Witamina K2 – jakie funkcje pełni w organizmie?
Witamina K to określenie grupy związków chemicznym o zbliżonej budowie. Do grona naturalnych witamin K zalicza się witaminę K1 (filochinon) i witaminę K2 (menachinon).
Witamina K2 wpływa na metabolizm kostny. Determinuje ona wydzielanie białka, osteokalcyny, które jest odpowiedzialne za syntezę macierzy kostnej i zapobiega spadkowi mineralizacji tkanki kostnej. Według badań może zmniejszać ryzyko złamań u osób w podeszłym wieku, a także zwiększać żywotność wśród osób borykających się z chorobą nowotworową wątroby.
Witamina K2 uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi, uszczelnia naczynia krwionośne, hamuje kruchość żył i zahamowuje proces ich wapnienia. Zapobiega także rozwojowi miażdżycy, przeciwdziała chorobom układu krążenia. Wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze i lecznicze przy schorzeniach wątroby oraz jelit.
Dawkowanie witaminy K2
Minimalne dzienne spożycie witaminy K wynosi 65 µg na dobę u mężczyzn oraz 55 µg u kobiet. Warto podkreślić, że te dawki są wystarczające wyłącznie do zapewnienia prawidłowego procesu krzepnięcia krwi. Przyjmuje się, że właściwa dobowa dawka powinna wynosić 1 miligram. Natomiast badania naukowe wskazują, że Europejczycy w diecie dostarczają dziennie około 700 µg witaminy K.
Wytyczne przedstawiają ogólne stosowanie witamin z grupy K, nie przedstawiając szczegółowej suplementacji witaminy K2. Bazując na wytycznych światowych, zaleca się przyjmowanie od 55 µg do 200 µg witaminy K2 na dobę.
W przypadku leczenia osteoporozy dawka witaminy K2 powinna zostać dobrana indywidualnie przez lekarza.
Uwaga: Witamina K2 nie wykazuje właściwości toksycznych.
Uwaga: Osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe powinny skonsultować dodatkową suplementację witaminy K2 z lekarzem – witamina K2 zakłóca działanie leków przeciwzakrzepowych.
Witamina K2 dla dzieci
Większość rodziców podaje swoim dzieciom witaminę D3 w roli wsparcia mineralizacji kości, natomiast podaż witaminy K2 jest pomijana. To błąd. Witamina ta jest szczególnie istotna zwłaszcza w okresie noworodkowym – powinna być podawana dziecku od ósmego dnia życia do końca trzeciego miesiąca życia w dawce 25 µg.
Witamina K2 w kontekście suplementacji u dzieci ma znaczenie dla zdrowia kości i zębów, ale również chroni tętnice przed zwapnieniem, co w przyszłości może zmniejszać ryzyko rozwoju choroby wieńcowej w wieku dorosłym. Przyjmuje się, że dzieci w okresie rozwoju potrzebują większej ilości witaminy K2 ze względu na zwiększoną aktywność kości. Suplementacja witaminy K2 zalecana jest również kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią.
Przeczytaj także: Witamina B6 – źródła w pożywieniu, właściwości, niedobór i nadmiar
Jakie są objawy niedoboru witaminy K2?
Niedobór witaminy K może sprzyjać osteoporozie, zwiększonej łamliwości kości oraz chorobom układu sercowo-naczyniowego i układu nerwowego.
Witamina K2 syntezowana jest w przewodzie pokarmowym, dlatego też jej niedobory często powiązane są ze stosowaniem antybiotykoterapii, która niszczy florę bakteryjną jelit, a także z niewydolnością trzustki, zaburzeniami wchłaniania, chorobami wątroby.
Na niedobór tej substancji w narażone są także osoby:
- przyjmujące leki przeciwzakrzepowe,
- przyjmujące leki przeciwdrgawkowe,
- po poważnych operacjach,
- stosujące monotonną i źle zbilansowaną dietę,
- chorujące na mukowiscydozę,
- chorujące na celiakię,
- chorujące na przewlekłe zapalenie trzustki.
Niedobory witaminy K2 mogą objawiać się poprzez:
- krwotoki z nosa,
- krwawienia z dziąseł,
- krwawienia z układu pokarmowego,
- trudno gojące się rany (głównie problem z zasklepieniem się ran),
- bardzo obfite miesiączki,
- zwiększoną skłonność do występowania siniaków, wybroczyn i cieni pod oczami,
- krwiomocz,
- możliwość wystąpienia stanów przedzawałowych,
- nadciśnienie tętnicze,
- osłabienie organizmu i zwiększoną podatność na infekcje bakteryjne,
- nadmierne zmęczenie,
- nawracające biegunki.
Witamina K2 – źródła w pożywieniu
Witamina K2 występuje głównie w produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego, takich jak sery, mleko, przetwory mleczne – zwłaszcza te wytworzone w procesie fermentacji – podroby. Niewielkie ilości tej witaminy można także znaleźć w jajkach oraz w mięsie. Jej bogatym źródłem jest natomiast nattō – tradycyjna potrawa japońska, która przygotowywana jest ze sfermentowanych ziaren soi.
Witaminę K2 dostarczymy do organizmu, spożywając:
- nattō,
- twarde sery,
- miękkie sery (np. pleśniowe),
- jaja kurze,
- kefir,
- mleko,
- masło,
- wątróbkę drobiową,
- mięso kurze,
- wołowinę,
- salami,
- boczek,
- kiszoną kapustę,
- ciecierzycę.
Przyswajalność witaminy K2
Witamina K2 należy do grona witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego też zaleca się włączenie do jadłospisu olejów roślinnych. Warto wiedzieć, że witamina K2 wykazuje praktycznie 100% przyswajalności z pożywienia, a okres jej półtrwania (czas, po którego upływie stężenie witaminy we krwi zmniejsza się do połowy jej wartości początkowej) wynosi 72 godziny.
Zobacz: Top 10 naturalnych produktów pomocnych przy niealkoholowym stłuszczeniu wątroby
Witamina K2 z witaminą D3
Witamina K2 oddziałuje synergicznie z witaminą D3. Oznacza to, że łączenie obu substancji pozytywnie wpływa na układ kostny i układ sercowo-naczyniowy. Podawanie właściwych dawek tych witamin sprawia, że wzajemnie się ze sobą uzupełniają.
W aptekach dostępne są suplementy diety łączące witaminę D3 i K2, a także lek dostępny na receptę, który stosowany jest u osób z silnymi niedoborami oraz zmagającymi się z zaburzeniami wchłaniania lub z niedrożnością dróg żółciowych. Witaminy D3 i K2 powinny być uzupełniane przez osoby stosujące leki przeciwkrzepliwe, przeciwdrgawkowe oraz antybiotyki (zwłaszcza cyklosporyny).
Bibliografia
B. Rawski, Rola witaminy K2 w metabolizmie kostnym, Forum Medycyny Rodzinnej, 2018 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/55760/44580
E. J. Kucharz, M. Stajszczyk, A. Kotulska, M. Brzosko, P. Leszczyński, K. Pawlak-Buś, W. Samborski, P. Wiland, Rola witaminy K w metabolizmie kości i innych procesach patofizjologicznych – znaczenie profilaktyczne i terapeutyczne, Forum Reumatologiczne, 2018 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/rheumatology_forum/article/view/58372/44644
H. Czeczot, Z. Wolarek-Cheli, Zawartość witaminy K2 (MK-n) w produktach żywnościowych. Cz. I. Mleko i produkty mleczarskie, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2019
H. Czeczot, Z. Wolarek-Cheli, Zawartość witaminy K2 (MK-n) w produktach żywnościowych. Cz. II. Pozostałe składniki diety, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2019
H. Czeczot, Z. Wolarek-Cheli, B. Dubiel-Braszczok1, A. Kruszec-Żytniewska, P. Kotyla, Witamina K – kontrowersje, Forum Reumatologiczne, 2018 (dostęp online) https://www.wsr.edu.pl/download/hanna-czeczot-zofia-wolarek%E2%80%90cheli-witamina-k2-w-zdrowiu-i-chorobie-czesc-ii-witamina-k2-i-jej-rola-w-profilaktyce-chorob/
K. Sikorska-Zimny, Składniki prozdrowotne w warzywach kapustowatych (dostęp online) http://www.inhort.pl/files/nowosci_warzywnicze/2010/tom_51/nw51_6.pdf
D. Włodarek, Znaczenie diety w zapobieganiu osteoporozie, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2009 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/view/26000/20810
