Choroba Hashimoto – czym jest?
Hashimoto (limfocytarne zapalenie tarczycy typu Hashimoto) to choroba o podłożu autoimmunologicznym powiązana z niedoczynnością tarczycy. Prowadzi ona do patologicznych zmian w obrębie gruczołu tarczycy, które skutkują: upośledzeniem pracy tarczycy i zaburzonym wydzielaniem hormonów tarczycowych, rozwojem zaburzeń metabolicznych, zwiększonym ryzykiem zachorowania na schorzenia związane z układem sercowo-naczyniowym.
Hashimoto a ciąża i kobieca płodność
Tarczyca odgrywa bardzo ważne role w naszym organizmie – wpływa na procesy metaboliczne i przemianę materii oraz odpowiada za wydzielanie i magazynowanie hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3). Rozregulowanie pracy tarczycy, do którego dochodzi na skutek rozwoju choroby Hashimoto, negatywnie wpływa na kobiecą płodność. Dlaczego?
Hormony tarczycowe determinują pracę równie ważnego dla kobiet hormonu odpowiedzialnego za proces owulacji – prolaktyny. Zaburzenia stężenia hormonów tarczycy wpływają więc na zaburzenia stężenia prolaktyny, co skutkować może brakiem jajeczkowania, a więc brakiem możliwości zajścia w ciążę. Nieleczona choroba Hashimoto może również powodować zaburzenia miesiączkowania oraz spadek libido, czyli popędu płciowego.
Warto wiedzieć, że Hashimoto może wpływać na zwiększenie ryzyka poronienia ciąży. Wynika to z tego, że kobiecy organizm traktuje pojawienia się dziecka, jako zagrożenia dla zdrowia – zarodek odbierany jest jako ciało obce, które należy wydalić. Na skutek zwiększonej aktywności przeciwciał tarczycowych dziecko przestaje się rozwijać – w wielu przypadkach dochodzi więc do samoistnego poronienia.
Choroba Hashimoto może doprowadzić do: zaburzeń miesiączkowania, braku owulacji, spadku libido, zwiększonego ryzyka utraty ciąży.
Aby zwiększyć szanse na zajście w ciążę przy zdiagnozowanym Hashimoto, należy regularnie przyjmować leki regulujące poziom hormonów oraz być pod stałą kontrolą specjalistów. Zaleca się również kontrolę poziomu hormonów TSH za pomocą badań laboratoryjnych.
Lekarze podkreślają, że problem płodności wśród kobiet ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto można rozwiązać dzięki leczeniu lewotyroksyną. Farmakoterapia pomaga w uregulowaniu stężenia hormonów tarczycowych we krwi, dzięki czemu pojawia się możliwość bezpiecznego zajścia w ciążę.
Sprawdź: Zioła na Hashimoto i niedoczynność tarczycy
Schorzenia tarczycy a planowanie ciąży
Na etapie planowania ciąży wykonanie badania laboratoryjnego z oznaczeniem stężenia hormonu TSH wskazane jest w przypadkach:
- problemów z zajściem w ciążę,
- problemów z cyklem miesiączkowym,
- przebytego poronienia,
- przebycia przedwczesnego porodu,
- wykrycia przypadków schorzeń tarczycy w rodzinie,
- współistnienia innych schorzeń autoimmunologicznych.
Jak nieleczona choroba Hashimoto wpływa na ciążę?
Nieleczona choroba Hashimoto może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla rozwoju dziecka, jak i dla zdrowia matki. Tak jak wspomnieliśmy, Hashimoto wiąże się z wysokim ryzykiem poronienia, ale również z: ryzykiem stanu przedrzucawkowego, niską masą urodzeniową dziecka, upośledzeniem intelektualnym oraz z wadami rozwojowymi płodu w obrębie układu nerwowego oraz mózgu.
Przeczytaj: 15 objawów niedoczynności tarczycy
Jak zdiagnozować Hashimoto w czasie ciąży?
Rozpoznanie Hashimoto opiera się przede wszystkim na: wywiadzie lekarskim, wynikach badań laboratoryjnych oraz na obrazie ultrasonograficznym (USG).
Badania laboratoryjne powinny obejmować analizę:
- stężenia TSH,
- stężenia fT3,
- stężenia fT4,
- poziomu przeciwciał anty-TPO,
- poziomu przeciwciał anty-TG.
Na chorobę Hashimoto najczęściej wskazują:
- podwyższone stężenie TSH,
- obniżone stężenia hormonów fT3 i fT4,
- podwyższony poziom przeciwciał anty-TPO i anty-TG.
Prawidłowy poziom TSH w czasie ciąży powinien wynosić:
- I trymestr: od 0,1 do 2,5 mIU/l,
- II trymestr: od 0,1 do 3,0 mIU/l,
- III trymestr: od 0,1 do 3,0 mIU/l.
Warto wiedzieć, że w czasie ciąży na chorobę Hashimoto wskazują również takie objawy jak:
- nadmierne zmęczenie,
- uczucie senności,
- wahania nastrojów,
- pojawiające się skurcze mięśni,
- problemy z koncentracją i pamięcią,
- zaparcia,
- zaburzenia snu.
Jak przebiega ciąża z Hashimoto?
W przypadku kobiet ciężarnych borykających się z Hashimoto najważniejszy jest pierwszy trymestr ciąży. Dlaczego? Przyjmuje się, że dopiero w drugim trymestrze (po 13. tygodniu ciąży) u dziecka zaczyna kształtować się tarczyca. Oznacza to, że przez cały pierwszy trymestr maluch korzysta z hormonów zawartych w krwi matki. Ich niewyrównany poziom może spowodować zaburzenia w rozwoju dziecka czy upośledzenie umysłowe.
Jeżeli przed zajściem w ciążę kobiety była leczona lewotyroksyną (syntetycznym hormonem tarczycy), wówczas po zapłodnieniu dawka leku powinna zostać zwiększona. Wskazane jest także wykonanie szeregu badań: USG tarczycy, fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG.
W czasie ciąży przy zdiagnozowanym Hashimoto należy przyjmować leki z lewotyroksyną oraz regularnie wykonywać badania laboratoryjne, zwłaszcza pomiary stężenia TSH.
Przyszła mama powinna pozostawać pod stałą kontrolą lekarzy specjalistów: ginekologa oraz endokrynologa. Kluczowe jest regularne badanie poziomu TSH – do 26. tygodnia ciąży badanie należy wykonywać przynajmniej raz w miesiącu. Lekarz może również zalecić suplementowanie jodu, który determinuje syntezę hormonów T3 i T4.
Uwaga: Warto wiedzieć, że po porodzie wykonuje się także badanie stężenia poziomu TSH w krwi noworodka. Dziecko może, ale nie musi, odziedziczyć po mamie skłonności do wrodzonej niedoczynności tarczycy.
Zapoznaj się: Dieta w niedoczynności tarczycy – zalecenia, niedobory pokarmowe. Co jeść a czego unikać?
Bibliografia
J. Luty, E. Bryl, Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy, Via Medica vol 11(6), 2017 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/51240/37965
A. Zubkiewicz-Kucharska, J. Chrzanowska, A. Noczyńska, Zapalenie tarczycy typu Hashimoto u matek a funkcja tarczycy u niemowląt – badania prospektywne, Endokrynologia Pediatryczna, 2015 (dostęp online) https://endokrynologiapediatryczna.pl/contents/files/a_1618.pdf
https://mamhashi.pl/choroba-hashimoto-na-czym-polega/hashimoto-a-ciaza/
