Estriol – funkcje, normy, ciąża

Estriol to żeński hormon płciowy należący do hormonów estrogenowych. Jest głównym estrogenem wytwarzanym w czasie ciąży przez łożysko i nadnercza płodu. W jakim celu bada się poziom estriolu w ciąży? Jakie są jego funkcje i normy?

Kobieta w ciąży trzyma się za brzuch ciążowy hormony

Estriol – jakie pełni funkcje?

Estriol (E3) w żeńskim organizmie odpowiada za:

  • utrzymanie prawidłowego przepływu krwi przez łożysko,
  • hamowanie owulacji podczas ciąży,
  • wywieranie wpływu na rozwój owłosienia na ciele,
  • łagodzenie objawów menopauzy,
  • wpływ na poziom ciśnienia krwi,
  • poprawienie odporności,
  • dobrą kondycję układu sercowo-naczyniowego. 

Estriol w czasie ciąży 

Podczas ciąży stężenie estriolu osiąga najwyższe wartości – już od 8. tygodnia ciąży stale rośnie.  Po 40. tygodniu ciąży poziom spada o średnio 12% tygodniowo. 

U kobiet badanie tzw. wolnego estriolu jest częścią prenatalnego badania przesiewowego, testu potrójnego (bhCG, estriol, AFP), wykonywanego między 15. a 20. tygodniem ciąży. Test potrójny ocenia ryzyko wystąpienia zespołu Downa, zespołu Edwardsa oraz wad morfologicznych centralnego układu nerwowego płodu. 

U kobiet badanie tzw. wolnego estriolu jest częścią prenatalnego badania przesiewowego – testu potrójnego (bhCG, estriol, AFP) – wykonywanego między 15. a 20. tygodniem ciąży. Na podstawie wyników obliczane jest ryzyko wystąpienia u płodu wad morfologicznych oraz wad chromosomalnych. 

Podczas testu potrójnego wyniki m.in. badania poziomu estriolu porównywane są komputerowo z prawidłowymi wynikami występującymi w odpowiednim wieku ciążowym. Pod uwagę brane są również takie dane jak: wiek pacjentki, waga, wywiad kliniczny dotyczący występowania chorób genetycznych w rodzinie oraz wywiad kliniczny dotyczący cukrzycy. Na podstawie tych informacji obliczane jest ryzyko wystąpienia u płodu wad morfologicznych oraz wad chromosomalnych. 

Jeśli wyniki testu potrójnego budzą podejrzenie wystąpienia wad płodu, lekarz prowadzący musi zlecić dalsze badania diagnostyczne – amniopunkcję i badanie ultrasonograficzne. 

Poziom estriolu w ciąży powinien być monitorowany w przypadkach występowania nadciśnienia tętniczego lub cukrzycy ciążowej.

Spadki stężenia estriolu w ciąży mogą sugerować: bezmózgowie, śmierć płodu, zaśniad groniasty, niewydolność nadnerczy płodu, zespół Smith-Lemli-Opitz, zespół Downa, zespół Edwardsa. 

Możliwe spadki stężenia estriolu w ciąży mogą sugerować: bezmózgowie, śmierć płodu, zaśniad groniasty, niewydolność nadnerczy płodu, zespół Smith-Lemli-Opitz, zespół Downa, zespół Edwardsa. 

Uwaga: Jeśli poziom estriolu gwałtownie spada, to sugerowane jest zagrożenie życia płodu. 

Ważne jest, aby badanie wykonywać o podobnej porze – estriol wykazuje zmienność dobową. W przypadku pojedynczego nieprawidłowego wyniku badanie należy kilkukrotnie powtórzyć. 

Sprawdź: Żeńskie hormony – ich rodzaje, funkcje, profil hormonalny, profil tarczycowy

Estriol – badanie i normy

Kobieta w labolatorium przy mikroskopie badanie estriolu
Badanie stężenia estriolu wykonuje się z krwi, moczu lub ze śliny

Badanie poziomu estriolu najczęściej wykonuje się z krwi. Istnieje również możliwość zbadania hormonu w moczu lub w ślinie. Wpływ na wynik stężenia hormonu u mężczyzn i kobiet niebędących w ciąży mogą mieć: cykl miesiączkowy, anemia, nadciśnienie, niektóre leki, dieta, stres, infekcje dróg moczowych oraz glukoza w moczu.

Normy stężenia estriolu: 

Kobieta niebędąca w ciąży:

  • faza pęcherzykowa: poniżej 7 nmol/l (2 ng/ml)

Kobieta w ciąży:

  • I trymestr: poniżej 2,5 ng/ml,
  • II trymestr: poniżej 9,6 ng/ml,
  • III trymestr: poniżej 14,6 ng/ml.

Wolny estriol:

  • poniżej 0,07 ng/ml

Mężczyźni:

  • poniżej 0,08 ng/ml 

Estriol – lek 

Estriol jest stosowany jako lek działający miejscowo. Hormon jest zawarty np. w dopochwowych globulkach lub w kremach z estrogenami. Może łagodzić objawy menopauzy i dolegliwości związane z układem moczowo-płciowym oraz normalizuje mikroflorę bakteryjną wraz z pH pochwy. Jest również zalecany, jako miejscowe leczenie przedoperacyjne i pooperacyjne zabiegów pochwy u kobiet będących po menopauzie.

Estriol może łagodzić objawy menopauzy i dolegliwości związane z układem moczowo-płciowym. Normalizuje również mikroflorę bakteryjną wraz z pH pochwy. 

Uwaga: Kremy estrogenowe zawierające estriol mogą powodować skutki uboczne: świąd, zaczerwienienie, obrzęki, występowanie miejscowych reakcji alergicznych, powiększenie piersi, bolesność piersi, nudności, wzdęcia, wymioty, bóle głowy, upławy, skurcze w kończynach dolnych, zaburzenia widzenia. 

Estriol – hormonalna terapia zastępcza

Tabletki z estrogenami są stosowane w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Estriol, estradiol i estron, zawarte w HTZ, łagodzą objawy menopauzy, takie jak: rozdrażnienie, uderzenia gorąca, zmęczenie, wahania nastrojów i stany depresyjne, kołatanie serca, zmęczenie. 

Estriolu nie powinno się stosować wraz z: lekami przeciwpadaczkowymi, insuliną, antybiotykami, doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi oraz tytoniem. Nie jest wskazany dla kobiet będących w ciąży oraz karmiących piersią. 

Uwaga: Hormonalna terapia zastępcza nie jest zalecana dla kobiet z: chorobami wątroby, chorobami woreczka żółciowego, nadciśnieniem tętniczym, wysokim poziomem lipidów we krwi, zakrzepowym zapaleniem żył, endometriozą, nowotworami piersi, nowotworami przysadki. 

Estriolu nie powinno się stosować wraz z: lekami przeciwpadaczkowymi, insuliną, antybiotykami, doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, tytoniem.

Estriol nie jest wskazany dla kobiet będących w ciąży oraz karmiących piersią. 

Przed wyborem hormonalnej terapii zastępczej warto zapoznać się z naturalnymi sposobami na podniesienie lub obniżenie poziomu estrogenów.