Śluz płodny i niepłodny – jakie są różnice?

Śluz płodny i niepłodny są szczególnie ważne do prawidłowej oceny fazy cyklu miesiączkowego. Śluz płodny występuje w czasie dni płodnych i owulacji, a jego zadaniem jest ułatwienie transportu plemników do komórki jajowej. Natomiast śluz niepłodny tworzy przed plemnikami barierę ochronną. Jak rozpoznać śluz płodny i śluz niepłodny? Czym właściwie jest śluz szyjkowy? Przeczytajcie.

Plemniki w drodze do komórki jajowej

Jakie są fazy cyklu miesiączkowego?

Cykl miesiączkowy to czas, w którym kobiecy organizm przygotowuje się do przyjęcia i zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. Regularny cykl trwa 28 dni i wiąże się z charakterystycznymi zmiana i objawami, do których dochodzi w ciele kobiety pod wpływem żeńskich hormonów. Przyjmuje się, że pierwszy dzień cyklu miesiączkowego to pierwszy dzień krwawienia podczas miesiączki. 

Cykl miesiączkowy możemy podzielić na cztery fazy:

  • menstruację,
  • fazę folikularną – występuje od 6. do 13. dnia cyklu miesiączkowego,
  • owulację – zazwyczaj dochodzi do niej 14. dnia cyklu,
  • fazę lutealną – trwa od 15. dnia cyklu do menstruacji. 

Owulacja

Owulacja określana jest jako najbardziej płodny dzień cyklu, ze względu na to, że w organizmie występują najwyższe stężenia hormonów oraz dochodzi do pęknięcia pęcherzyka Graafa i uwolnienia komórki jajowej z plemnika. 
W czasie trwania owulacji i tak zwanych dni płodnych istnieją wysokie szanse na poczęcie. Dni płodne mogą występować od 5 dni przed owulacją do 3-4 dni po niej. Okres kobiecej płodności wiąże się również z charakterystycznymi objawami takimi jak:

  • zwiększona tkliwość piersi i sutków, 
  • wzrost libido,
  • ból w podbrzuszu,
  • zwiększona wrażliwość na zapachy,
  • występowanie zmian skórnych i nasilenie zmian trądzikowych, 
  • występowanie tak zwanego plamienia owulacyjnego,
  • zmiana konsystencji śluzu pochwowego.

Sprawdź: Dni płodne a płeć dziecka – czy da się zaplanować płeć? 

Czym jest śluz?

Śluz pochwowy wytwarzany jest przez gruczoły szyjki macicy. W około 90% składa się z wody, a jego składzie znajdują się również: hormony, enzymy, elektrolity, związki organiczne, minerały, wolne kwasy tłuszczowe. 

Głównym zadaniem śluzu pochwowego jest ochrona jamy macicy przed atakiem drobnoustrojów. Śluz w czasie dni płodnych i owulacji ma za zadanie ułatwić zapłodnienie komórki jajowej – umożliwia plemnikom przeżycie w kobiecych drogach rodnych poprzez zapewnianie im właściwego poziomu pH oraz środowiska do swobodnego ruchu. 

Konsystencja, kolor, a także obfitość śluzu różnią się w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego. Odpowiadają za to zmiany stężenia żeńskich hormonów płciowych, głównie progesteronu oraz estrogenu. Na wygląd śluzu wpływają również inne czynniki, takie jak: stan zdrowia, stosowana dieta, poziom stresu, poziom aktywności fizycznej, zażywanie niektórych leków. 

Śluz szyjkowy może występować pod dwiema formami: 

  • śluz estrogenny (śluz płodny) – występuje w okresie dni płodnych i owulacji, towarzyszy mu wzrost stężenia estrogenu w kobiecym organizmie, 
  • śluz gestagenny (śluz niepłodny) – występuje w okresie niepłodności i związany jest ze zwiększeniem stężenia progesteronu.  

Przeczytaj: Naturalne sposoby na podniesienie poziomu estrogenów – dieta, zioła

Śluz płodny i niepłodny

Różowy kalendarz i test ciążowy
Śluz płodny ułatwia zapłodnienie komórki jajowej w czasie owulacji

Po miesiączce zazwyczaj nie występuje żaden śluz. Pojawia się on natomiast w miarę dojrzewania komórki jajowej. Początkowo możemy zaobserwować, że jest lepki, wręcz mętny. Im bliżej terminu owulacji, tym stopniowo zaczyna się rozciągać, staje się: bezbarwny, przezroczysty, śliski, obfity. Gdy swoją konsystencją i wyglądem przypomina rozciągliwe białko jaja kurzego – to właśnie śluz płodny. Jego ilość zwiększa w drogach rodnych, przez co kobieta odczuwa wilgotność w przedsionku pochwy. 

Uwaga: Śluz płodny nie przepuszcza do komórki jajowej plemników o niskiej jakości – szczególnie ważna jest ich ruchliwość, ale również prawidłowa budowa. Dodatkowo plemniki nie dotrą do komórki jajowej, jeżeli w szyjce macicy i w pochwie nie będzie znajdował się śluz płodny. Przyjmuje się, że im bardziej staje się on rzadki oraz przejrzysty, tym zachodzi większa szansa na zapłodnienie.

Śluz niepłodny

Warto wiedzieć, że po zakończonym jajeczkowaniu szyjka macicy przestaje wytwarzać śluz płodny. Natomiast odczucie suchości w pochwie wskazuje na dni niepłodne. Śluz niepłodny przybiera gęstą konsystencję. Staje się biały lub żółtawy, jest nierozciągliwy, nieprzezroczysty, mętny, zmniejsza się również jego ilość. 

Zadaniem śluzu niepłodnego jest stworzenie bariery ochronnej, która nie przepuści plemników w głąb szyjki macicy.

Śluz płodny i niepłodny – jak obserwować?

Obserwacja, ocena parametrów i rozróżnienie śluzu płodnego od śluzu niepłodnego pozwalają ocenić kobiecą płodność. Zwłaszcza badanie śluzu płodnego jest szczególnie ważne zarówno z perspektywy naturalnych metod planowania rodziny, jak i stosowania antykoncepcji. 

Uwaga: Jedną z metod ustalenia występujących dni płodnych jest metoda Billingsa, która polega wyłącznie na dokładnej obserwacji śluzu szyjowego. 

Rozróżnienie śluzu płodnego od śluzu niepłodnego nie jest skomplikowane. Wymaga jednak od kobiety dokładności i systematyczności. Dopiero po kilku miesiącach obserwacji można właściwie określić występowanie dni płodnych i owulacji. Należy pamiętać również o tym, że śluz może zmieniać się pod wpływem innych czynników, takich jak występujące infekcje, toczące się stany zapalne, występowanie silnego stresu, stosowanie źle zbilansowanej diety. 

W jaki sposób obserwować śluz? Najłatwiej jest przyłożyć papier toaletowy do ujścia pochwy oraz sprawdzić kolor, gęstość i konsystencję śluzu. Dodatkowo należy określić, czy towarzyszy nam uczucie wilgotności, mokrości czy suchości. Parametry śluzu płodnego opisaliśmy wyżej.

 

 

Bibliografia

K. Staszak, Samoobserwacja cyklu miesięcznego kobiety jako metoda kontroli płodności, Kraków 2011

E. Żmudzka, Miesiączka, ból miesiączkowy i PMS, Intymne problemy kobiet z perspektywy farmaceuty, 2020

https://klinikabocian.pl/wiedza/artykul/metody-rozpoznania-dni-plodnych-i-owulacji

https://www.mjakmama24.pl/przed-ciaza/przygotowania-do-ciazy/sluz-plodny-nieplodny-metoda-billingsa-aa-LoMg-4bAs-KNH1.html

https://mamotoja.pl/przed-ciaza/starania-o-dziecko/jaki-jest-sluz-w-dni-plodne-23382-r1/