochodna witaminy A, którą znajdziemy m.in. w: marchwi, dyni, czerwonej papryce, szpinaku, sałacie, brokułach, pomidorach, szparagach, porze, fasolce szparagowej, brukselce, cykorii, morelach świeżych, morelach suszonych, mango, melonach, papai, brzoskwiniach, sokach warzywnych.
Mocz o pomarańczowej barwie powiązany jest również ze stosowaniem leków przeczyszczających, a także z kumulacją wspomnianego wyżej barwnika – urobiliny – w przebiegu: chorób i stanów zapalnych wątroby, marskości wątroby, problemów z drogami żółciowymi.
Mocz czerwony
Czerwony odcień moczu może, ale nie musi, wynikać z obecności w nim krwi. Do przyczyn tak zwanego krwiomoczu należą:
- kamica moczowa,
- torbiele nerek,
- zapalenie cewki moczowej,
- zwężenie cewki moczowej,
- obecność ciała obcego w cewce moczowej,
- rozrost, zapalenie lub choroba nowotworowa prostaty,
- choroby nowotworowe układu moczowego,
- zapalenie pęcherza,
- występowanie polipów,
- endometrioza,
- zespół Alporta,
- choroby naczyń krwionośnych,
- skazy krwotoczne.
Do innych przyczyn czerwonego zabarwienia moczu należą:
- spożywanie dużych ilości buraków, rabarbaru, jeżyn,
- stosowanie niektórych leków (np. przeciwbólowych, przeciwhistaminowych, hormonów płciowych),
- silny wysiłek fizyczny,
- występowanie wysokiej gorączki,
- odbycie stosunku płciowego.
Mocz zielony oraz mocz niebieski
Jeżeli zaobserwujemy, że nasz mocz przybiera barwę zielonkawą lub niebieską, to związane jest to z zakażeniem bakterią pseudomonas oraz ze spożyciem szpinaku lub szparagów.
Zielone zabarwienie moczu wskazuje także na: schorzenia nerek, zapalenie gruczołu krokowego.
Niebieską barwę moczu determinuje natomiast podwyższony poziom wapnia we krwi, który występuje przy hiperkalcemii.
Mocz brązowy i mocz czarny
Mocz brązowy może wynikać z porfirii – grupy schorzeń opartych na zaburzeniach przetwarzania hemoglobiny we krwi – oraz ze spożywania rabarbaru.
Natomiast czarna barwa moczu to najczęściej skutek przyjmowania preparatów zawierających żelazo.
Mocz biały
Mętny oraz biały mocz zwiastuje ropne zakażenie układu moczowego.
Co oznacza spienienie moczu?
Warto wspomnieć również o innych, nietypowych zmianach w obrębie wydalanego moczu. Jego spienienie świadczy o obecności białka. Tak zwany białkomocz pojawia się m.in. w przebiegu:
- kłębuszkowego zapalenia nerek (glomerulopatie pierwotne i wtórne),
- chorób cewkowo-śródmiąższowych,
- hemoglobinurii (przedostanie się wolnej hemoglobiny do moczu na skutek rozpadu erytrocytów),
- mioglobinurii (zespół wynikający z martwicy mięśni),
- nefropatii szpiczakowej (choroba nerek powiązana z nowotworem – szpiczakiem mnogim),
- chorób zapalnych dróg moczowych,
- chorób nowotworowych dróg moczowych.
Może być powiązany również z: ciąża, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, niewydolnością serca.
O czym świadczy zmętnienie moczu?
Mętny mocz towarzyszy najczęściej zakażeniom bakteryjnym w obrębie układu moczowego. Dochodzi wówczas do zwiększanie się ilości bakterii w moczu lub do zwiększania się ilości komórek nabłonkowych. Dodatkowo zmętnienie moczu wynika także z: kumulacji kryształków kwasu moczowego, występowania fosforanu wapnia.
Zobacz także: Czy preejakulat może zapłodnić? Preejakulat a ryzyko ciąży
Bibliografia
M. Walentowicz, D. Krzemiński, Z. Kopański M. Liniarski, J. Tabak, S. Dyl, K. Kieczka-Radzikowska, M. Mazurek, Krwiomocz – ogólna charakterystyka zjawiska, Journal of Clinical Healthcare 3, 2017 (dostęp online) https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/142573/kopanski_et-al_krwiomocz_ogolna_charakterystyka_zjawiska_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
T. Stompór, Białkomocz, Forum Nefrologiczne tom 2 nr 1, 2009 (dostęp online)
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/259302/stompor_et-al_bialkomocz_2009.pdf?sequence=1&isAllowed=y
https://www.medonet.pl/zdrowie,jakie-zmiany-w-organizmie-sygnalizuje-kolor-moczu-,artykul,1734811.html
