Introwersja i ekstrawersja a osobowość
Pojęcia introwersji i ekstrawersji wprowadził do psychologii Carl Gustav Jung w ramach badań nad ludzkim temperamentem. Współcześnie introwersja i ekstrawersja postrzegane są jako dwa podstawowe typy osobowości, które zależne są od tzw. źródła energii. Introwertycy czerpią energię z własnego wnętrza, samorozwoju, ciszy i samotności, natomiast ekstrawertycy potrzebują stałych interakcji ze światem zewnętrznym, czyli z innymi ludźmi. Warto wspomnieć, że na osobowość składają się: charakter, temperament, inteligencja, zdolności, postrzeganie siebie, postrzeganie świata, postawa, zainteresowania, potrzeby, wartości.
Przyjmuje się, że w momencie narodzin każdy człowiek posiada określone tendencje do kształtowania się u niego danych cech osobowościowych, a sam proces rozwoju osobowości może trwać do 20. roku życia. Wpływ na wykształcenie naszej osobowości ma kilka czynników, m.in. wychowanie, relacje z rodziną i z otoczeniem, wydarzenia z przeszłości, geny, funkcjonowanie układu nerwowego.
Jakie są typy introwertyków oraz ekstrawertyków?
Osobowość introwertyczną i osobowość ekstrawertyczną można podzielić na kilka typów. Ich rozróżnienie wynika z tego, że każdy człowiek jest odmienną jednostką, dlatego też może wykazywać różne cechy osobowościowe. Wyróżniamy więc:
- osobowość introwertyczną społeczną,
- osobowość introwertyczną myślącą,
- osobowość introwertyczną lękliwą,
- osobowość introwertyczną powściągliwą,
- osobowość ekstrawertyczną afiliacyjną,
- osobowość ekstrawertyczną sprawczą.
Introwertyk społeczny przede wszystkim docenia samotność i wewnętrzne refleksje. Stara się unikać otoczenia, gdzie czuje się zbytnio stymulowany poprzez bodźce, np. zatłoczonych miejsc, dużych wydarzeń, imprez. Chęć izolacji nie wynika natomiast z fobii społecznej, a z wyboru i własnych preferencji.
Introwertyk myślący wykazuje dużą skłonność do autorefleksji. Lubi stymulację intelektualną i wypoczywa w czasie czynności wymagających od niego wysiłku intelektualnego, np. podczas rozwiązywania krzyżówek czy czytania książek. W życiu stara się szukać odpowiedzi na nurtujące go pytania, uważnie obserwuje otoczenie, jest skupiony i skrupulatny.
Introwertyk lękliwy stara się wycofywać z życia towarzyskiego i nie wychodzić poza strefę komfortu. Może mu towarzyszyć uczucie niepokoju, a za bezpieczne miejsce uważa zacisze własnego domu. Stroni od zawierania nowych znajomości i unika tłumów, natomiast dobrze czuje się w gronie najbliższych znajomych.
Introwertyk powściągliwy skutecznie maskuje swoje uczucia i emocje. Woli bacznie obserwować otoczenie i środowisko, a w stosunku do innych ludzi bywa powściągliwy – przynajmniej do momentu nawiązania bliższych relacji. Jest skłonny do autorefleksji i przemyśleń, jednak nie dzieli się swoimi spostrzeżeniami na głos.
Ekstrawertyk afiliacyjny skupia się na relacjach z innymi ludźmi – do szczęścia potrzebuje stałych kontaktów społecznych. Odnajduje się w dużych grupach, chętnie uczestniczy w wydarzeniach, koncertach, imprezach. Natomiast przebywanie w samotności sprawia, że brakuje mu energii i towarzyszy mu smutek. W pracy ceni sobie współpracę, ale nie dąży do pozycji lidera.
Ekstrawertyk sprawczy energię czerpie z tego, co się wokół niego dzieje, jest energiczny i otwarty na ludzi. Lubi aktywność, działanie, rozwój, osiąganie nowych celów. W pracy może przyjmować rolę przywódczą, dlatego też odnajduje się na stanowiskach kierowniczych.
Introwertyk a ekstrawertyk – jakie są różnice?
Osobowość introwertyczną i osobowość ekstrawertyczną można określić jako wodę i ogień. To przeciwieństwa, które wykazują odmienne podejście do życia, pracy, czasu wolnego, związków i relacji międzyludzkich. Ważne jest, aby nie odbierać typów osobowości w kategoriach „lepszy” i „gorszy”, ponieważ wpływa to na kształtowanie negatywnych stereotypów. Introwertycy postrzegani są jako izolujący się samotnicy, przez co są im dopisywane zaburzenia lękowe, fobie społeczne czy depresja. Natomiast ekstrawertycy odbierani są jako zbyt pewni siebie narcyzi, którzy potrzebują stałej uwagi i komplementów, a na co dzień są lekceważący i nierozsądni. Więc, zamiast punktować różnice między introwertykami a ekstrawertykami, pokrótce skupimy się na opisie charakterystycznych cech obu typów osobowości.
Powinniśmy natomiast wiedzieć, że większość społeczeństwa nie wykazuje cech wyłącznie introwertycznych lub ekstrawertycznych – niektóre cechy biorą po prostu górę w konkretnych sytuacjach życiowych. Dlatego też współcześni badacze wyróżniają również trzeci typ osobowości – ambiwertyka. Ambiwertyk znajduje się mniej więcej pośrodku między introwertykiem a ekstrawertykiem, co oznacza, że wykazuje zarówno cechy introwertyczne, jak i ekstrawertyczne.
Introwertyk – jakie są jego cechy?
Według badań naukowych introwertyków charakteryzuje wysokie pobudzenie kory mózgowej. Przez to też wykazują szczególną wrażliwość na bodźce, zwłaszcza w miejscach głośnych czy zatłoczonych – dlatego też ich unikają. Introwertycy lubią spędzać czas w samotności – w ciszy i w spokoju najlepiej odpoczywają oraz się regenerują. Jest to również istotna kwestia w związkach i bliższych relacjach – osobowość introwertyczna potrzebuje wyznaczenia granicy i odpoczynku od partnera, aby móc na nowo cieszyć się bliskością.
Introwertyk skupia się na własnych przeżyciach, którymi nie dzieli się z innymi osobami. Dużo rozmyśla, stawia na rozwój osobisty i potrzebuje stymulacji intelektualnej. Przez otoczenie może być odbierany jako: zamknięty w sobie, nieśmiały, sumienny, małomówny, ambitny, rzetelny, kreatywny. Nie lubi zawierać nowych więzi, ma małe grono stałych znajomych, a w stosunku do obcych jest ostrożny i powoli rozwija relacje. Woli aktywnie słuchać, niż rozmawiać, natomiast w dyskusji unika „płytkich” tematów. W pracy ceni sobie samodzielność, nie przepada za projektami w grupach ani za współpracą. Poważnie podchodzi do swoich obowiązków, jest zawsze przygotowany.
Przeczytaj: Empatia – czym jest, jak możemy się jej nauczyć?
Ekstrawertyk – jakie są jego charakterystyczne cechy?
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, ekstrawertyk jest przeciwieństwem introwertyka. Według definicji Junga posiada on większą energię psychiczną, dzięki czemu łatwiej radzi sobie z życiowymi problemami, natomiast potrzebuje nowych bodźców do stymulacji. Szczęście zapewniają mu kontakty z innymi ludźmi, a także działania i aktywności.
Ekstrawertyk unika samotności, natomiast dąży do spotkań, konwersacji i dyskusji. Jest bezpośredni, otwarcie mówi o swoich uczuciach, emocjach, poglądach. Lubi znajdować się w centrum uwagi i swobodnie czuje się nawet w tłumie. Bez problemu nawiązuje nowe znajomości, dlatego też najczęściej ma duże grono przyjaciół.
Ekstrawertyk odczuwa stałą potrzebę rozwijania się, osiągania sukcesów i nowych wyzwań. Może również cechować go skłonność do podejmowania ryzyka. Lubi pracę w grupach, ale równocześnie może wykazywać zbyt silne skłonności przywódcze. Przez otoczenie zazwyczaj odbierany jest jako: energiczny, wesoły, optymistyczny, beztroski, tolerancyjny, towarzyski, ekspresywny, bezpośredni, zdecydowany. Nie skupia się zbytnio na swoich przeżyciach, nie ucieka w świat marzeń czy autorefleksji – przemyśleniami lubi dzielić się z otoczeniem. Podczas rozmowy często przeskakuje z tematu na temat, utrzymuje kontakt wzrokowy z rozmówcą oraz żywo gestykuluje. Zdecydowani woli mówić, niż aktywnie słuchać.
Zapoznaj się: Introwertyk z ekstrawertykiem – czy ten związek przetrwa?
Bibliografia
M. Oboda, M. Nowojewska-Fosse, Siła introwersji, Implantologia Stomatologiczna, 2020 (dostęp onlline) https://implantologiastomatologiczna.pl/wp-content/uploads/2020/05/Oboda-Nowojewska-Fosse-O-zjawisku-poppsychologiiImplantologia-Stomatologiczna.pdf
A. Stefańczyk, Psychologia wywierania wpływu i psychomanipulacji, Gliwice 2005
https://www.superego.com.pl/ekstrawertyzm-i-introwertyzm-twoja-najlepsza-strona-osobowosci/
