Czym różni się serotonina od dopaminy? Wyjaśniamy

Serotonina i dopamina należą do substancji, które potocznie określane są jako hormony szczęścia. Różnią się jednak sposobem i miejscem wytwarzania, funkcjami, które pełnią w organizmie oraz objawami powiązanymi z ich nadmiarem lub niedoborem.

Serotonina – czym jest i gdzie dochodzi do jej produkcji?

Serotonina należy do grona tzw. hormonów szczęścia i jednocześnie występuje w roli hormonu tkankowego oraz neuroprzekaźnika ośrodkowego układu nerwowego. Serotonina przede wszystkim oddziałuje na nasze samopoczucie, jednak w organizmie pełni również inne, złożone funkcje.

Serotonina powstaje w procesie przemiany L-tryptofanu – aminokwasu, który powinien być stale dostarczany do naszego organizmu wraz z pożywieniem, ponieważ nie jesteśmy w stanie go samodzielnie wyprodukować. Neuroprzekaźnik wytwarzany jest w układzie pokarmowym oraz w ośrodkowym układzie nerwowym. Co ciekawe, przyjmuje się, że największy poziom serotoniny posiadają noworodki.

Jak serotonina oddziałuje na nasz organizm?

Serotonina, jako neuroprzekaźnik, przesyła impulsy pomiędzy poszczególnymi komórkami nerwowymi. Po zmroku serotonina przekształca się w melatoninę – hormon snu. Optymalny poziom serotoniny sprawia, że jesteśmy szczęśliwi, skupieni na swojej pracy, nie odczuwamy wahań nastrojów, jesteśmy wypoczęci i dobrze śpimy.

Wśród funkcji serotoniny można wymienić:

regulację pracy jelit,
regulację apetytu,
regulację krzepliwości krwi,
regulację ciśnienia tętniczego krwi,
wpływ na utrzymanie równowagi pomiędzy temperaturą ciała a oddechem,
oddziaływanie na koncentrację i pamięć,
regulowanie cyklu menstruacyjnego kobiet,
kontrolowanie nastroju,
oddziaływanie na libido,
wpływanie na ośrodek regulujący odczuwanie bólu.

Skutki niedoboru serotoniny

Niedobór serotoniny skutkuje zaburzeniami: w pracy mózgu, w pracy komórek nerwowych, w pracy układu pokarmowego. Długotrwałe obniżenie poziomu serotoniny może determinować rozwój zaburzeń natury psychologicznej, np. depresji czy zaburzeń lękowych. Możemy zauważyć również objawy, takie jak:

obniżenie nastroju,
obniżenie samooceny i poczucia własnej wartości,
zmęczenie,
poczucie niepokoju i rozdrażnienia,
dolegliwości bólowe i zwiększenie się ogólnej wrażliwości na ból,
zaburzenia snu,
problemy z koncentracją i pamięcią,
zwiększenie apetytu na słodycze.

Skutki nadmiaru serotoniny

Zbyt wysoki poziom serotoniny skutkuje przede wszystkim zaburzeniami snu oraz zaburzeniami nastroju. Możemy także zaobserwować:

gwałtowne wahania nastrojów,
halucynacje,
sztywność mięśni,
drgawki,
bóle głowy,
podwyższenie temperatury ciała,
wymioty i nudności,
rozszerzenie się źrenic,
podniesienie ciśnienia tętniczego krwi.

Dopamina – czym jest, gdzie i kiedy się wydziela?

Zakochana para — Dopamina wydziela się w naszym organizmie m.in. w sytuacji, gdy jesteśmy zakochani i przebywamy z bliską osobą

Dopamina, tak jak serotonina, określana jest jako hormon szczęścia. W rzeczywistości nie jest hormonem, za to odpowiada za regulację pracy układu hormonalnego i występuje w roli neuroprzekaźnika. Dopamina przesyła sygnały między poszczególnymi neuronami oraz między neuronami a gruczołami lub między neuronami a komórkami mięśniowymi.

Dopamina wydziela się w specjalnych neuronach zlokalizowanych w różnych miejscach ośrodkowego układu nerwowego. Następnie uwalniana jest przez komórki nerwowe znajdujące się w mózgu i w rdzeniu nerwowym, a na końcu łączy się z receptorami, dzięki czemu staje się aktywna.

Do wytwarzania tego neuroprzekaźnika dochodzi w sytuacji, gdy zaspokajamy swoje potrzeby, jesteśmy zakochani, spędzamy czas z bliskimi osobami, rozwijamy swoje pasje. Wyrzut dopaminy skutkuje uczuciem radości, satysfakcji, spełnienia.

Jak dopamina oddziałuje na nasz organizm?

Dopamina przede wszystkim oddziałuje na procesy emocjonalne oraz na regulację naszego układu hormonalnego. To dzięki niej odczuwamy wspomnianą satysfakcję lub poczucie lęku. Wśród funkcji dopaminy możemy również wyróżnić:

motywowanie i pobudzanie organizmu do działania,
wpływ na wydzielanie hormonów,
kontrolowanie koordynacji ruchowej i napięcia mięśniowego w organizmie,
wpływ na procesy zapamiętywania i uczenia się oraz na koncentrację,
regulowanie rytmu dobowego i jakości snu,
zwiększanie odporności organizmu,
pobudzanie perystaltyki jelit.

Skutki niedoboru dopaminy

Niedobór dopaminy w naszym organizmie niesie ze sobą ryzyko występowania poważnych chorób układu nerwowego. Do objawów zbyt niskiego stężenia dopaminy należą:

nadmierne zmęczenie,
apatia,
obniżenie libido,
poczucie wewnętrznego napięcia,
problemy z pamięcią,
towarzyszący lęk,
wahania nastrojów,
brak motywacji i chęci do działania,
zwiększone łaknienie.

Skutki nadmiaru dopaminy

Nadmiar dopaminy może być związany z chorobami układu nerwowego, np. z pląsawicą Huntingtona, lub z występowaniem schizofrenii. Często możemy zaobserwować charakterystyczne objawy, takie jak: