Mniszek lekarski w Polsce funkcjonuje również pod nazwami: mlecz, dmuchawiec, lwi ząb, mleczaj, podróżnik mleczowaty. Warto zwrócić uwagę na to, że w rzeczywistości mniszek lekarski i mlecz to odmienne rośliny, które łączy podobny wygląd oraz przynależność do rodziny astrowatych.
Mimo że mniszek lekarski przez większość z nas uważany jest za chwast porastający przydomowe ogródki, to w rzeczywistości stanowi on cenne źródło wielu prozdrowotnych składników, w tym: witaminy A, witamin z grupy B, witaminy C, witaminy E, witaminy K, potasu, żelaza, wapnia, magnezu.
Co ciekawe, ta roślina wykorzystywana była już za czasów medycyny ludowej. Współcześnie stanowi ona obiekt zainteresowania wielu naukowców.
Właściwości wspierające nasze zdrowie wykazuje zarówno ziele, jak i korzeń oraz kwiat mniszka. Z surowca wykonuje się m.in. napary, nalewki, przetwory czy syrop. Poniżej przedstawiamy 10 prozdrowotnych właściwości tej rośliny.
1. Mniszek lekarski a układ pokarmowy
Mniszek lekarski może poprawiać procesy trawienne, pobudzać wytwarzanie żółci i soku żołądkowego, a także wykazywać ochronne działanie na naszą wątrobę – ochrania ją zwłaszcza przed ołowiem, nadmiarem etanolu oraz przed stresem oksydacyjnym. Pomaga w walce z wirusowym zapaleniem wątroby typu B.
Napary z mniszka lekarskiego (korzeń lub liście) mogą łagodzić takie objawy jak: wzdęcia i uczucie pełności, utrata apetytu, spowolnione trawienie.
Zapoznaj się: Zioła na wzdęcia – 10 ziół zmniejszających dolegliwości trawienne
2. Mniszek lekarski a depresja
Badania naukowe dowodzą, że mniszek lekarski może wspomagać leczenie depresji za sprawą obniżania stężenia kortykosteronu – hormonu sterydowego wydzielanego przez korę nadnerczy. Jego nadmiar negatywnie oddziałuje na nasze samopoczucie.
3. Mniszek lekarski w leczeniu grypy
Mniszek lekarski może być również wykorzystywany w leczeniu grypy ze względu na to, że hamuje objawy towarzyszące infekcji. Wykazuje właściwości antywirusowe oraz antybakteryjne.
Polecamy: Zioła na odporność – jak naturalnie wzmocnić układ immunologiczny?
4. Mniszek lekarski a cukrzyca
Kolejne badania naukowe przedstawiają pozytywną zależność między mniszkiem lekarskim a cukrzycą typu II. W roślinie (korzeń i ziele) zawarty jest kwas chlorogenowy, który wykazuje podobne działanie do leków przeciwcukrzycowych.
Mniszek lekarski hamuje rozpad glikogenu – polisacharydu zbudowanego z połączonych ze sobą cząsteczek glukozy – oraz uwalnianie z niego glukozy. Zapobiega również nagłym skokom cukru we krwi. Kwas cykorowy dodatkowo pobudza wychwyt glukozy przez komórki organizmu.
5. Moczopędne działanie mniszka lekarskiego
Korzeń mniszka lekarskiego wykazuje właściwości moczopędne, dzięki temu zalecany jest dla osób borykających się ze schorzeniami nerek, kamicą moczową czy z nadciśnieniem tętniczym. Dodatkowo obniża on obecność szczawianów w moczu – szczawiany należą do składników kamieni moczowych.
Zapoznaj się: Zioła moczopędne – 10 propozycji ziół, przygotowanie naparów
6. Mniszek lekarski a układ sercowo-naczyniowy
Roślina może zapobiegać procesom krzepnięcia krwi i tworzenia się skrzepów. Wpływa na profil lipidowy krwi, obniżając stężenie trójglicerydów, stężenie cholesterolu całkowitego, stężenie „złej” frakcji cholesterolu (LDL) – to z kolei przyczynia się do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Mniszek lekarski pośrednio wpływa na obniżenia ciśnienia tętniczego krwi.
Przeczytaj także: Zioła na nadciśnienie – 10 propozycji ziół regulujących ciśnienie krwi
7. Mniszek lekarski na skórę
Wciąg z kwiatów mniszka lekarskiego pozytywnie oddziałuje także na stan naszej skóry, chroniąc ją przed czynnikami zewnętrznymi, nawilżając i stymulując produkcję kolagenu.
8. Mniszek lekarski w roli naturalnego prebiotyku
Korzeń mniszka lekarskiego zawiera około 40% inuliny – naturalnego prebiotyku należącego do rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, który poprawia ogólną odporność organizmu oraz stymuluje wytwarzanie korzystnej mikroflory jelitowej. Hamuje także rozwój bakterii chorobotwórczych, w tym: pałeczek okrężnicy oraz pałeczek salmonella.
9. Mniszek lekarski a właściwości antynowotworowe
Mniszek lekarski wykazuje właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne. Niektóre z badań dowodzą, że roślina zmniejsza ryzyko występowania chorób nowotworowych, m.in. dzięki zawartości substancji z grupy terpenów. Roślina może spowalniać namnażanie się komórek: raka piersi, raka żołądka, raka wątroby, raka okrężnicy.
10. Mniszek lekarski a otyłość
Obecność kwasu chlorogenowego sprawia, że mniszkowi lekarskiemu przypisuje się właściwości odchudzające – hamuje on odkładanie się tłuszczów w adipocytach, czyli w komórkach tkanki tłuszczowej. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, roślina pomaga w regulacji poziomu glukozy we krwi oraz pozytywnie wpływa na profil lipidowy krwi.
Sprawdź: Miód z mniszka – właściwości, zastosowanie, przepis na miód mniszkowy
Przeciwwskazania do stosowania mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski – w związku z działaniem żółciopędnym i pobudzającym wydzielanie soku żołądkowego – nie jest zalecany w przypadku wrzodów żołądka i niedrożności dróg żółciowych. Przy zdiagnozowanej kamicy żółciowej, zaleca się konsultację z lekarzem.
Napary i inne preparaty z mniszka lekarskiego nie powinny być stosowane przez: kobiety ciężarne, kobiety karmiące piersią, osoby ze stwierdzonym uczuleniem na rośliny z rodziny astrowatych.
Mniszek lekarski może również wchodzić w interakcje z lekami syntetycznymi, w tym ze środkami moczopędnymi i preparatami litu.
Przepisy na napary z mniszka lekarskiego: ziele, korzeń, kwiat
Poniżej przedstawiamy przepisy na napary z mniszka lekarskiego.
Napar z ziela mniszka
Przygotowanie: 1-2 łyżeczki ciętego ziela zalewamy szklanką wrzącej wody, przykrywamy, parzymy przez 20-30 minut i przecedzamy. Napar można spożywać 1-3 razy dziennie.
Napar z korzenia mniszka lekarskiego
Przygotowanie: 1 łyżkę stołową korzeni ciętych umieszczamy w garnku, zalewamy szklanką wody i doprowadzamy do wrzenia. Następnie gotujemy na wolnym ogniu przez 10 minut. Odwar wypijamy 3 razy dziennie po jednej szklance.
Napar z kwiatów mniszka
Przygotowanie: 1-2 łyżki stołowe kwiatów mniszka zalewamy szklanką wrzącej wody, a następnie przykrywamy i parzymy przez około 30 minut. Na końcu przecedzamy. Napar spożywamy maksymalnie 3 razy dziennie.
Bibliografia
B. Lis, D. Grabek-Lejko, Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) – potencjalne właściwości prozdrowotne, Nauka. Przyroda. Technologie tom 10 zeszyt 3, 2016 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/312446314_Mniszek_lekarski_Taraxacum_officinale_-_potencjalne_wlasciwosci_prozdrowotne_Dandelion_Taraxacum_officinale_-_potential_health_benefits
https://dietetycy.org.pl/mniszek-lekarski-cudze-chwalicie-swego-chwasta-nie-znacie/
https://www.izielnik.pl/blog/mniszek-lekarki-wlasciwosci-zastosowanie-przeciwwskazania
