Kasztany jadalne – charakterystyka
Owoce kasztana jadalnego (Castanea sativa Mill.) bywają mylone z owocami kasztanowca pospolitego (Aesculus hippocastanum L.). Drzewa pochodzą z różnych rodzin botanicznych – kasztan jadalny z rodziny bukowatych, a kasztanowiec z mydleńcowatych. Ich rozróżnianie jest bardzo ważne, ponieważ kasztany są jadalne nawet na surowo, natomiast „kasztany”, owoce kasztanowca, zawierają substancje toksyczne dla ludzi. Objawy zatrucia pojawiają się już po spożyciu 1-2 nasion.
Kasztany jadalne rosnące pierwotnie w Azji Mniejszej rozprzestrzeniły się w okresie ekspansji Rzymian na całą Europę. Uprawę kasztanów wspierał Karol Wielki. Około roku 800 przy wielu klasztorach rosły posadzone drzewa kasztanowe.
Na długo, zanim ziemniaki i kukurydza zadomowiły się w Europie, kasztany jadalne były niezastąpionym i podstawowym pokarmem dla dużej części ludności. Najczęściej mielono je na mąkę, z której wypiekano chleb. Dla ubogiej ludności obszarów górskich drzewa kasztanowe stanowiły ratunek przed głodem – jedno drzewo na osobę wystarczało, aby przetrwać zimę.
Współcześnie uprawa kasztanów występuje szczególnie w ciepłych krajach śródziemnomorskich, takich jak: Włochy, Hiszpania, Francja, Turcja i Portugalia. Zbiory kasztanów zaczynają się jesienią i trwają do listopada, a nawet grudnia. W większości odmian w okresie od września do października dojrzałe owoce spadają na ziemię, a ich kolczaste okrywy pękają, uwalniając orzechy, które wystarczy pozbierać.
Kasztany jadalne – źródło energii
Kasztany zawierają wysokiej wartości białko i mają mniej tłuszczu niż orzechy. Są bogate w minerały i pierwiastki śladowe, takie jak: potas, wapń, fosfor, siarka, żelazo, magnez, miedź, mangan. Dostarczają też witaminy E, witaminy C, witamin z grupy B oraz prowitaminę A. Jedna torebka kasztanów zastępuje kompletny posiłek i daje poczucie sytości.
Kasztany dostarczają witaminę E, witaminę C, witaminy z grupy B oraz prowitaminę A. Są źródłem: potasu, wapnia, fosforu, siarki, żelaza, magnezu, miedzi, manganu.
Kasztany mają dużą zawartość kalorii – w 100 gramach znajduje się około 220 kcal – dlatego trzeba pamiętać, że ich jedna porcja może zastąpić posiłek, ale nie powinna stanowić zakąski po obiedzie albo między posiłkami.
Dużą zaletą kasztanów jest wysoki udział złożonych węglowodanów. Nie tylko zapewniają wysoki poziom sytości, ale dbają też o to, aby poziom cukru we krwi wzrastał powoli i pozostawał możliwie długo na stabilnym poziomie.
Kasztany dbają o to, aby poziom cukru we krwi wzrastał powoli i pozostawał możliwie długo na stabilnym poziomie.
Po spożyciu kasztanów pozostajemy długo z poczuciem sytości i nie musimy się obawiać ataków głodu krótko po jedzeniu – jak to się zdarza po posiłkach z węglowodanów typu biała mąka, czy cukier.
Kasztany jadalne wzmacniają nerwy i obniżają ciśnienie
Kasztany pomagają nie tylko wzmacniać nerwy, ale również wspierają organizm przy fizycznym i umysłowym wyczerpaniu. Jest za to odpowiedzialny znaczący udział witamin z grupy B (B1, B2, B3 i B6). Są one konieczne dla systemu nerwowego, ale również dla efektywnego bilansu energetycznego. Kasztan jadalny dzięki zawartości 23 mg witaminy B1 w 100 g jest w stanie zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę u dorosłej osoby.
Częstym spożywaniem kasztanów można uregulować ciśnienie krwi oraz tętno. Dzieje się tak dzięki wysokiemu stężeniu potasu (707 mg w 100 g). Pierwiastek wpływa na neutralizowanie nadmiaru sodu w organizmie i usuwanie go przez nerki.
Kasztany jadalne są źródłem witamin
Obok witamin z grupy B kasztany dostarczają wysoką ilość witaminy C. Dzięki temu wzmacniają odporność i wspierają ochronę organizmu przed infekcjami. Według wyników badań witamina C zawarta w kasztanach redukuje ryzyko powstania udaru, miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, a również wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu.
Wraz z witaminą E, która również znajduje się w kasztanach, witamina C działa jako antyoksydant przeciwko wolnym rodnikom, które nie tylko postarzają skórę, ale równocześnie uszkadzają komórki organizmu. Jest to proces, który może poprzedzać rozwój nowotworów. Witamina E chroni arterie przed złogami i redukuje „zły” cholesterol.
Dzięki regularnemu spożywaniu kasztanów cholesterol HDL wzrasta, a „zły” cholesterol LDL obniża się.
Pozytywny wpływ na poziom cholesterolu we krwi wykazuje obok witaminy E także różnorodność prostych i złożonych nienasyconych kwasów tłuszczowych (kwas linolowy oraz kwas linolenowy) znajdujących się w kasztanach. Cholesterol HDL wzrasta, a „zły” cholesterol LDL obniża się – zapewniając dobre warunki dla funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
Kasztany jadalne jako naturalne antyoksydanty
W kasztanach tkwią między innymi ochronne przeciwutleniacze – flawonoidy i lignany. Pożywienie wzbogacone flawonoidami obniża zachorowalność na choroby serca i schorzenia układu krążenia. Obniża się prawdopodobieństwo powstania nowotworu wątroby. Z kolei lignany, zaliczane do hormonów roślinnych, również stanowią ochronę przed określonymi formami nowotworów. Zgodnie z badaniami antyoksydanty zmniejszają również ryzyko typowych powikłań cukrzycy.
Kasztany jadalne – zasadowe i przyjazne dla żołądka
Dzięki bogatej w potas diecie przewidującej regularne spożywanie kasztanów można uniknąć wielu dolegliwości jelitowo-żołądkowych, takich jak: wzdęcia, zgaga, uczucie pełności albo podrażnienia śluzówki żołądka. Zaleca się unikanie potraw i produktów z białej mąki i zastępowanie ich, tak często, jak to możliwe, kasztanami jadalnymi. Wysoki udział potasu neutralizuje nadmiar kwasów w organizmie.
Dieta ze zredukowaną ilością kwasów jest polecana również pacjentom cierpiącym na reumatyzm. Efekt zasadowości kasztanów można zwiększyć, łącząc je z innymi produktami o podobnych właściwościach.
Przeczytaj: Kakao – właściwości, wpływ na zdrowie
Kasztany jadalne na wzmocnienie kości
Kasztany zawierają wapń, budulec naszych kości. Wysoka zawartość potasu w kasztanach również przyczynia się do zdrowia kośćca, ponieważ pierwiastek ogranicza utratę wapnia.
