Serdecznik pospolity – czym jest?
Serdecznik pospolity pochodzi przede wszystkim z Azji oraz z Europy Południowo-Wschodniej. Współcześnie uprawiany jest również w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej i w Australii. Co ciekawe, hodowany był już w starożytności przez Greków i Rzymian w celu leczenia dolegliwości trawiennych. Jego nazwa rodzajowa – Leonurus cardiaca – oznacza lwie serce i odnosi się do zdrowotnego wpływu rośliny na serce.
W Polsce serdecznik jest rośliną pospolitą, rosnąca na terenach ogólnodostępnych, takich jak pobocza dróg, pastwiska, parki, czy okolice domów mieszkalnych. Roślina osiąga od 30 do 120 cm wysokości i tworzy kłącze, z którego wyrastają łodygi. Jest porośnięta włoskami, wydziela nieprzyjemny zapach i charakteryzuje się różowo-fioletowymi kwiatami.
Serdecznik pospolity – właściwości i działanie prozdrowotne
Serdecznik pospolity jest źródłem: choliny, flawonoidów, alkaloidów, glikozydów, terpeny, diterpeny, triterpeny, fitosteroli oraz kwasów (fenolowy, kawowy, p-kumarowy, 4-hydroksybenzoesowy, wanilinowy, ferulowy). W jego zielu obecne są również sole mineralne – krzem, potas, wapń.
Serdecznik pospolity znany jest z pozytywnego oddziaływania na nasze serce, o czym świadczy jego nazwa rodzajowa. Ziele normalizuje pracę serca, obniża częstotliwość pulsu, łagodzi kołatanie serca, wpływa na obniżenie ciśnienia krwi – rozkurcza i poszerza naczynia krwionośne, wzmacnia mięsień sercowy, przeciwdziała arytmii i skurczom.
Serdecznik pospolity normalizuje pracę serca, obniża częstotliwość pulsu, wpływa na obniżenie ciśnienia krwi oraz łagodzi kołatanie serca.
Roślina zalecana jest dla osób osłabionych, chorujących na miażdżycę, tachykardię, nerwice sercowo-naczyniowe oraz przy wczesnych stadiach chorób powiązanych z nadciśnieniem tętniczym.
Ziele działa uspokajająco, dlatego może być stosowane w stanach napięcia nerwowego, w stanach lękowych, przy problemach z bezsennością oraz w przypadku powracających migren.
Serdecznik pospolity wykazuje działanie uspokajające. Może być stosowany w przypadku bezsenności, w stanach napięcia nerwowego oraz w stanach lękowych. Ziele łagodzi dolegliwości jelitowe oraz objawy zespołu spięcia przedmiesiączkowego.
Lwie serce wykazuje działanie rozkurczowe. Dzięki temu łagodzi bóle miesiączkowe i inne objawy związane z zespołem spięcia przedmiesiączkowego (PMS). Pomaga również przy dolegliwościach jelitowych – biegunkach, zaparciach, wzdęciach, kolkach, reguluje pracę jelit, pobudza wydzielanie soków trawiennych, podnosi apetyt.
Serdecznik działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, ściągająco, dlatego też wykonuje się z niego roztwory stosowane zewnętrznie, np. w postaci okładów i opatrunków, w celu przyspieszenia gojenia się ran oraz oparzeń. Stosowany na skórę przynosi ukojenie dla cery trądzikowej oraz przy stanach zapalnych.
Podczas dolegliwości związanych ze schorzeniami górnych dróg oddechowych również warto skorzystać z prozdrowotnego wpływu lwiego serca – pomaga przy kaszlu, astmie, bólach pojawiających się w obrębie klatki piersiowej, przeciwdziała zaburzeniom oddychania.
Ziele może być stosowane zewnętrznie na skórę, ponieważ działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz ściągająco.
Kobiety karmiące piersią mogą wykonywać domowe okłady z liści serdecznika pospolitego. Pobudzi to laktację oraz pomoże w przypadku obrzmiałych i bolesnych piersi.
Przeczytaj: Top 10 naturalnych produktów na zaparcia
Serdecznik pospolity – napar i nalewka
Serdecznik pospolity często stosowany jest w formie naparu, ponieważ można go używać wewnętrznie – pijąc lub zewnętrznie – przemywając nim skórę. Jednak to nalewka jest bardziej wartościowa – związki czynne zawarte w serdeczniku rozpuszczają się lepiej w alkoholu niż w wodzie. Substancje rozpuszczają się także w tłuszczach, dlatego ważne jest stosowanie naparu z ciętego ziela przed posiłkiem lub naparu z mielonego ziela podczas posiłku.
Przepis na napar z serdecznika pospolitego
Napar przygotowuje się z 2 łyżeczek ciętego ziela, które należy wsypać do garnka. Następnie wlewamy 250 ml wody i całość gotujemy na małym ogniu przez około 5 minut. Po ostudzeniu przecedzamy i stosujemy od 3 do 5 razy dziennie po 1 łyżce stołowej, najlepiej przed posiłkiem.
Serdecznik można również zakupić w formie mielonej. Wtedy 0,5 lub 1 łyżeczkę proszku zalewamy niewielką ilością ciepłej, ale nie wrzącej wody. Czekamy do ostudzenia i wypijamy całość razem z osadem. Stosujemy 2-4 razy dziennie podczas spożywania posiłków.
Jak wykonać nalewkę?
Nalewkę z serdecznika przygotowuje się na wódce/spirytusie (40%-70%) lub na czerwonym winie wytrawnym.
W przypadku nalewki na bazie spirytusu lub wódki 50 g suszonego ziela wsypujemy do słoika i zalewamy 0,5 litra np. 40% czystej wódki. Miksturę mieszamy, słoik zakręcamy i odstawiamy na około 3 tygodnie, pamiętając o tym, aby co jakiś czas wstrząsać jego zawartość. Po upływie podanego czasu nalewkę przecedzamy oraz przelewamy do butelki przez gazę lub bibułkę filtracyjną. Nalewkę przechowujemy w zaciemnionym oraz chłodnym miejscu.
Zapoznaj się: Berberyna – jakie są jej właściwości prozdrowotne?
Serdecznik pospolity – przeciwwskazania
Przeciwskazaniem do zażywania serdecznika pospolitego jest ciąża oraz karmienie piersią. Ziele może nasilić działanie leków przeciwzakrzepowych.
Spożycie zbyt dużej dawki serdecznika może skutkować: bólami głowy, stanem zapalnym żołądka, biegunką, krwawieniem z macicy.
Bibliografia
E. Gajda, Fitoterapia i dieta w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego, Postępy Fitoterapii 20(1), 2019 (dostęp online) http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/04/pf_2019_073-080.pdf
G. Nowak, Surowce roślinne o działaniu przeciwlękowym i antydepresyjnym, Herba Polonica 55(1), 2009 (dostęp online) http://www.herbapolonica.pl/magazines-files/724769-11.pdf
https://oliwka24.pl/serdecznik-pospolity/
https://www.magicznyogrod.pl/serdecznik_pospolity_ziele.html
