Niedoczynność a nadczynność tarczycy
Tarczyca, inaczej gruczoł tarczowy, zlokalizowana jest w dolnym odcinku szyi – przed tchawicą – i odpowiada za wytwarzanie hormonów tarczycy.
Funkcjonowanie gruczołu tarczycy nadzorują: przysadka mózgowa, podwzgórze, narządy układu hormonalnego. Niedostateczne (niedoczynność tarczycy) lub nadmierne wytwarzanie hormonów tarczycy (nadczynność tarczycy) prowadzi do negatywnych zmian w funkcjonowaniu całego naszego organizmu.
Niedoczynność tarczycy to określenie zespołu objawów klinicznych, które występują na skutek niedoboru lub braku hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) lub trijodotyroniny (T3). Niedoczynność tarczycy można podzielić na: niedoczynność pierwotną, niedoczynność wtórną, niedoczynność nabytą, niedoczynność wrodzoną, obwodową oporność na hormony tarczycy.
Z kolei nadczynność tarczycy to zespół objawów klinicznych występujących na skutek znacznego wzrostu stężenia hormonów tarczycy – wspomnianych wyżej hormonów T4 i T3. Nadczynność można podzielić na:
- nadczynność jawną – badania laboratoryjne wykazują nadmiar hormonów tarczycowych, a chory wyraźnie odczuwa objawy kliniczne powiązane z nadczynnością tarczycy,
- nadczynność subkliniczną – objawy typowe dla nadczynności tarczycy są mało wyraźne, badania laboratoryjne nie wykazują podwyższonego poziomu hormonów tarczycy, odnotowuje się zmniejszenie stężenia hormonu przysadki, czyli TSH.
Niedoczynność tarczycy prowadzi do spowolnienia procesów metabolicznych, a nadczynność tarczycy do pobudzenia przemian metabolicznych, przez co u chorych stwierdza się dodatkowe zaburzenia w funkcjonowaniu układów organizmu. Wynika to z faktu, że hormony tarczycy (T4 oraz T3) wykazują działanie wielokierunkowe.
Niedoczynność tarczycy może dotyczyć od 5% do 10% populacji ogólnej, przy czym o wiele częściej występuje ona u kobiet, niż u mężczyzn. Co więcej, ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy wzrasta wraz z naszym wiekiem. Natomiast nadczynność tarczycy może dotyczyć około 2% dorosłej populacji Polski, głównie kobiet w wieku od 20 do 40 lat.
Sprawdź: Hashimoto – objawy, przyczyny, badania, leczenie
15 objawów chorej tarczycy – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Poniżej przedstawiamy objawy występujące w przebiegu niedoczynności oraz nadczynności tarczycy.
1. Przewlekłe zmęczenie i osłabienie organizmu – niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy może objawiać się poprzez przewlekłe zmęczenie oraz ogólne osłabienie naszego organizmu. Co więcej, uczucie zmęczenia nie jest powiązane na przykład z intensywną pracą fizyczną czy umysłową. Może towarzyszyć choremu nawet po dobrze przespanej nocy i znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Osoby zmagające się z niedoczynnością tarczycy bardzo często skarżą się na trudności ze wstaniem z łóżka ranną porą.
Przeczytaj również: 15 objawów niedoczynności tarczycy
2. Drażliwość, nerwowość, problemy ze snem – nadczynność tarczycy
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, niedoczynność tarczycy objawia się przewlekłym zmęczeniem i osłabieniem organizmu. Natomiast nadczynność tarczycy wiąże się z pobudzeniem przemian metabolicznych w organizmie, w tym z pobudzeniem pracy układu nerwowego. Tym samym u osób z nadczynnością tarczycy dochodzi do wahań nastrojów (drażliwość, nerwowość, ogólne obniżenie nastroju, zwiększona płaczliwość), a szybsza praca układów organizmu prowadzi między innymi do problemów ze snem oraz do bezsenności.
Zobacz: 15 objawów nadczynności tarczycy
3. Uczucie zimna – niedoczynność tarczycy
Osobom zmagającym się z niedoczynnością tarczycy bardzo często towarzyszy uczucie zimna, które nie jest zależne od warunków atmosferycznych czy temperatury powietrza w pomieszczeniu, a także ogólne obniżenie temperatury ciała. Niska tolerancja zimna powiązana jest ze spowolnieniem przemiany materii.
4. Uczucie gorąca i nadmierna potliwość – nadczynność tarczycy
Z kolei osobom borykającym się nadczynnością tarczycy towarzyszy nadmierna potliwość skóry oraz uczucie ciągłego gorąca. Może dochodzić również do miejscowego przekrwienia skóry.
5. Wahania masy ciała – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Kolejnymi symptomami wskazującymi na rozwój chorób tarczycy są wahania masy ciała. W przypadku niedoczynności tarczycy jest to przyrost masy ciała. Natomiast nadczynność tarczycy objawia się spadkiem masy ciała.
Objawem niedoczynność tarczycy jest nagły przyrost masy ciała niepowiązany ze zmianami żywieniowymi, zmianą trybu życia, czy z brakiem aktywności fizycznej. Wzrost tkanki tłuszczowej zauważalny jest zwłaszcza w okolicach talii. Wahania masy ciała wynikają natomiast z nieprawidłowego stężenia hormonów tarczycy odpowiedzialnych między innymi za regulację przemiany materii. Niedoczynność tarczycy wiąże się także z zatrzymywaniem wody w organizmie.
Natomiast nadczynność tarczycy powiązana jest ze spadkiem masy ciała. Wynika on z przyspieszenia przemian metabolicznych oraz z szybszego zużywania energii i składników odżywczych wraz z dietą.
6. Występowanie wola tarczycy – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Występowanie wola tarczycy w przebiegu niedoczynności oraz nadczynności tarczycy objawia się poprzez: opuchliznę z przodu szyi (pod tzw. jabłkiem Adama), ucisk w okolicach gardła, problemy z połykaniem śliny i posiłków.
7. Skurcze i bóle mięśni, zmniejszenie siły mięśniowej – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Mniej znanym objawem niedoczynności tarczycy są nawracające skurcze i bóle mięśni, zwłaszcza w obrębie mięśni ramion i ud.
Osoby zmagające się z nadczynnością tarczycy borykają się zwłaszcza ze zmniejszeniem siły mięśniowej. Objawia się ono na przykład poprzez problemy z wejściem po schodach, czy problemy z podniesieniem wyprostowanych kończyn górnych. Nadczynność tarczycy powiązana jest również z drżeniem mięśni.
8. Problemy z pamięcią i koncentracją – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy może wiązać się z zaburzeniami funkcji poznawczych. U chorych odnotowuje się zwłaszcza problemy z pamięcią oraz z koncentracją, czyli tak zwaną mgłę mózgową.
Natomiast przy nadczynności tarczycy odnotowuje się pobudzenie układu nerwowego, które skutkuje: drażliwością, nerwowością, towarzyszącym uczuciem niepokoju oraz problemami z koncentracją.
9. Uczucie mrowienia i drętwienia w kończynach – niedoczynność tarczycy
U osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy może rozwinąć się również neuropatia obwodowa, czyli uszkodzenie nerwów obwodowych. Objawia się ona poprzez mrowienie i drętwienie kończyn.
10. Nadmierne wypadanie włosów – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Objawem wskazującym na niedoczynność oraz na nadczynność tarczycy jest nadmierne wypadanie włosów w obrębie skóry głowy, ale również i brwi – w przypadku niedoczynności. Co ważne, przerzedzenie włosów zazwyczaj następuje po kilku miesiącach od wystąpienia pierwszych objawów choroby tarczycy.
11. Przesuszenie skóry – niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy powiązana jest ze zmniejszonym wytwarzaniem czynników nawilżających przez gruczoły potowe zlokalizowane w skórze. Prowadzi to do tego, że skóra staje się sucha, a także może się łuszczyć.
12. Występowanie chrypki (ochrypły głos) – niedoczynność tarczycy
Na rozwój niedoczynności tarczycy wskazuje ochrypły głos. Warto jednak wiedzieć, że zmiany w głosie zachodzą stopniowo oraz powoli i związane są z brakiem leczenia niedoczynności. Dlatego też wykrywane są najczęściej w późniejszych etapach rozwoju choroby. Chrypka może wynikać z: gromadzenia się płynów w fałdach głosowych, powiększenia się tarczycy.
13. Występowanie zaparć – niedoczynność tarczycy
Osoby borykające się z niedoczynnością tarczycy często skarżą się na występowanie zaparć. Wynikają one ze wspomnianej już spowolnionej pracy przemiany materii.
14. Występowanie luźnych stolców i biegunek – nadczynność tarczycy
Z kolei u osób zmagających się z nadczynnością tarczycy dochodzi do przyspieszenia perystaltyki jelit, skutkującej: zwiększoną częstotliwością oddawania stolców, występowaniem luźnych stolców, nawracającymi biegunkami.
15. Zburzenia miesiączkowania i zaburzenia libido – niedoczynność i nadczynność tarczycy
U kobiet z niedoczynnością tarczycy występują zaburzenia miesiączkowania oraz obfite miesiączki. Obniżenie produkcji hormonów tarczycy determinuje również obniżenie produkcji hormonów odpowiedzialnych za cykle miesiączkowe oraz za prawidłowe funkcjonowanie jajników (hormony FSH i LH). Nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do zahamowania owulacji. Natomiast w przypadku nadczynności tarczycy odnotowuje się nieregularne cykle miesiączkowe u kobiet.
U mężczyzn borykających się zarówno z niedoczynnością tarczycy, jak i z nadczynnością tarczycy, występuje obniżenie libido oraz zaburzenia erekcji.
Bibliografia
https://www.medme.pl/choroby/niedoczynnosc-tarczycy,253.html
K. Łącka, A. Czyżyk, Leczenie niedoczynności tarczycy, Farmacja Współczesna, 2008 (dostęp online) https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/200804_Farmacja_004.pdf
