Kofeina w rozsądnych ilościach poprawia pracę mózgu i koncentrację. Przyspiesza metabolizm i neutralizuje wolne rodniki. U kobiet w ciąży z powodu zmian hormonalnych zmniejsza się aktywność enzymów wątrobowych. Przez to kofeina rozpada się dłużej. Już od 7-8 tygodnia ciąży stężenie kofeiny u płodu i matki jest identyczne. Oddziałuje ona więc nie tylko na organizm pijącej kawę kobiety, ale także dziecka, z tego powodu trzeba ograniczyć jej spożycie.
Dozwolona dawka kofeiny w ciąży
W Polsce nie istnieją oficjalne wytyczne w zakresie bezpiecznej dawki kofeiny u kobiet w ciąży. Rekomendacje Amerykańskiej Administracji ds. Żywności i Leków wskazują, że przyszłe mamy mogą spożywać maksymalnie 300 mg kofeiny na dobę. Zalecenia British Food Standards Agency mówią o 200 mg na dobę.
W praktyce kobieta w ciąży może wypijać dwie filiżanki kawy w ciągu dnia (łącznie około 300 ml). Mleko nieco hamuje wchłanianie kofeiny przez organizm, więc kawa z nim będzie mieć nie tylko łagodniejszy smak, ale także dostarczy mniej tej substancji. Poniżej przedstawiamy czas półtrwania kofeiny w organizmie, który liczony jest od wypicia kawy.
Czas półtrwania kofeiny:
- osoba dorosła – do 4 godzin,
- kobieta w ciąży – do 18 godzin,
- płód – około 150 godzin,
- noworodek – około 100 godzin.
Przeczytaj: Jak powinna wyglądać dieta w ciąży? Produkty dozwolone i zakazane
Skutki przedawkowania kofeiny w ciąży
Badania na temat wpływu kofeiny na zdrowie dziecka i przebieg ciąży nie są jednoznaczne. Niektóre z nich wykazały, że kobiet pijących duże dawki kawy w ciąży dotyczy o 40% większe ryzyko urodzenia dziecka z niską masą ciała (poniżej 2500 g). Jednak sporo prac badawczych mówi, że związek między piciem kawy a wagą urodzeniową dziecka jest niewielki albo żaden.
Wielu ekspertów te różnice tłumaczy tym, że zależą one od indywidualnych predyspozycji do metabolizmu kofeiny u rodzącej. Tym samym, aby zminimalizować ryzyko, każda kobieta w ciąży powinna pilnować, by nie przekraczać bezpiecznej dawki kofeiny.
Spożywanie kofeiny w zwiększonych dawkach może przyczynić się do przyspieszenia porodu.
Przedłużona obecność kofeiny w organizmie matki i dziecka nie wpływa na wady genetyczne płodu. Badacze są zgodni, że kofeina nie zwiększa ryzyka wystąpienia wad takich jak przepuklina, wady serca, czy twarzoczaszki.
Spożywanie kofeiny w nadmiarze może jednak przyczynić się do poronienia lub przyspieszyć poród.
Sprawdź: Trzeci trymestr ciąży – dolegliwości, badania, zalecenia
Picie kawy a wyniki badań ciężarnej
O piciu kawy w ciąży warto porozmawiać z lekarzem podczas kontrolnej wizyty. Jeśli kobieta w ciąży nie ma podwyższonego ciśnienia, a jej wyniki badań są dobre, najpewniej ginekolog nie zabroni jej picia kawy.
Trzeba jednak wiedzieć, że kofeina obniża zdolności do wchłaniania przez organizm żelaza. Jeżeli u ciężarnej pojawią się problemy z niedokrwistością, lekarz może poprosić o odstawienie kawy.
Polecamy: Czy kawa jest szkodliwa? 10 mitów
W czym występuje kofeina?
W powszechnej świadomości kofeina kojarzona jest jedynie z kawą. Tymczasem znajduje się także w herbacie oraz ziarnach kakao i w czekoladzie. Poza tym kofeinę zawierają też słodzone napoje gazowane typu coca-cola oraz energetyki, których w ciąży należy bezwzględnie unikać.
Przyszła mama powinna wziąć pod uwagę także to, że może dostarczać swojemu organizmowi kofeinę z innych źródeł niż kawa. Ważne jest, by ograniczyć także picie mocnej herbaty, która może zawierać około 100 mg kofeiny w filiżance.
Zapoznaj się: Zatrucie ciążowe – przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Czym zastąpić kawę?
Kobieta w ciąży zamiast tradycyjnej kawy lub herbaty może pić kawę zbożową i bezkofeinową. Kawa zbożowa jest polecana ciężarnym także ze względu na zawartość błonnika i cennych dla organizmu minerałów (m.in. magnezu, potasu, selenu). Jedynie kobiety, u których zdiagnozowano cukrzycę ciążową, powinny na nią uważać, ponieważ ma wysoki indeks glikemiczny.
Tradycyjną kawę może zastąpić: kawa zbożowa, soki, woda z cytryną, zielona herbata.
Każda przyszła mama, która ceni rytuał picia porannej kawy, a musi zrezygnować z kofeiny, może wybrać napój bezkofeinowy. Ten smakiem przypomina tradycyjną kawę, a zawiera śladowe (właściwie pomijalne) ilości kofeiny.
Aby pobudzić organizm w ciąży można pić orzeźwiające soki lub wodę z cytryną. Kobiety, które do czasu ciąży ze znużeniem lub bólem głowy radziły sobie przy pomocy kawy, mogą wyjść na spacer albo wypić filiżankę zielonej herbaty. Na samopoczucie w okresie ciąży będą mieć wpływ także aktywność fizyczna i odpowiednia dieta.
Zapoznaj się: Kawa rozpuszczalna czy sypana? Podpowiadamy
Picie kawy a karmienie piersią
Niemowlęta karmione piersią mogą być drażliwe i mieć kłopoty ze snem, jeśli matka często sięga po mocną kawę. Kobiety, które karmią swoje dzieci piersią, powinny obserwować, czy zachowanie dziecka zmienia się wraz z edycją jadłospisu. Jeśli zauważą niepokojące objawy u swojego malucha, muszą wykluczać poszczególne pokarmy, w tym także kawę.
Bibliografia:
D. Blumczyńska: Wpływ spożycia kofeiny na przebieg ciąży i rozwój płodu, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, t. 5, zeszyt 2 (2012), s. 110-113.
M. Wiśniewska-Łowigus, P. Drobik: Zagrożenia związane ze spożywaniem kofeiny w ciąży, „Pielęgniarstwo Polskie”, t. 1 (2013), s. 28-33.
D. Świątkowska: Poradnik żywienia kobiet w ciąży
