Jakie są rodzaje alergicznego zapalenia spojówek?
Alergiczne zapalenie spojówek rozwija się na skutek kontaktu z alergenami. Warto wiedzieć, że wyróżnia się kilka rodzajów alergicznego zapalenia spojówek:
- ostre alergiczne zapalenie spojówek,
- alergiczne sezonowe zapalenie spojówek,
- alergiczne całoroczne zapalenie spojówek,
- wiosenne zapalenie spojówek i rogówki,
- atopowe zapalenie spojówek i rogówki,
- olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek,
- kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek.
Jakie są przyczyny alergicznego zapalenia spojówek?
Wśród przyczyn alergicznego zapalenia spojówek wymienia się:
- pyłki roślinne (roślin pylących, drzew, traw),
- kurz domowy i roztocza,
- grzyby i pleśń,
- sierść zwierząt,
- wydzielinę zwierzęcą,
- metale (nikiel, chrom, aluminium, platyna),
- kosmetyki i środki do dezynfekcji (zwłaszcza konserwanty i sztuczne barwniki),
- światło słoneczne,
- wiatr,
- zanieczyszczenia powietrza.
Przeczytaj: Zapalenie spojówek – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie
Objawy alergicznego zapalenia spojówek
Poniżej przedstawiamy objawy każdego rodzaju alergicznego zapalenia spojówek.
Ostre alergiczne zapalenie spojówek
Ostre alergiczne zapalenie spojówek rozwija się w sytuacji, gdy bezpośrednio do worka spojówkowego lub do powierzchni skóry dotrze duża liczba alergenów. Ostre alergiczne zapalenie spojówek dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci – choć częściej diagnozowane jest u najmłodszych. Do jego charakterystycznych objawów należą: świąd w okolicy oka, obrzęk powiek, zmniejszenie szpary powiekowej. Mogą również występować zmiany w samym wyglądzie spojówki. Warto podkreślić, że objawy tego rodzaju zapalenia spojówek pojawiają się i rozwijają nagle, ale równie gwałtownie ustępują. Warto zastosować domowe metody leczenia, takie jak zimne okłady lub krople nawilżające.
Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek
Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek najczęściej rozwija się na skutek kontaktu z alergenami, takimi jak pyłki roślin. Przyjmuje się, że sezonowe alergiczne zapalenie spojówek najczęściej ujawnia się między 7. a 14. rokiem życia. Może występować samodzielnie oraz w połączeniu z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Do charakterystycznych objawów należą: świąd i pieczenie w okolicy oka, łzawienie, wydzielina (wodnista lub śluzowa), obrzęki powiek. Dodatkowo mogą pojawić się tak zwane cienie alergiczne, czyli zmiany w pigmentacji w obszarze okołooczodołowym, które spowodowane są zaburzeniami przepływu krwi ze skóry i tkanki podskórnej. Objawy najczęściej nasilają się wiosną.
Całoroczne alergiczne zapalenie spojówek
Całoroczne alergiczne zapalenie spojówek zazwyczaj rozwija się w kontakcie z alergenami takimi jak pleśń, kurz czy sierść zwierząt. Warto wiedzieć, że również sezonowe alergeny mogą zaostrzać przebieg całorocznego alergicznego zapalenia spojówek. Objawy utrzymują się praktycznie przez cały rok i są podobne do tych występujących w przypadku sezonowego alergicznego zapalenia spojówek.
Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki
Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki rozwija się porą wiosenną i związane jest z: pyleniem drzew oraz traw, podwyższeniem temperatury powietrza, wiatrem oraz promieniowaniem słonecznym. Występuje najczęściej wśród dzieci i młodych dorosłych. Wpływ na rozwój tego schorzenia mają nie tylko alergeny, ale również zaburzenia funkcji receptorów hormonalnych i metabolizmu histaminy.
Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki charakteryzuje się nawrotowym oraz przewlekłym przebiegiem. Na jego występowanie wskazują takie objawy jak: swędzenie i pieczenie oczu, światłowstręt, obrzęk powiek, egzema skóry powiek, przekrwienie spojówki, obecność brodawek w obrębie spojówki powiekowej, występowanie białej i gęstej wydzieliny sklejającej powieki – zwłaszcza po przebudzeniu.
Atopowe zapalenie spojówek i rogówki
Przyjmuje się, że atopowe zapalenie spojówek i rogówki najczęściej dotyka mężczyzn zmagających się również z astmą oraz z katarem siennym. Może wykazywać ciężki przebieg. Prócz typowych objawów związanych z alergicznym zapaleniem spojówek (świąd, pieczenie, ból) przy atopowym zapaleniu w obrębie spojówki dochodzi do przerostu brodawek, a także do egzemy skóry powiek i okolicy okołooczodołowej. Może występować także hiperpigmentacja i przekrwienie spojówki. W zaawansowanym stadium choroby zdarzają się przypadki zrostu między spojówkami oraz rogowacenia spojówek. Atopowe zapalenie spojówek może prowadzić do ślepoty.
Sprawdź: 15 produktów antynowotworowych w diecie
Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek
Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek rozwija się na skutek reakcji organizmu na ciało obce. Ten rodzaj zapalenia spojówek często występuje na skutek noszenia soczewek kontaktowych, protez ocznych oraz u osób, u których zakładane były szwy po zabiegu chirurgicznym oka.
Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki
Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki rozwija się w wyniku bezpośredniego kontaktu spojówki lub powieki z alergenem albo z substancją drażniącą. Do objawów kontaktowego zapalenia należy przede wszystkim: zaczerwienienie i świąd okolicy oka, obrzęk powieki.
Rozpoznanie alergicznego zapalenia spojówek
Do zdiagnozowania alergicznego zapalenia spojówek konieczny jest wywiad lekarski oraz badanie kliniczne. Specjaliści zwracają uwagę również na występowanie chorób atopowych w rodzinie. Jeżeli objawy utrzymują się przez okres całego roku, wówczas prawdopodobnie zapalenie spojówek determinują takie alergeny jak: roztocze kurzu, pleśń, sierść zwierząt.
Podczas wywiadu lekarskiego zwraca się uwagę: na okres występowania objawów, na to, czy objawy są całoroczne, na występowanie świądu. W postawieniu diagnozy wykorzystywane są także badania dodatkowe. Na alergiczne zapalenie spojówek wskazuje m.in. obecność eozynofili w zeskrobinach spojówkowych. Można wykonać także alergologiczne testy skórne oraz test prowokacji dospojówkowej.
Zapoznaj się: Zapalenie spojówek u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie
Jak leczyć alergiczne zapalenie spojówek?
Uważa się, że alergiczne zapalenie spojówek w większości przypadków nie stanowi zagrożenia dla naszego wzroku. Natomiast brak leczenia lub niewłaściwy dobór terapii mogą doprowadzić do rozwoju niebezpiecznych powikłań, takich jak: blizny na rogówce, pogorszenie widzenia, rozwój jaskry, rozwój zaćmy, powstawanie tak zwanego stożka rogówki.
Stosowanie odpowiednio dobranych leków oraz preparatów miejscowych (dospojówkowych) złagodzi występujące objawy. Najważniejsze jest jednak, aby zidentyfikować dany alergen – często możliwe jest całkowite wyeliminowanie go z otoczenia. Leczenie farmakologiczne zależne jest od odmiany alergicznego zapalenia spojówek, występujących objawów oraz ich nasilenia. Lekarze najczęściej przepisują swoim pacjentom:
- leki przeciwhistaminowe,
- stabilizatory komórek tucznych i eozynofilów,
- glikokortykosteroidy,
- leki immunosupresyjne,
- leki przeciwzapalne niesterydowe.
W sytuacji, gdy występują również objawy powiązane z błoną śluzową nosa, wówczas należy włączyć preparaty do nosa. Zalecane są zwłaszcza nawilżające i kojące krople (tak zwane sztuczne łzy). Najlepiej wybierać te, które w swoim składzie nie zawierają konserwantów.
Mimo silnego bólu, pieczenia lub swędzenia należy unikać pocierania oczu. Ulgę mogą przynieść również zimne kompresy z gazy lub delikatne przemywanie okolic oczu naparem rumiankowym oraz roztworem soli fizjologicznej.
W leczeniu alergicznego zapalenia spojówek stosuje się także tak zwane leczenie immunomodulujące, którego celem jest podniesienie odporności organizmu na alergeny. Ten rodzaj terapii jest stosowany zwłaszcza w sytuacji, gdy trudno jest jednoznacznie zidentyfikować uczulający alergen, a także przy równoczesnym występowaniu objawów ze strony układu oddechowego oraz zmian skórnych.
Profilaktyka
Profilaktyka alergicznego zapalenia spojówek opiera się również na ograniczaniu kontaktu z uczulającym alergenem. W wielu przypadkach noszenie okularów korekcyjnych oraz przeciwsłonecznych może skutecznie zmniejszyć ekspozycję na alergeny – należy jednak pamiętać o regularnym czyszczeniu okularów.
Jeżeli alergiczne zapalenie spojówek zależne jest od pyłków roślinnych, to warto zadbać również o częste mycie włosów – zwłaszcza po powrocie ze spaceru.
Zobacz: Niedoczynność tarczycy u dzieci – objawy, przyczyny, leczenie
Bibliografia
J. Czajkowski, A. Groblewska, Obraz i przebieg kliniczny alergicznych chorób oczu (dostęp online) https://gornicki.pl/wp-content/uploads/2017/09/Alergiczne-choroby-oczu-1.pdf
A. Groblewska, Alergiczne zapalenie spojówek, Alergoprofil Vol. 7, Nr 1, 2011
A. Matysik-Woźniak, E. Weryszko-Chmielewska, R. Rejdak, Gdy nadejdzie wiosna – aktualne możliwości leczenia sezonowego zapalenia spojówek, Ophtha Therapy Vol. 2 Nr 1(5), 2015 (dostęp online) https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-7cce1891-ccf6-4534-b109-c97ab7e85fe6/content/partContents/9339094a-431f-32c4-85f6-8a97477f21b7
A. Groblewska, Wiosenne i atopowe zapalenie rogówki i spojówek, Ophtha Therapy Vol. 1 Nr 2(2), 2014
