Prawoślaz – charakterystyka
Prawoślaz lekarski jest rośliną z rodziny ślazowatych. Występuje w Europie, Azji i Ameryce Południowej, a pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. W Polsce rośnie w uprawie – uprawiany jest głównie dla celów medycznych – lub dziko, na niżu. Kwitnie od lipca do września, osiągając do 1,5 metra wysokości. Jego kwiaty są bladoróżowe lub białe i składają się z pięciu płatków. Owocem prawoślazu jest rozłupnia, która uwalnia bordowe nasiona.
Surowcami wykorzystywanym w lecznictwie są: korzeń, liście, ziele suszone. Cała roślina wypełniona jest śluzem – największe stężenie śluzu występuje w korzeniu, który po wykopaniu (najczęściej jesienią, gdyż później zebrany korzeń zawiera więcej śluzu) suszony jest w temperaturze do 40°C. Liście prawoślazu są zbierane w lipcu lub w sierpniu.
Prawoślaz stosowany był w medycynie tradycyjnej od wielu wieków. W czasach starożytnych wspominali o nim np.: Hipokrates, Avicenna, Dioskurides, Pliniusz. Według nich roślina wspomagała leczenie: astmy, czerwonki, górnych dróg oddechowych.
Prawoślaz – składniki aktywne
Najwięcej składników aktywnych znajduje się w korzeniu prawoślazu. Są to: śluzy, betanina, glikozydy flawonowe, skrobia, pektyny, sacharoza, asparagina, sole mineralne: cynk, selen, wapń, fosfor, żelazo, saponiny, tłuszcze, kwasy organiczne: kawowy, ferulowy, salicylowy, syrygynowy, wanilinowy, kumaryny.
Śluzy pęcznieją w wodzie i tworzą roztwory koloidalne, które po zetknięciu z sokiem żołądkowym zwiększają swoją lepkość i nie ulegają hydrolizie. Dzięki temu pokrywają gardło, przełyk, żołądek, chroniąc przed szkodliwym działaniem np. toksyn bakteryjnych.
Liście i ziele prawoślazu zawierają: śluzy, flawonoidy, pektyny, sole mineralne, kwasy organiczne.
Zapoznaj się: Wierzbownica (drobnokwiatowa) – wpływ na organizm, zdrowotne napary
Jakie zastosowanie zdrowotne ma prawoślaz?
Najbardziej popularne zastosowanie prawoślazu lekarskiego to leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Ziele zalecane jest przy: zapaleniu gardła, zapaleniu krtani, zapaleniu strun głosowych, pomocniczo przy anginie, a także podczas przeziębienia.
Śluzy pomagają przy suchym kaszlu oraz kaszlu z zalegającą wydzieliną, ponieważ blokują działanie receptorów kaszlowych i ułatwiają odkrztuszanie. Dodatkowo działają osłaniająco, powlekająco oraz łagodząco. Ziele hamuje również rozwój drobnoustrojów.
Prawoślaz wykorzystywany jest przy schorzeniach układu pokarmowego – przy podrażnieniach żołądka, nadkwaśności żołądka, w początkowej fazie choroby wrzodowej. Pomaga przy zgadze, zapaleniu przełyku i żołądka, a także przy zapaleniu błon śluzowych i kłopotach z dwunastnicą.
Prawoślaz stosuje się m.in. przy: zapaleniu krtani, zapeleniu gardła, anginie, przeziębieniu, kaszlu, podrażnieniach żołądka, zgadze oraz problemach z dwunastnicą.
Ziele prawoślazu jest stosowane przy problemach z jelitami oraz zaparciami – dzięki temu, że pobudza ruchy jelit, rozpulchnia masy kałowe, determinuje regularne cykle wypróżniania.
Przeczytaj: Maść majerankowa – jak ją stosować? Działanie, skutki uboczne
Prawoślaz – zastosowanie kosmetyczne
Ziele stosowane zewnętrznie na skórę (w formie okładów), działa zmiękczająco, łagodząco. Zalecane jest zwłaszcza na stany zapalne i podrażnienia. Przyspiesza gojenie się ran, ropni oraz niewielkich oparzeń. Dzięki właściwościom antyseptycznym prawoślaz zmniejsza wrzody, czyraki, zmiany skórne.
Zewnętrzne okłady na oczy zalecane są przy stanach zapalnych powiek oraz spojówek.
Naparem z prawoślazu można przemywać twarz, szyję, dekolt. Taka pielęgnacja sprawdzi się zwłaszcza przy cerze wrażliwej oraz tłustej i trądzikowej – nawilżona skóra zmniejsza wydzielanie łoju.
Prawoślaz można stosować zewnętrznie na skórę, ponieważ łagodzi stany zapalne, podrażnienia, przyspiesza gojenie się ran, zmniejsza zmiany skórne. Zalecany jest również przy stanach zapalnych powiek i spojówek.
Moczenie dłoni w naparze regeneruje zniszczoną płytkę paznokci. Płukanki na włosy, zastosowane po umyciu głowy, poprawiają kondycję suchych włosów oraz zwiększają ich odporność na niekorzystne warunki zewnętrzne.
Napar można stosować również w przypadku zapalenia pęcherza – należy wtedy wykonać tzw. nasiadówki.
Prawoślaz – przepis na napar i okłady
Prawoślaz jest popularnym składnikiem gotowych syropów na kaszel oraz tabletek do ssania na ból gardła. My zalecamy wykonanie domowych naparów, które wykazują skuteczniejsze działania prozdrowotne.
Do wykonania naparu z prawoślazu możemy użyć korzenia rośliny, który zawiera najwięcej substancji aktywnych, lub liści, czy ziela. Ziołowa herbata nadaje się zarówno do stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego – użytek na skórę i włosy.
Przepis na napar z korzenia prawoślazu: 2-3 łyżki stołowe korzenia zalewamy 2 szklankami przegotowanej, ale ostudzonej wody. Następnie napar odstawiamy do napęcznienia na około 8 godzin, po czym musimy go odcedzić. Wypijamy 1-2 szklanki dziennie, najlepiej w kilku porcjach. Napar można stosować również zewnętrznie.
Stosowanie korzenia mielonego: 1 łyżeczkę sproszkowanego korzenia zalewamy 1 szklanką zimnej wody. Następnie mieszamy i wypijamy całość razem z osadem.
Przepis na napar z liści prawoślazu: 1 łyżeczkę suszonych liści zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i zaparzamy pod przykryciem przez około 15 minut. Po przecedzeniu spożywamy 2 razy dziennie po 0,5 szklanki.
Przepis na napar z ziela prawoślazu: 2-3 łyżki stołowe prawoślazu zalewamy 2 szklankami przegotowanej wody – tak jak w przepisie na napar z korzenia prawoślazu. Po odstawieniu na około 8 godzin odcedzamy i stosujemy 1 szklankę dwa razy dziennie. Napar nadaje się do użytku zewnętrznego.
Przepis na okład: Okład z prawoślazu pomoże w złagodzeniu zapaleń skóry, zmian ropnych, czyraków oraz zmian alergicznych. 2-4 łyżki stołowe sproszkowanego prawoślazu wsypujemy do garnka, po czym zalewamy 1,5 szklanki wody. Gotujemy na małym ogniu do czasu, aż otrzymamy papkę. Do mieszanki dodajemy 0,5 łyżki stołowej miodu. Ciepły okład stosujemy na skórę i zmieniamy go co 3 godziny.
Sprawdź:
Prawoślaz – przeciwwskazania
Prawoślaz nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Możliwe jest również występowanie alergii na składniki zawarte w roślinie.
Prawoślaz nie jest wskazany dla dzieci poniżej 6. roku życia – przed rozpoczęciem kuracji najlepiej skonsultować się z lekarzem.
Napary powinny być przyjmowane godzinę przed, albo po przyjęciu pokarmów lub innych wyrobów farmaceutycznych.
Bibliografia
https://www.magicznyogrod.pl/prawoslaz_ziele.html
https://www.drmax.pl/blog-porady/prawoslaz-lekarski-zastosowanie-wlasciwosci-zdrowotne
