Owulacja – kiedy występuje?
Owulacja, inaczej jajeczkowanie, to dzień cyklu miesiączkowego, w którego czasie dochodzi do przemieszczenia się dojrzałej komórki jajowej oraz do pęknięcia tak zwanego pęcherzyka Graafa. Dzięki temu plemniki mogą dotrzeć do komórki oraz ją zapłodnić.
Owulacja określana jest jako szczyt kobiecej płodności – podczas owulacji i dni płodnych, następujących do 7 dni przed jajeczkowaniem i do 4 dni po nim, istnieją najwyższe szanse na zajście w ciążę.
Czas występowania owulacji zależy od długości kobiecego cyklu miesiączkowego. W przypadku regularnych miesiączek, do których dochodzi co 28 dni, jajeczkowanie występuje 14. dnia cyklu. W przypadku dłuższych cykli termin spodziewanej owulacji zaczyna się wydłużać. Możliwe są również tzw. cykle bezowulacyjne, do których dochodzi na skutek: zaburzeń hormonalnych, zaburzeń depresyjnych, silnego stresu, zaburzeń odżywiania.
Podczas regularnych miesiączek termin owulacji przypada na 14. dzień cyklu miesiączkowego.
W czasie owulacji zwiększa się wytwarzanie żeńskich hormonów płciowych – estrogenów – oraz luteiny.
Jakie są objawy owulacji?
Każdy kobiecy organizm jest inny, dlatego też objawy występujące w czasie owulacji są również kwestią indywidualną. Po latach obserwacji swojego ciała większość kobiet jest w stanie określić, kiedy przypada jajeczkowania. Wskazuje na to wiele czynników, choć najczęściej owulacja objawia się podwyższoną temperaturą ciała oraz zmianą konsystencji śluzu w pochwie.
Wśród objawów powiązanych z owulacją wymienia się:
- ból owulacyjny – występuje w okolicy jajników po uwolnieniu komórki jajowej z pęcherzyka Graafa,
- ból podbrzusza,
- plamienie owulacyjne – brązowe lub czerwone zabarwienie śluzu, które może występować przed i w czasie jajeczkowania,
- zmianę koloru i konsystencji śluzu – śluz staje się przeźroczysty, rzadki oraz ciągnący,
- bolesność piersi,
- zmiany w szyjce macicy – w czasie dni płodnych kobieca szyjka macicy jest miękka oraz odchylona do przodu, natomiast podczas dni niepłodnych jest twarda, zamknięta i skierowana do tyłu,
- wzrost poziomu libido,
- pojawienie się zmian trądzikowych,
- wyostrzenie zmysłu węchu lub smaku.
Uwaga: Objawy owulacji mogą być zaburzone przez: stres, stosowanie niektórych leków, zmiany nawyków żywieniowych, spożywanie alkoholu, nadmierny wysiłek fizyczny.
Przeczytaj również: Plamienie implantacyjne – czy zawsze występuje?
Jak określić termin owulacji?
Określenie terminu owulacji oraz dni płodnych jest istotne dla kobiet w każdym wieku. Ta wiedza ułatwia nie tylko poczęcie, ale również uniknięcie zajścia w ciążę. Współcześnie istnieje kilka metod, które pomagają w ustaleniu przybliżonego okresu jajeczkowania. Można wśród nich wymienić:
- metodę termiczną,
- metodę obserwacji śluzu,
- testy owulacyjne.
Metoda termiczna
Metoda termiczna polega na codziennych pomiarach temperatury ciała. Na ich podstawie powstaje wykres, który wskazuje termin owulacji na podstawie podwyższonej temperatury.
Pomiary wykonuje się codziennie o tej samej porze – najlepiej rano, od razu po przebudzeniu. W pierwszej połowie cyklu miesiączkowego temperatura ciał powinna wynosić około 36,6 stopni Celsjusza. Podczas dni płodnych i owulacji temperatura wzrasta do około 37 stopni Celsjusza.
Uwaga: Dla wiarygodności wyników należy wykonać co najmniej trzy wykresy, czyli codziennie monitorować temperaturę ciała przez okres trzech miesięcy.
Warto również zwracać uwagę na czynniki, które mogą zaburzać pomiar, np. na: nadmierny stres i zmęczenie, rozwój infekcji, występowanie kataru, bólu gardła.
Metoda obserwacji śluzu
Metoda obserwacji śluzu opiera się przede wszystkim na znajomości własnego ciała. Nie jest jednak skuteczna w przypadku nieregularnych miesiączek. Polega na obserwacji koloru i konsystencji śluzu:
- śluz w pierwszych dniach cyklu miesiączkowego powinien być skąpy i lepki,
- śluz w czasie dni płodnych, czyli około 6-7 dni przed terminem owulacji, staje się bardziej przeźroczysty, gęsty i ciągnący,
- w dniu owulacji śluz jest najrzadszy.
Testy owulacyjne
Testy owulacyjne określają termin owulacji na podstawie stężenia LH w moczu – hormonu luteotropowego. Jeżeli wartość hormonu jest podwyższona, wówczas oznacza to, że w ciągu najbliższych 48 godzin nastąpi jajeczkowanie.
Testy owulacyjne dostępne są w aptekach oraz w niektórych supermarketach.
Bibliografia
L. Marianowski, B. Grzechocińska, Wpływ otyłości i wieku na wyniki stymulacji owulacji, Postępy biologii komórki, tom 28, suplement nr 18, 2001 (dostęp online) https://rcin.org.pl/ibd/Content/66950/WA488_62182_P2435_PBK-T28-S18.pdf#page=11
M. Olczyk, L. Bułaś, A. Konieczny, Diagnostyczne testy medyczne w praktyce farmaceutycznej, Farmacja Polska, 66(5), 2010 (dostęp online) https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/05-2010/11%20%20Diagnostyczne%20testy%20medyczne.pdf
https://www.szpitalzelazna.pl/wszystko-co-powinnas-wiedziec-o-owulacji/
