Czym jest cykl miesiączkowy?
Cykl miesiączkowy to regularnie powtarzające się zmiany w ciele kobiety, do których dochodzi pod wpływem żeńskich hormonów. W czasie cyklu miesiączkowego organizm przygotowuje się do zapłodnienia, czyli do przyjęcia i zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej.
Przyjmuje się, że regularny cykl miesiączkowy trwa 28 dni. Kończy się on krwawieniem miesiączkowym.
Zapoznaj się: Antykoncepcja awaryjna –działanie i skutki uboczne
Jakie są fazy cyklu miesiączkowego?
Cykl miesiączkowy możemy podzielić na cztery fazy: menstruację, fazę folikularną, owulację, fazę lutealną. Wyróżnia się także podział na fazy płodne (uwzględniające dni płodne i owulację) oraz fazy niepłodne.
Menstruacja
Faza menstruacji występuje od 1. do 5. dnia cyklu miesiączkowego. Pierwszy dzień miesiączki uważany jest również za pierwszy dzień cyklu menstruacyjnego.
Podczas menstruacji w kobiecym ciele dochodzi do spadku hormonów (estrogenów oraz progesteronu), dzięki czemu złuszcza się błona śluzowa macicy. Następnie błona śluzowa zostaje wydalona z organizmu wraz z krwią miesiączkową.
W czasie miesiączki pod wpływem hormonu przysadki mózgowej rozpoczyna się proces dojrzewania tzw. pęcherzyków jajnikowych Graafa zawierających komórki jajowe.
Menstruacja może wiązać się z wieloma objawami, które mogą, ale nie muszą, współwystępować. Należą do nich:
- bóle brzucha,
- bóle głowy,
- bóle krzyżowe,
- wahania nastrojów i drażliwość,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
- występowanie biegunek,
- występowanie nudności,
- nadmierna senność i brak energii,
- problemy z koncentracją.
Faza folikularna
Faza folikularna występuje od 6. do 13. dnia cyklu miesiączkowego. W czasie jej trwania dochodzi do zakończenia krwawienia miesiączkowego. Nasza przysadka mózgowa rozpoczyna produkcję hormonu luteiny, który wpływa na powiększanie się pęcherzyka z komórką jajową, a także determinuje wydzielanie estrogenów przez jajniki.
Od trzech do pięciu dni przed zakończeniem fazy folikularnej rozpoczynają się dni płodne, czyli okres największej płodności kobiety.
Faza folikularna może wiązać się z nagłym wzrostem energii i motywacji do działania, co określane jest jako pomenstruacyjna euforia. Dodatkowo błona śluzowa macicy zaczyna się odbudowywać, dzięki czemu staje się coraz grubsza.
Sprawdź: Plamienie implantacyjne – czy zawsze występuje?
Owulacja
Przy regularnych miesiączkach do owulacji dochodzi 14. dnia cyklu. Wówczas w kobiecym organizmie występuje najwyższe stężenie estrogenów oraz luteiny. Dochodzi również do pęknięcia pęcherzyka Graafa i do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej z jajnika. Po zakończonej fazie owulacji komórka jajowa przemieszcza się w stronę macicy. Jeżeli w tym czasie napotka plemniki, to może zajść do zapłodnienia.
To prawda, że owulacja jest dniem największej płodności, jednak do poczęcia może również dojść w czasie dni płodnych, które trwają od 5 dni przed owulacją oraz do 4 dni po niej.
Do objawów towarzyszących owulacji i dniom płodnym należą:
- wzrost libido,
- zwiększona wrażliwość na zapachy,
- tkliwość piersi oraz sutków,
- ból w podbrzuszu,
- podwyższona temperatura ciała,
- zmiana konsystencji śluzu pochwowego,
- nasilenie zmian trądzikowych,
- występowanie plamienia owulacyjnego.
Przeczytaj: Dni płodne a płeć dziecka – czy da się zaplanować płeć?
Faza lutealna
Faza lutealna występuje od 15. do 28. dnia cyklu miesiączkowego. Podczas jej trwania pusty pęcherzyk zaczyna przekształcać się w ciałko żółte. W organizmie utrzymuje się natomiast wysoki poziom estrogenów i rozpoczyna się produkcja progesteronu.
Jeżeli nie dochodzi do zapłodnienia jajeczka, wówczas ciałko żółte zanika, poziom estrogenów i progesteronu spada, a niezapłodniona komórka jajowa zostaje wydalona z organizmu podczas kolejnego krwawienia miesiączkowego.
W czasie fazy lutealnej dochodzi do zatrzymywania wody w ciele. Organizm również wolniej spala dostarczane kalorie, przez co często towarzyszą nam obrzęki, uczucie ciężkości i pełności. Natomiast pod koniec fazy mogą pojawić się objawy związane z zespołem spięcia przedmiesiączkowego (PMS), czyli np. wahania nastrojów.
Zobacz: Dni płodne a menopauza – czy da się zajść w ciążę w trakcie menopauzy?
Podział na fazy płodności i niepłodności
Cykl miesiączkowy dzieli się także ze względu na trzy fazy płodności i niepłodności: fazę niepłodności względnej, fazę płodności, fazę niepłodności bezwzględnej.
Faza niepłodności względnej występuje w trakcie dojrzewania komórki jajowej, czyli przed jej uwolnieniem do jajowodu. Warto zaznaczyć, że kobiety, które regularnie miesiączkują, co 28 dni, wówczas są w tej fazie niepłodne. Natomiast w sytuacji, gdy cykl miesiączkowy jest nieregularny, to pod koniec fazy może dojść do zapłodnienia.
Faza płodności to czas owulacji oraz dni płodnych, który uzależniony jest od regularności naszego cyklu. Faza płodności często liczona jest od 5 dni przed owulacją i trwa do 4 dni po jej zakończeniu.
Faza niepłodności bezwzględnej związana jest z obumarciem komórki jajowej i zakończeniem krwawienia miesiączkowego. Zazwyczaj trwa około 14 dni. W czasie tej fazy nie dojdzie do zapłodnienia.
Przeczytaj również: Czy preejakulat może zapłodnić? Preejakulat a ryzyko ciąży
