Czym jest niebieskie światło?
Niebieskie światło to frakcja światła widzialnego. Światło rozciąga się w zakresie fal od 380 do 750 nanometrów. To właśnie długości fal światła niebieskiego, wytwarzane przez słońce, odpowiedzialne są za regulację naszego rytmu okołodobowego. Nocą, w czasie snu, organizm się regeneruje, natomiast w czasie dnia ma energię do wykonywania codziennych obowiązków.
Warto wiedzieć, że niebieskie światło emitowane jest nie tylko przez słońce, ale również przez żarówki LED i sprzęt elektroniczny, czyli: smartfony, telewizory, monitory, komputery, tablety.
Światło niebieskie a rytm okołodobowy
W momencie, gdy niebieskie światło uderza w siatkówkę oka, przekazywane jest do fotoreceptorów, które generują impuls elektryczny. Następnie impuls przekazywany jest do podwzgórza, gdzie powiadamia nasz mózg o tym, że właśnie trwa dzień. Czym to skutkuje? Między innymi blokowaniem wydzielania hormonu snu, czyli melatoniny. Natomiast, gdy światło dzienne wraz ze światłem niebieskim zanikają, do mózgu dociera informacja, że trwa noc, co skutkuje wydzielaniem melatoniny. Właśnie w taki sposób nasze ciało funkcjonuje zgodnie ze wspomnianym wyżej rytmem okołodobowym. Wydzielana melatonina m.in. obniża ciśnienie tętnicze krwi, poziom glukozy oraz temperaturę naszego ciała, czyli czynniki odpowiedzialne za spokojny i udany sen.
Skutki działania niebieskiego światła w nocy
Sztuczne światło niebieskie (emitowane przez sprzęt elektroniczny i żarówki), na którego działanie jesteśmy narażeni wieczorem lub nocą, skutecznie zmniejsza wydzielanie się melatoniny. Dlatego też borykamy się z trudnościami w wyciszeniu się i szybkim zaśnięciu lub nawet z bezsennością czy z wybudzaniem się w trakcie snu.
Zbyt niskie stężenie melatoniny w organizmie skutkuje m.in.:
- rozwojem chorób serca,
- zwiększonym ryzykiem rozwoju zaburzeń depresyjnych,
- uszkodzeniem wzroku, które również szybciej postępuje wraz z wiekiem,
- zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu II oraz insulinooporności,
- zwiększonym ryzykiem rozwoju jaskry,
- zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób nowotworowych,
- wahaniami hormonalnymi.
Światło niebieskie może także zwiększać wydzielanie się hormonu stresu – kortyzolu. Naukowcy wskazują, że sztuczne światło niebieskie może sprzyjać nadwadze i otyłości.
Sprawdź: Aromaterapia na bezsenność – jaki olejek wybrać?
Skutki działania niebieskiego światła w dzień
Światło niebieskie – zarówno te naturalne emitowane przez słońce, jak i te sztuczne – szkodzi naszemu zdrowiu w momencie, gdy jesteśmy narażeni na jego działanie w czasie nocy. Natomiast badania naukowe wskazują, że w ciągu wiąże się ono z korzyściami zdrowotnymi:
- ekspozycja na światło niebieskie może łagodzić objawy związane z chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD) oraz z depresją sezonową,
- niebieskie światło przyspiesza procesy gojenia się ran oraz hamuje rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie trądziku,
- światło niebieskie pomaga w regulacji stężenia hormonów płciowych u kobiet,
- światło niebieskie pozytywnie wpływa na koncentrację i sprawność umysłową,
- światło niebieskie może poprawiać jakość snu u osób starszych,
- światło niebieskie może być wykorzystywane w leczeniu choroby Alzheimera.
Przeczytaj: Zapalenie spojówek – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie
Jak unikać światła niebieskiego?
Aby uniknąć negatywnych objawów związanych ze światłem niebieskim, powinniśmy przede wszystkim zrezygnować z korzystania ze smartfonów, tabletów, telewizorów i komputerów przed snem – najlepiej na dwie lub trzy godziny przed planowaną porą położenia się do łóżka. Dzięki temu możemy zwalczyć problemy powiązane z bezsennością oraz poprawić jakość naszego snu. Jeżeli musimy korzystać z elektroniki wieczorem, to warto, abyśmy przynajmniej zmniejszyli intensywność świecenia ekranu. Na rynku dostępne są również okulary ze specjalistyczną powłoką antyrefleksyjną (tzw. powłoka blue control), które blokują światło niebieskie. Badania naukowe wskazują, że u osób korzystających z tych okularów odnotowano wyższy poziom melatoniny.
Przed snem relaksujmy się w ciemności. Dlaczego? Również nasze oświetlenie pokojowe emituje światło niebieskie i negatywnie wpływa na wytwarzanie melatoniny. Badacze dowodzą, że ekspozycja na jasne światło żarówek przed pójściem spać, hamuje produkcję melatoniny o 50%.
Zapoznaj się: Na czym polega akupunktura? Wyjaśniamy
Bibliografia
E. Janosik, S. Marzec, Właściwości światła niebieskiego, Polish Journal for Sustainable Development tom 21 (2), 2017 (dostęp online) https://repozytorium.ur.edu.pl/bitstream/handle/item/3302/4%20janosik-w%c5%82a%c5%9bciwo%c5%9bci%20%c5%9bwiat%c5%82a.pdf?sequence=1&isAllowed=y
P. Siemiginowska, K. Golonka, I. Iskra-Golec, Światło niebieskie a nastrój – rola pory i długości ekspozycji oraz typu okołodobowego, Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal 24, 2, 2018 (dostęp online) http://www.czasopismopsychologiczne.pl/files/articles/2018-24-wiato-niebieskie-a-nastrj-rola-pory-i-dugoci-ekspozycji-oraz-typu-okoodobowego.pdf
R. Naskręcki, M, Grzonka, Blue Light Hazard, czyli czy i jak chronić się przed nadmiarem światła niebieskiego, Optyka 3, 2016 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/306892596_Blue_Light_Hazard_czyli_czy_i_jak_chronic_sie_przed_nadmiarem_swiatla_niebieskiego
