Przez proces ząbkowania nie można przejść bezboleśnie. Większość objawów ząbkowania ma fizjologiczny charakter i nie da się ich uniknąć. Choć wielu rodzicom trudno w to uwierzyć, ból i rozdrażnienie dziecka, które towarzyszą wyrastaniu ząbków, naprawdę mijają. Prawie każdy maluch ma komplet 20 mlecznych zębów po ukończeniu drugiego roku życia i zupełnie nie pamięta tego, że tak trudno było je zdobyć.
Kiedy dziecko zaczyna ząbkować?
Zdecydowana większość niemowląt zaczyna ząbkować pomiędzy 4. a 8. miesiącem życia. Zazwyczaj jako pierwsze pojawiają się dolne jedynki, a potem dwójki. Następne w kolejności są zęby im odpowiadające u góry. Nie jest to jednak regułą. Zdarza się, że po dolnych jedynkach pojawia się jedna trójka u góry, a potem górne jedynki. Choć ząbki często wyrastają parami, również nie należy tego traktować jako naczelnej zasady.
Nawet jeśli maluch ząbkuje później od rówieśników, rodzice nie powinni się tym martwić. Dziecko ma dziąsła i nimi również może rozdrabniać sobie pokarm podczas posiłku.
Sprawdź: Czym jest BLW? Podpowiadamy
Jak objawia się ząbkowanie?
Maluch, który ząbkuje, może być rozdrażniony i płaczliwy przez kilka dni. Badania pokazują, że dziecko może odczuwać dyskomfort 3-4 dni przed wyrżnięciem się ząbka i 3 kolejne, gdy to już się stanie.
Ząb nigdy nie wyrasta w całości od razu. Zwykle po przebiciu się przez kilka tygodni nic się z nimi nie dzieje, potem ponownie zaczyna wyrastać. Najwięcej dolegliwości dziecko odczuwa właśnie w tej pierwszej fazie wzrostu zęba, kiedy musi się on przebić przez tkanki dziąsła.
Typowe objawy towarzyszące ząbkowaniu to:
- płaczliwość i rozdrażnienie (maluch, który ząbkuje, może obudzić się z mocnym płaczem w środku nocy i uspokoić dopiero po kilkudziesięciu minutach),
- rozpulchnione i zaczerwienione dziąsła (zaczerwienienie występuje czasem także na policzku),
- ślinienie (często towarzyszy mu niegroźna wysypka na twarzy, która ustępuje samoistnie),
- luźne stolce (a wraz z nimi podrażniona skóra na pupie dziecka),
- podwyższona temperatura – do 38 stopni (często pojawia się tylko wieczorem, rano maluch budzi się z temperaturą około 36.8),
- brak apetytu (pokarm, zwłaszcza ciepłe mleko, może podrażniać dodatkowo dziąsła, warto w czasie ząbkowania podawać trochę chłodniejsze mleko czy zupkę).
Przeczytaj także: Dlaczego dzieci budzą się po odłożeniu do łóżeczka?
10 sposobów na bolesne ząbkowanie
W zależności od tego, jak trudne jest dla dziecka ząbkowanie, można ratować się kilkoma skutecznymi sposobami na to, by złagodzić jego objawy.
1. Gryzak i smoczek
Ząbkującemu dziecku można podać gryzak wodny schłodzony wcześniej w lodówce (nie w zamrażarce) lub smoczek na ząbkowanie. Należy też unikać sytuacji, w której dziecko wkłada do buzi zabawki i inne przedmioty. Choć nie ma na nich widocznych śladów brudu, nie są sterylne, co może spowodować rozwój infekcji lub pleśniawek.
2. Masaż dziąsła i policzków
Jeśli dziecko na to pozwala, można delikatnie masować zaczerwienione dziąsło przy pomocy silikonowej szczoteczki nakładanej na palec. Ulgę przyniesie też delikatny masaż policzków (koliste ruchy), który rozluźni mięśnie twarzoczaszki.
3. Schłodzone przekąski
Jeśli maluch ma już rozszerzaną dietę, można podać mu do gryzienia schłodzone owoce (banan, mango, arbuz, gruszka, jabłko). Sprawdzą się również warzywa (ogórek, papryka).
4. Twarde przekąski do chrupania
Dziecko, które je stałe pokarmy, może dostać także chrupki kukurydziane (najlepiej bio, przeznaczone dla niemowląt, bo nie zawierają substancji słodzących) albo skórkę od chleba.
5. Tetrowa pieluszka
Niektórzy rodzice zauważają, że ich maluch podczas ząbkowania zaczyna ssać rękaw koszulki. W takiej sytuacji najlepiej podać dziecku zamoczoną w chłodnej wodzie pieluszkę. Najlepiej przedtem ją porządnie wypłukać albo wygotować, by była wolna od chemicznych substancji użytych do prania.
Zobacz również: 5 najważniejszych potrzeb niemowląt
6. Herbatki ziołowe
Wiele niemowląt dostaje do picia tylko wodę oraz mleko. Rodzice świadomie rezygnują z soczków i herbatek z uwagi na zawarte w nich cukry. Herbaty ziołowe (rumianek, dzika róża) mają działanie przeciwzapalne i łagodzące. Można podać je dziecku, ale w niewielkiej ilości i raz w ciągu dnia.
7. Żele na ząbkowanie
W aptece dostępne są żele, które miejscowo łagodzą ból towarzyszący ząbkowaniu. Z uwagi na ich skład, należy ściśle przestrzegać zaleceń zapisanych w ulotce konkretnego preparatu.
8. Środki homeopatyczne
Wśród produktów na ząbkowanie dostępnych w aptece są również czopki oraz krople homeopatyczne.
9. Ibuprofen i paracetamol
Po środki przeciwbólowe dla niemowląt należy sięgać w ostateczności, by nie przyzwyczajać organizmu dziecka. Zaleca się, by robić to dopiero w przypadku temperatury wyższej niż 38 stopni.
10. Czułość i cierpliwość
Rodzice ząbkujących maluchów są zgodni co do tego, że dziecko, któremu dokuczają wyrastające ząbki, potrafi cały dzień nie odklejać się od rodziców (zwykle mamy). Potrzebuje wtedy więcej noszenia, przytulania i tulenia. Mamy karmiące mogą częściej przystawiać dziecko do piersi. Czasem te dni najłatwiej przetrwać właśnie w taki sposób.
Zapoznaj się: Metoda Montessori – na czym polega?
Ząbkowanie – co jeszcze musisz wiedzieć?
Poniżej przedstawiamy informacje, które mogą być przydatne dla rodziców dzieci w okresie ząbkowania.
Ząbkowanie a higiena jamy ustnej
O higienę jamy ustnej niemowlaka należy dbać, zanim jeszcze zacznie ząbkować. U dziecka niemalże od urodzenia należy czyścić dziąsła i język – najlepiej przy użyciu silikonowej szczoteczki i ciepłej wody. Dziecko, które ma ząbki, może używać pasty do zębów. Warto też kupić maluchowi szczoteczkę i wyrabiać w nim nawyk mycia zębów już wtedy, gdy samo potrafi utrzymać ją w dłoni.
Ząbkowanie a infekcje dróg oddechowych
Powszechnie uważa się, że ząbkowaniu towarzyszą infekcje (najczęściej wodnisty katar), a u ząbkującego malucha spada odporność. Dlatego infekcje łatwiej się rozwijają.
Kiedy udać się do lekarza?
Jeśli dziecko gorączkuje i podwyższona temperatura utrzymuje się dłużej niż 3 dni, należy udać się do pediatry, który wykluczy inne schorzenia. Podobnie w sytuacji, gdy u dziecka pojawia się gęsty katar oraz kaszel.
Ząbkowanie samo w sobie nie jest powodem do wizyt w przychodni. Co więcej, jeśli dziecko będzie mieć wtedy styczność z innymi maluchami, może się od nich zarazić i dopiero wtedy zachorować.
Przeczytaj: Czy ciąża obniża inteligencję?
