Dlaczego wspieranie osoby w depresji jest trudne?
Istnieją sytuacje, których – pomimo najszczerszych chęci i ogromnych pokładów empatii – nie jesteśmy w stanie sobie do końca wyobrazić i zrozumieć. Jednym z takich doświadczeń może być epizod depresyjny przeżywany przez bliską nam osobę.
Niestety, depresja jest chorobą, która przeczy rzeczywistości wokół chorego. Dla osoby zdrowej bardzo trudne bywa zarówno zrozumienie, jak i zaakceptowanie tego, że bliska jej osoba czuje się:
- niekochana,
- niepotrzebna,
- bezwartościowa,
- winna.
Zwłaszcza w sytuacji, gdy zdajemy sobie sprawę z tego, że są to zupełnie bezpodstawne i błędne przekonania. Logiczne argumenty nie są w stanie zmienić takiego sposobu odczuwania siebie i świata przez osobę chorą.
Wspieranie osoby w depresji bywa problematyczne również dlatego, że często izoluje się ona od otoczenia, unika kontaktów społecznych i niejednokrotnie kłamie na temat swojego samopoczucia, by nie martwić najbliższych. Odrzuca także propozycje pomocy i wsparcia, uważając, że nie zasługuje ani na pomoc, ani na jakiekolwiek zainteresowanie. Ponadto, jeśli nigdy nie doświadczyliśmy epizodu depresyjnego, możemy zwyczajnie nie wiedzieć, czego w takiej sytuacji najbardziej potrzeba takiej osobie – a czego absolutnie nie powinno się jej mówić.
Czego nie mówić osobie w depresji?
Na całe szczęście, coraz więcej z nas zdaje sobie sprawę z tego, że osobę w depresji należy wspierać w mądry sposób. Niestety, choć świadomość społeczna na temat depresji powoli rośnie, wciąż nie wszyscy wiemy, czego nie mówić osobie w depresji, by nie pogorszyć jej stanu. Jakich komunikatów unikać?
Osobie zmagającej się z depresją nie mówimy:
- spróbuj się bardziej postarać/uśmiechać/cieszyć z życia,
- spróbuj doceniać to, co masz, bo inni mają o wiele gorzej,
- znajdź sobie jakąś pasję albo idź do pracy/pracuj więcej,
- ta depresja jest tylko w Twojej głowie,
- zacznij spełniać swoje marzenia i ustal sobie jakiś życiowy cel,
- chyba masz za dobrze w życiu,
- spróbuj uprawiać sport i jeść zdrowe posiłki,
- takie leki, jakie ci przypisano, są bardzo niebezpieczne,
- leki mogą Cię uzależnić i zmienić w kogoś innego,
- zacznij po prostu myśleć w inny sposób,
- idź na randkę i znajdź sobie drugą połówkę,
- nie masz powodów do depresji,
- kiedyś nie było depresji i ludzie jakoś żyli.
Istnieje oczywiście cała masa innych, krzywdzących komunikatów. Wynikają one z kilku błędnych założeń, dlatego też należy podkreślić, że:
- depresja nie wynika z intencji osoby chorej i nie jest od nich zależna,
- depresji nie można pokonać siłą woli i „staraniem” się,
- depresji nie da się wyleczyć inaczej niż poprzez oddziaływania psychologiczne, psychoterapeutyczne lub farmakologiczne,
- przyczyny depresji nie muszą tkwić w postaci trudnych życiowych doświadczeń,
- depresja nie jest chorobą wymyśloną w XXI wieku – dawniej również na nią chorowano.
Uświadomienie sobie tych kilku podstawowych faktów o depresji może znacząco pomóc w unikaniu krzywdzących komunikatów, które często słyszą osoby doświadczające epizodów depresyjnych.
Przeczytaj także: Empatia – czym jest, jak możemy się jej nauczyć?
Czego nie potrzebuje osoba w depresji?
A więc, czego nie potrzebuje osoba w depresji? Jakie zachowania zdecydowanie jej nie pomagają, a mogą tylko szkodzić? Zdecydowanie nie powinieneś:
- litować się nad nią,
- na siłę wypełniać jej dnia aktywnościami,
- czynić jej wyrzutów i wzbudzać w niej poczucie winy,
- urządzać motywacyjnych pogadanek,
- udowadniać jej na siłę, ile mogłaby osiągnąć, gdyby tylko wstała z łóżka.
Z pewnością osobie ze złamaną nogą nie proponowałbyś udziału w maratonie, a osoby chorej na cukrzycę nie zawstydzałbyś porozrzucanymi po domu opakowaniami po insulinie, prawda? W takim razie, jak mądrze wspierać osobę, która ma depresję?
Sprawdź: Serotonina w leczeniu stanów lękowych i depresji – czy jest skuteczna?
8 pomysłów na mądre wspieranie osoby, która ma depresję
Kiedy wiemy już, jakich komunikatów i zachowań unikać względem osoby chorej na depresję, warto zastanowić się nad tym, jak wspierać ją w mądry i budujący sposób. Oto 8 pomysłów na wspieranie osoby bliskiej, która doświadcza depresji.
Bądź przy niej w granicach rozsądku
Osoba w depresji potrzebuje przede wszystkim (oprócz leczenia) osób, które przy nie będą. Sieć wsparcia społecznego jest niezwykle ważna w procesie zdrowienia z depresji, dlatego tak istotne jest, by osoba chora czuła Twoją obecność i nie została sama ze swoją chorobą.
Pozwól jej być sobą
Nie neguj uczuć, jakie ma osoba chora. Nie zabraniaj jej płakać, nie próbuj logicznie argumentować, że to, co czuje, jest nieprawdą. Pozwól jej być sobą zwłaszcza wtedy, gdy nie jest w najlepszej formie. Podaruj jej wtedy swoją pełną akceptację i poczucie, że również w takim stanie jest dla Ciebie ważna.
Zapewniaj o swojej dostępności
Zapewniaj osobę chorą na depresję o swojej dostępności i chęci pomocy. Powtarzaj, że może na Ciebie liczyć i jesteś obok, aby jej wysłuchać lub obejrzeć razem film. Nie bądź nachalny, ale dostępny na tyle, ile jesteś w stanie – zwłaszcza w najgorszych momentach choroby.
Towarzysz w drodze do lekarza, jeśli o to poprosi
Jeśli osoba chora na depresję obawia się wizyty u lekarza, zaproponuj jej swoje towarzystwo. Pojedź z nią zwłaszcza wtedy, gdy o to poprosi. Ale pamiętaj również, by uszanować jej decyzję, jeśli postanowi uporać się z tym sama.
Spędzajcie czas tak jak dawniej
Pomimo depresji próbujcie spędzać czas tak jak przed pojawieniem się choroby. Przypomnijcie sobie swoje ulubione formy rozrywki i bez presji oraz zbyt dużych oczekiwań, znów wyjdźcie na rower, do kina, na spacer z psem lub do restauracji.
Pamiętaj, by nie oczekiwać natychmiastowych efektów – nawet jeśli osoba w depresji nie będzie tryskać optymizmem, bardzo możliwe, że podniesie ją to na duchu i poczuje się lepiej.
Dbaj o własne samopoczucie i zdrowie
Aby mądrze wspierać osobę w depresji, sam musisz być w dobrej formie. Pomagając osobie chorej, nie zapominaj o sobie i swoich potrzebach. Staraj się również nie zaniedbywać swoich spraw. Nieustanne przedkładanie potrzeb osoby chorej nad własne, w szybkim czasie sprawi, że staniesz się przemęczony i sfrustrowany.
Doceniaj postępy, które czyni
Nie wymagaj od osoby chorej, że nagle nadrobi wszystkie swoje zaległości i zacznie tryskać energią oraz radością. Doceniaj każdy postęp, który uczyni: wzięcie prysznica, przygotowanie sobie posiłku, wyjście na zakupy, telefon do znajomego. Pokazuj jej, że jesteś z niej dumny i jej kibicujesz. Nie wzbudzaj w niej presji, a dodawaj otuchy.
Przypominaj o dostępnych formach leczenia
Jeśli Twój bliski z depresją wciąż nie jest pod opieką specjalisty lub z jakiegoś powodu obawia się podjąć pełne leczenie, które obejmuje zarówno psychoterapię, jak i farmakoterapię, to przypominaj mu o tym. Normalizuj dostępne formy leczenia depresji i pokazuj, jak wiele osób z nich korzysta.
