Masturbacja – czym jest?
Masturbacja, określana również jako onanizm, to samodzielne zaspokajanie popędu seksualnego polegające na pobudzaniu narządów płciowych. Masturbacja dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet, singli i osób w stałych związkach, a także osób dorosłych, nastolatków i dzieci. Onanizm dziecięcy zazwyczaj przybiera charakter poznawczy i nie jest powiązany z zaburzeniami. Natomiast masturbacja osób dorosłych współcześnie nadal stanowi temat tabu, o którym nie chcemy rozmawiać również z partnerką czy z partnerem.
Onanizujemy się także z różnych powodów, nie tylko w celu osiągnięcia orgazmu, ale również, aby się zrelaksować, zmniejszyć stres i napięcie nerwowe czy poprawić nastrój.
Warto wiedzieć, że do onanizmu może dochodzić również nieświadomie w czasie trwania snu erotycznego. Wówczas występuje tak zwany zespół Morfeusza, inaczej seksomnia.
Masturbacja wykorzystywana jest również w roli narzędzia terapeutycznego w leczeniu problemu przedwczesnego wytrysku, problemów z erekcją czy z osiągnięciem orgazmu.
Jakie są wady masturbacji?
Masturbacja może pozytywnie wpłynąć na nasze zdrowie i na kondycję psychiczną w sytuacji, gdy onanizm nie nabiera kompulsywnego charakteru. Zbyt częste onanizowanie się w wielu przypadkach powiązane jest z problemami o podłożu psychicznym. Mężczyźni mogą mieć także problem z osiągnięciem orgazmu lub pełnej satysfakcji seksualnej w czasie stosunku seksualnego z partnerką.
Mimo że masturbacja stosowana jest w terapii zaburzeń wytrysku, to jej nadużywanie może również doprowadzić do problemów z przedwczesnym wytryskiem, a także do: kompleksów, spadku poczucia własnej wartości i atrakcyjności, spadku zainteresowania seksem, problemów w relacji.
W przypadku kobiet masturbacja może zagrażać zdrowiu w sytuacji, gdy w czasie onanizmu korzysta się z przedmiotów, które mogą uszkodzić narządy płciowe. Wzrasta również ryzyko infekcji intymnych w przypadku niezachowania higieny rąk czy braku dezynfekcji gadżetów erotycznych.
Przeczytaj: Masturbacja kobiet – poznaj sposoby i korzyści dla zdrowia
Jakie są objawy uzależnienia od masturbacji?
Michał Lew-Starowicz wyznaczył cztery wskaźniki, które wskazują na problem z uzależnieniem od seksu:
- wskaźniki behawioralne – częstotliwość i czas przeznaczony na aktywność seksualną,
- wskaźniki poznawcze – stopień zaabsorbowania seksualnością, towarzyszące myśli i fantazje,
wskaźniki emocjonalne – towarzyszące negatywne stany emocjonalne, - subiektywnie przeżywane cierpienie.
Warto podkreślić więc, że na uzależnienie od masturbacji nie wskazuje sama regularna masturbacja, a fakt, że nie jesteśmy w stanie powstrzymać się od onanizowania, tracimy kontrolę nad myślami, odczuwamy wewnętrzną potrzebę masturbowania się wiele razy dziennie, towarzyszy nam frustracja oraz równoczesne poczucie winy.
Chęć osiągnięcia orgazmu oraz spełnienia seksualnego staje się nie tylko częścią naszej codzienności, ale również jedną z najważniejszych – jak nie najważniejszą – aktywnością w ciągu dnia. Na bocznym planie znajdują się: związek, praca, obowiązki, rodzina, przyjaciele.
Uzależnienie od masturbacji sprawia, że onanizowanie się jest jedną z najważniejszych czynności, pod którą osobą uzależniona podporządkowuje swoje życie.
W przypadku uzależnienia chęć masturbacji jest na tyle silna, że do onanizmu dochodzi również w miejscach publicznych, w pracy czy w toalecie. Masturbacja staje się również bardziej atrakcyjna od klasycznego stosunku seksualnego, ponieważ wiąże się z krótkotrwałym poczuciem spełnienia, nie tylko związanego z orgazmem, ale również z naszą psychiką.
Chęć onanizowania się utrudnia codziennie funkcjonowanie, a nawet prowadzi do wycofania z życia towarzyskiego. Myśl o samozaspokojeniu staje się stałym elementem codzienności, przez to też nie jesteśmy w stanie odpowiednio skupić się na pracy czy obowiązkach rodzinnych.
Kompulsywne onanizowanie się może być także powiązane z innymi objawami, takimi jak:
- rozdrażnienie,
- rozkojarzenie,
- spadek energii,
- nadmierne zmęczenie,
- wahania nastrojów (w tym nastoje depresyjne),
- problemy z koncentracją,
- bóle mięśni,
- bóle głowy i migreny.
Przeczytaj: Masturbacja mężczyzn – na czym polega i jakie są jej skutki?
Uzależnienie od masturbacji a dopamina
Uzależnienie od masturbacji powiązane jest z dopaminą – neuroprzekaźnikiem oraz jednym z tak zwanych hormonów szczęścia. Orgazm, którego doświadczamy w czasie onanizowania się, pobudza w mózgu receptory odpowiadające za wytwarzanie dopaminy.
Jeżeli w wyniku kompulsywnej masturbacji szczytujemy nawet kilka razy w ciągu dnia, wówczas nasz mózg i ciało przyzwyczajają się do działania dopaminy. Wraz z upływem czasu mózg sygnalizuje nam potrzebę odczuwania jeszcze silniejszych bodźców. Równocześnie dochodzi do obniżonej wrażliwości na dopaminę.
Jakie są skutki uzależnienia od masturbacji?
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, obniżona wrażliwość na dopaminę może sprawić, że sam onanizm przestanie nam wystarczać. Wówczas też podejmowane są ryzykowane zachowania seksualne, takie jak przypadkowy seks, aby za wszelką cenę osiągnąć stan euforii. Dodatkowo z neuroprzekaźnikiem powiązane są także takie objawy jak: uczucie ciągłego zmęczenia, spadek energii, brak motywacji i chęci do działania.
Badania naukowe wskazują, że nałogowe masturbowanie się może doprowadzić nie tylko do krótkotrwałego obniżenia nastroju, ale również do rozwoju depresji.
Uzależnienie od masturbacji może wiązać się z takimi objawami, jak: spadek energii i ciągłe zmęczenie, brak motywacji i chęci do działania, obniżenie nastroju, rozdrażnienie i rozkojarzenie, bóle głowy.
Kolejnym skutkiem uzależnienia od masturbacji są konsekwencje związane z naszym życiem prywatnym. Coraz mniej uwagi poświęcamy rozwijaniu swoich pasji, relacji, związków oraz nie przykładamy się do obowiązków służbowych. Zwłaszcza w przypadku stałych związków partnerka lub partner osoby uzależnionej może czuć się odtrącona/odtrącony czy nieatrakcyjna/nieatrakcyjny ze względu na to, że osoba uzależniona traci zainteresowanie stosunkiem seksualnym.
Pułapką towarzyszącą nałogowemu, kompulsywnemu masturbowaniu się jest również uzależnienie od oglądania pornografii.
Jak leczyć uzależnienie od masturbacji?
Uzależnienie od masturbacji jest poważnym problemem, który utrudnia życie codziennie. Zazwyczaj jest nam trudno poradzić sobie z nim w pojedynkę. Równocześnie towarzyszy nam strach przed zwróceniem się po pomoc do specjalisty. Przede wszystkim musimy zdawać sobie sprawę z tego, że seksuolodzy lub psychologowie są specjalistami i profesjonalistami. Nie będą nas oceniać, komentować, wyśmiewać. Dla nich seks i problem z nałogową masturbacją nie stanowi tematu tabu.
Przed zgłoszeniem się po pomoc, możemy oczywiście spróbować zmiany tryb naszego życia, czyli znaleźć sobie nowe aktywności czy reaktywować dawne pasje. Chodzi przede wszystkim o to, aby skutecznie zająć myśli i na nowo odkryć radość z życia. Pomocne może być zwłaszcza uprawianie sportu ze względu na to, że dodatkowo pomoże nam w rozładowaniu napięcia nerwowego. Nie zmienia to jednak faktu, że z problemem nałogowego onanizmu warto zwrócić się do seksuologa. Dlaczego?
Specjalista pomoże nam w ustaleniu dokładnych przyczyn uzależnienia. W niektórych sytuacjach masturbacja stanowi jedynie tak zwane zachowanie zastępcze, które przykrywa inne problemy natury psychicznej i emocjonalnej. Może być powiązana np. z nadmiernym stresem i napięciem nerwowym, z problemami rodzinnymi, problemami w relacji, w pracy czy z obniżeniem naszej samooceny. Szczególnie ważne jest więc określenie przeżyć emocjonalnych, które towarzyszą nam podczas masturbacji czy podczas fantazjowania o niej.
Kompulsywna masturbacja może stanowić zachowanie zastępcze, które przykrywa inne problemy natury emocjonalnej.
Terapeuta pomoże nam w wypracowaniu wzorców myślowych, sposobów radzenia sobie ze stresem i z silnymi emocjami, a także w zmianie przymusowych zachowań.
Samej nałogowej masturbacji nie leczy się za pomocą leków. Jednak zachowania kompulsywne mogą korelować z innymi problemami, a w tym z: zaburzeniami depresyjnymi, zaburzeniami lękowymi, chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD). Wówczas farmakoterapia pomoże nam uporać się również z objawami kompulsywnej masturbacji.
Proces leczenia uzależnienia od masturbacji zależy od naszej indywidualnej sytuacji. Terapia może trwać od kilku miesięcy, do roku czy nawet do kilku lat. Najważniejsze jest, aby się nie poddawać i kontynuować leczenie.
Bibliografia
A. Ostrowska, Seks po polsku. Zachowania seksualne jako element stylu życia Polaków, Warszawa 2003
D. Zdrada, M. Krzystanek, Seksoholizm [w:] Uzależnienia behawioralne dla studentów medycyny, Katowice 2016 (dostęp online) https://docplayer.pl/68693769-Seksoholizm-damian-zdrada-marek-krzystanek.html
M. Jaroch-Lidzbarska, Psychoterapeuta uzależnień wobec problemu uzależnienia od seksu [w:] Innowacja. Integracja. Inspiracja. Kierunki odpowiedzi na zjawisko uzależnień, Kraków 2019 (dostęp online) http://opitu.pl/wp-content/uploads/2019/11/Monografia-OPiTU.pdf
A. Bohdanowicz, Historyczne i współczesne tendencje w ocenie zjawiska masturbacji, Colloquia Theologica Ottoniana, 2012 (dostęp online) https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Colloquia_Theologica_Ottoniana/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2-s23-36/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2-s23-36.pdf
https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Colloquia_Theologica_Ottoniana/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2-s23-36/Colloquia_Theologica_Ottoniana-r2012-t-n2-s23-36.pdf
