Co powinniśmy wiedzieć o rozwoju niemowlaka?
Dziecko rośnie i rozwija się w ekspresowym tempie. Wraz z jego postępem rozwojowym i wiekiem zmieniają się również potrzeby. Zadbanie o zaspokojenie podstawowych potrzeb niemowlęcia, wpływa na jego dalszy rozwój i samopoczucie. Maluch każdego dnia zaskakuje swoich bliskich zachowaniem, nowymi umiejętnościami i reakcjami na daną sytuację. Zupełnie zrozumiałe jest, że w pierwszych miesiącach życia dziecka jego zmienne potrzeby mogą być dla rodziców nie do końca jasne, szczególnie jeśli u ich boku jest pierworodny syn lub córeczka. Domownicy uczą się, jak odróżnić płacz sygnalizujący senność od tego, który komunikuje odczuwanie głodu. Baczna obserwacja, intuicja i wiedza – te trzy elementy są niezwykle pomocne w rozpoznawaniu najważniejszych potrzeb niemowląt. Co powinieneś wiedzieć o rozwoju swojego dziecka w pierwszym roku jego życia?
Sprawdź: Dlaczego dzieci budzą się po odłożeniu do łóżeczka?
Świat dziecka w pierwszym roku życia
Niemowlak to maleństwo, które po 28 dniach życia intensywnie wkracza w nowy etap rozwojowy. Dla lekarzy pediatrów i innych specjalistów Twoje dziecko będzie niemowlęciem aż do ukończenia pierwszego roku życia. Czego możesz spodziewać się w tym czasie? Jakie zmiany rozwojowe i postępy osiągnie Twój maluch w ciągu tych 12 miesięcy?
Dziecko w okresie niemowlęcy bardzo intensywnie rozwija się fizycznie, umysłowo i psychicznie.
W początkowym okresie drzemki regeneracyjne są bardzo częste i długie. Niemowlę wciąż przesypia większą część doby, ale gwarantujemy, że po upływie kilku miesięcy, a nawet tygodni, energia i zainteresowanie światem znacznie wzrosną, a co za tym idzie, ilość drzemek się zmniejszy.
Zapoznaj się: Czym jest BLW? Podpowiadamy
W pierwszym roku życia najintensywniej kształtują się zmysły człowieka. Dziecko dotyka, wącha, smakuje, obserwuje i wyłapuje z otoczenia nowe dźwięki. Maluch interesuje się otaczającą go rzeczywistością i cudownym światem pełnym zapachów, smaków, barw i dźwięków. Dąży do tego, aby móc samodzielnie sięgnąć po przedmiot zainteresowania. Cała ta przygoda rozpoczyna się od uniesienia główki, siadania i raczkowania, aby w końcu podjąć niepewną próbę postawienia pierwszych samodzielnych kroków. Pojawia się gaworzenie, pierwsze sylaby i próby ich łączenia. Codzienna dieta oparta na mleczku wzbogaca się o inne produkty. Dla wielu rodziców to również trudny czas ząbkowania, który niestety wpływa na złe samopoczucie maluszka.
Wskazówka: Jeśli chcesz dokładnie wiedzieć, jak wygląda prawidłowy przebieg etapów rozwojowych dziecka w okresie niemowlęcym, to pomocne będą kalendarze i książki dla rodziców, w których szczegółowo opisany jest rozwój dziecka miesiąc po miesiącu.
Przeczytaj: 10 sposobów na ząbkowanie
Podstawowe potrzeby dziecka w wieku niemowlęcym
Do tematu zaspokajania potrzeb dziecka należy podejść bardzo indywidualnie. Pamiętajmy bowiem, że w rozwój absolutnie każdego malucha są wpisane różne odchylenia od przyjętych powszechnie norm i bilansów. Oznacza to, że przy wnikliwej obserwacji i analizie rozwoju dziecka, zawsze musimy brać pod uwagę jego indywidualne predyspozycje, tempo nabywania nowych umiejętności i rozwoju, a nawet cechy osobowości. Niemniej jednak warto pamiętać o najważniejszych i podstawowych potrzebach niemowląt.
Zadbanie o spełnienie potrzeb fizjologicznych to oczywiście podstawowy element codziennej opieki nad małą, jakże bezbronną i całkowicie niesamodzielną jeszcze istotką. Za potrzebami biologicznymi kryją się takie czynności jak: potrzeba snu, zmiany pieluszki, jedzenia, picia i komfortu fizycznego (potrzeba cieplejszego ubrania, rozebrania, otulenia śpiworkiem itp.). Z czasem czujny rodzic uczy się reakcji swojego dziecka i dostrzega w jego zachowaniu ukryte komunikaty. Niemowlę z kolei uczy się różnych, dostępnych dla niego sposobów porozumiewania się ze światem. Dlatego tak ważne jest, aby nie pozostawać obojętnym na płacz, krzyk, grymasy na twarzy czy wiercenie się dziecka. To jego metoda na nawiązanie kontaktu z bliskimi. Te komunikaty to po prostu mowa ciała i komunikacja niewerbalna, która nawet w życiu dorosłym może nam powiedzieć więcej niż same słowa.
Sprawdź również: Choroba bostońska u dziecka – jak odróżnić bostonkę od ospy?
Potrzeby emocjonalne dziecka – dlaczego są tak ważne?
Innymi, równie ważnymi w życiu dziecka, potrzebami są te związane z rozwojem emocjonalnym (psychicznym). Za potrzebą miłości i bezpieczeństwa, kryją się potrzeby wsparcia, opieki, czułości, bliskości i umacniania więzi. Dbanie o komfort psychiczny, nastrój i samopoczucie dziecka mają wpływ na jego zachowanie, nastawienie i chęć do poznawania świata. Wszystko w rękach rodziców! Nie zapominajmy bowiem, że głównym źródłem przeżyć i doświadczeń emocjonalnych małego dziecka są najczęściej jego relacje i więź z bliskimi.
Zaspokajanie podstawowych potrzeb emocjonalnych dziecka zaowocuje w późniejszych latach i wpłynie korzystnie na rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka. Czy wiesz, że pod koniec pierwszego roku życia dziecko doświadcza już różnych stanów emocjonalnych (nie zawsze przyjemnych)? Do uczucia zadowolenia lub niezadowolenia dochodzą bardziej złożone emocje i stany. Pojawiają się między innymi zazdrość, euforia, tęsknota, strach, nieufność wobec obcych, nieśmiałość i złość. Dziecko pod koniec okresu niemowlęcego potrafi również trafnie rozpoznawać emocje drugiej osoby. Robi to poprzez obserwację mimiki jej twarzy, ton głosu mówiącego i postawy ciała.
Pamiętaj, że nieomylni i perfekcyjni rodzice tak naprawdę nie istnieją. Z drugiej strony żadne dziecko nie potrzebuje takich ideałów. Twoja niepewność, obawy, a nawet pomyłki w kwestii wychowania i opieki rodzicielskiej nie są wyrazem zaniedbania. Są raczej wynikiem miłości, troski i dążenia do zapewnienia dziecku, jak najlepszych warunków do prawidłowego rozwoju.
Zapoznaj się: Skoki rozwojowe u niemowląt – czym się charakteryzują?
Bibliografia
M. Czub, ,,Pierwszy rok życia dziecka’’, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014
M. Heidi, ,,Pierwszy rok życia dziecka’’, Dom Wydawniczy Rebis, 2020
