Bulimia a anoreksja – różnice, które warto znać
Bulimia (żarłoczność psychiczna) i anoreksja (jadłowstręt psychiczny) to dwa najczęściej diagnozowane zaburzenia odżywiania. Jakie różnice pomiędzy bulimią i anoreksją warto znać?
- Podstawowe objawy
Bulimia: Cyklicznie pojawiające się epizody niekontrolowanego objadania się.
Anoreksja: Drastyczne ograniczenie przyjmowanych kalorii.
Główną różnicę pomiędzy bulimią i anoreksją stanowią tzw. objawy podstawowe obu tych zaburzeń. O ile chorzy na bulimię cyklicznie doświadczają epizodów niekontrolowanego objadania się, o tyle anorektyczki niezwykle rygorystycznie przestrzegają diet i narzuconych sobie głodówek.
Warto dodać, że w bulimii, zaraz obok epizodów objadania się, występują także okresy drakońskich diet. Natomiast w niektórych rodzajach anoreksji możemy zaobserwować również epizody obżarstwa. Podstawowe objawy pozostają jednak bez zmian i stanowią najważniejszą różnicę pomiędzy bulimią i anoreksją.
- Kontrola nad procesem jedzenia
Bulimia: Zupełna utrata kontroli nad procesem jedzenia.
Anoreksja: Obsesyjna kontrola dotycząca wagi i ilości spożywanych kalorii.
Bulimię od anoreksji odróżnia stopień kontroli nad procesem jedzenia. Żarłoczność psychiczna charakteryzuje się bowiem zupełnym brakiem kontroli nad ilością przyjmowanych kalorii. Osoba chora na bulimię może w czasie jednego epizodu objadania się przyjąć nawet trzy razy więcej kalorii, niż wynosi jej dzienne zapotrzebowanie.
W przypadku anoreksji mamy do czynienia z zupełnie odwrotnym zjawiskiem. Anorektycy obsesyjnie kontrolują dosłownie każdą przyjmowaną kalorię. Odczuwają również silny, paraliżujący lęk przed przybraniem na wadze.
- Waga
Bulimia: Wahania wagi. Waga pozostaje zazwyczaj w normie.
Anoreksja: Systematyczny spadek wagi i zauważalna niedowaga.
Osoby chore na anoreksję wraz z rozwojem choroby tracą na wadze coraz więcej kilogramów. Jest to stosunkowo łatwe do zauważenia przez otoczenie. W bulimii waga chorego zazwyczaj pozostaje w normie i nie budzi tak dużego niepokoju bliskich.
Możliwe do zauważenia w bulimii są jednak wahania wagi. Bulimik na zmianę chudnie i tyje, za co odpowiada dynamika choroby, czyli naprzemiennie występujące epizody objadania się oraz przeczyszczania i pozbywania się nadmiaru przyjętego pożywienia.
- Cechy osobowości
Bulimia: Impulsywność i niestabilność emocjonalna.
Anoreksja: Perfekcjonizm, potrzeba kontroli i duże aspiracje.
Jak zauważono, zarówno chorzy na anoreksję, jak i bulimicy często charakteryzują się pewnym powtarzającym się zestawem cech. To niezwykle ważna różnica, jeśli weźmiemy pod uwagę istotę każdego z tych zaburzeń.
Bulimicy często są osobami impulsywnymi i niestabilnymi emocjonalnie. Ich zachowania bywają nieprzewidywalne i bardzo spontaniczne. Zdarza się również, że u osób borykających się z bulimią dodatkowo diagnozowane jest także zaburzenie osobowości typu borderline oraz różnego rodzaju uzależnienia.
Osoby chore na anoreksję zazwyczaj posiadają zupełnie inny profil psychologiczny – są sumienne i ambitne. Niezwykle wysoko cenią sobie możliwość kontroli każdego aspektu swojego życia (próbują kontrolować m.in. uczucie głodu). Chorych na anoreksję często charakteryzuje także perfekcjonizm i duże aspiracje życiowe.
Czy anoreksja może przekształcić się w bulimię i odwrotnie?
Pomimo wskazanych wyżej różnic między anoreksją i bulimią, należy podkreślić, że zarówno bulimiczka i bulimik, jak i anorektyczka i anorektyk nie akceptują siebie, mają znacznie zaniżoną samoocenę, zniekształcony obraz własnego ciała i niezdrowy stosunek do jedzenia.
Anoreksja może więc przekształcić się w bulimię i odwrotnie – bulimia przejść w anoreksję. Często zdarza się, że np. pacjenci zdrowiejący z anoreksji zaczynają doświadczać objawów bulimii. Nawyki żywieniowe wciąż są u nich nieprawidłowe.
Istnieje również typ anoreksji (anoreksja bulimiczna) łudząco przypominający bulimię. Granice między tymi zaburzeniami nie są więc aż tak nieprzekraczalne, jak mogłoby się wydawać. Warto o tym pamiętać zwłaszcza w procesie diagnozowania osoby chorej na zaburzenia odżywiania.
Jakie są różnice w leczeniu bulimii i anoreksji?
Fundamentem leczenia zarówno bulimii, jak i anoreksji jest intensywna psychoterapia – indywidualna, rodzinna lub grupowa. Istnieją jednak różnice w dochodzeniu do zdrowia osób chorych na anoreksję oraz na bulimię. Wynikają one głównie ze specyfiki każdego z tych zaburzeń.
Charakterystyka leczenia anoreksji
W przypadku leczenia anoreksji często konieczna staje się hospitalizacja pacjenta i całodobowa opieka. Osoby borykające się z tym zaburzeniem odżywiania – zanim przystąpią do pełnej pracy terapeutycznej – zazwyczaj muszą uporać się z poważnymi zaburzeniami somatycznymi (np. zaburzeniami wodno-elektrolitowymi czy zaburzeniami układu krążenia).
Wspomniane dolegliwości somatyczne stanowią poważne zagrożenie dla pacjenta chorego na anoreksję. Niestety, jadłowstręt psychiczny to choroba śmiertelna i w skrajnych przypadkach konieczne staje się np. żywienie pacjenta poprzez sondę i kontrolowanie procesu przybierania na wadze.
Przeczytaj: Anoreksja u dzieci – objawy, przyczyny, rozpoznanie
Charakterystyka leczenia bulimii
W leczeniu bulimii szalenie istotne jest, jeszcze przed rozpoczęciem oddziaływań psychoterapeutycznych, prawidłowe zdiagnozowanie wszystkich trudności pacjenta. Żarłoczności psychicznej często towarzyszą również inne zaburzenia psychiczne – uzależnienia lub zaburzenia osobowości. W toku leczenia należy więc kompleksowo zająć się wszystkimi występującymi problemami, niekiedy włączając w to np. terapię uzależnień.
Oczywiście, warto podkreślić, że bez względu na diagnozę – bulimii czy anoreksji – leczenie zaburzeń odżywiania zawsze jest maksymalnie dostosowane do potrzeb osoby chorej, a plan wychodzenia z choroby opracowuje się z każdym pacjentem indywidualnie. Naturalnie wiąże się to z podjęciem kompleksowego i wielowymiarowego leczenia, w którego tok włączani są różni specjaliści.
Zapoznaj się: Bulimia u dzieci – jak pomóc, jak rozpoznać?
Bibliografia
A. Górska, Bulimia i anoreksja – przyczyny, skutki i sposoby leczenia, Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, nr 4, 2014
B. Izydorczyk, Zastosowanie psychodramy w psychoterapii pacjentów chorujących na anoreksję i bulimię psychiczną, Psychiatria Polska, tom XLV, numer 2, 2011 (dostęp online) https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/15595/1/Izydorczyk_Zastosowanie_psychodramy_w_psychoterapii.pdf
E. Rzońca, A. Bień, G. Iwanowicz-Palus, Zaburzenia odżywiania – problem wciąż aktualny, Journal of Education, Health and Sport 6(12), 2016 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/313899094_Zaburzenia_odzywiania-problem_wciaz_aktualny_Eating_disorders-an_ongoing_problem
E. Jabłońska, K. Błądkowska, M. Bronkowska, Zburzenia odżywiania jako problem zdrowotny i psychospołeczny, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, tom 68, numer 1(322), 2019 (dostęp online) https://www.researchgate.net/publication/337479820_ZABURZENIA_ODZYWIANIA_JAKO_PROBLEM_ZDROWOTNY_I_PSYCHOSPOLECZNY
