Czym jest syndrom DDA?
Syndrom DDA z angielskiego oznacza Adult Children of Alcoholics, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików. Obecnie nie ma jednoznacznej definicji ani kryteriów diagnostycznych dla tego syndromu. Tym samym nie jest on przyporządkowany do żadnej klasyfikacji zaburzeń psychicznych. DDA rozumiany jest jako zbiór charakterystycznych cech, jakimi wyróżnia się osoba dorastająca w rodzinie, w której jeden lub oboje rodziców cierpiało na chorobę alkoholową.
Ponadto, alkoholizmowi może towarzyszyć przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna lub emocjonalna, która bezpośrednio oddziałuje na jednostkę w okresie dzieciństwa, a w efekcie na jej funkcjonowanie w dorosłym życiu.
Jakich trudności doświadczają Dorosłe Dzieci Alkoholików?
Okres dzieciństwa osób z dysfunkcyjnych rodzin znacząco różni się od sytuacji dzieci dorastających w prawidłowych systemach rodzinnych. Alkoholizm wpływa na każdą sferę życia członków rodziny, a co za tym idzie, osoba uzależniona od alkoholu staje się najważniejszą jednostką w systemie. Z tego powodu, wszyscy skupieni są na problemie uzależnionego, w wyniku czego dziecko nie doświadcza poczucia bezpieczeństwa, miłości, ani bliskości ze strony rodziców.
Inne charakterystyczne objawy, z którymi zmagają się DDA to:
- życie w ciągłym stresie, lęku i napięciu,
- niepewność spowodowana nieprzewidywalnymi sytuacjami w domu rodzinnym,
- brak akceptacji i wsparcia ze strony rodziców,
- zaniedbania rozwojowe,
- trudności z doświadczaniem radości i przyjemności,
- ciągłe kłamstwa będące skutkiem próby ukrycia problemu rodzica/rodziców,
- brak świadomości własnych potrzeb poprzez ich nieustanne tłumienie,
- niskie poczucie własnej wartości i zaburzona samoocena,
- brak pewności siebie.
W niektórych przypadkach dziecko czuje się odpowiedzialne za alkoholizm rodzica/rodziców. Może być ono także obwiniane przez innych członków rodziny, co zwiększa jego poczucie winy. W konsekwencji dzieci zmuszone są do wcześniejszego wkroczenia w dorosłość. Może to wiązać się ze zjawiskiem parentyfikacji, czyli przejęcia przez dziecko roli osoby dorosłej, która zaczyna wspierać zdrowego rodzica lub pomagać rodzeństwu w trudnej sytuacji. Powoduje to tłumienie przez dziecko naturalnych i rozwojowych potrzeb, kosztem spełnienia potrzeb innych członków rodziny i konieczności niesienia pomocy.
DDA może przejawiać skłonności do zachowań impulsywnych, zaburzeń zachowania oraz zaburzeń lękowych. Dorosłe Dzieci Alkoholików mają trudności w kontaktach interpersonalnych.
DDA narażeni są zatem na rozwój zaburzeń psychicznych, takich jak zaburzenia zachowania, lękowe, nastroju, ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej) oraz na trudności w związkach z innymi. Mogą również przejawiać skłonności do zachowań impulsywnych, między innymi hazardu, zachowań seksualnych lub uzależnień – podobnie jak ich rodzic/rodzice.
Zapoznaj się: FAS – Alkoholowy Zespół Płodowy. Objawy, rozpoznanie, leczenie
Jak wygląda związek z osobą z syndromem DDA?
Nie każda osoba pochodząca z rodziny dysfunkcyjnej ma trudności z prawidłowym budowaniem relacji społecznych. Część jednostek posiada wystarczające zasoby do poradzenia sobie z sytuacją i do wypracowania adekwatnych wzorców reagowania. Natomiast u części osób, u których wykształciły się symptomy syndromu DDA, obserwowane są pewne charakterystyczne zachowania.
Ze względu na to, że Dorosłe Dzieci Alkoholików nie wiedzą, jak powinien wyglądać prawidłowo funkcjonujący związek dwojga osób, swoje dorosłe życie i intymne związki opierają na wyuczonym i jednocześnie błędnym modelu relacji społecznych.
Związki DDA oparte są na wyuczonych modelach relacji społecznych. DDA nie wiedzą, w jaki sposób powinien wyglądać zdrowa, szczęśliwa relacja.
Wydaje im się, że miłość nierozłącznie wiąże się z cierpieniem, dlatego też często tkwią w toksycznych relacjach. Ich potrzeby w środowisku domowym nie były zaspokajane, co wpłynęło na to, że nauczyły się je tłumić. W dorosłości nie okazują zatem własnych potrzeb, uczuć ani emocji z obawy przed odrzuceniem. W rezultacie nadmiernie skupiają się na potrzebach innych i dążą do ich zaspokojenia, nie zważając na własne pragnienia.
DDA w związkach skupiają się na spełnianiu potrzeb drugiej połówki i nie zważają na własne pragnienia. Najbardziej obawiają się porzucenia, dlatego też są wrażliwe na każde uwagi ich partnera. Często wiążą się z osobami z problemami podobnymi do tych, których doświadczyły w domu rodzinnym.
DDA nieświadomie odtwarzają znane sytuacje z dzieciństwa, co powoduje, że zawierają związki z osobami z problemami, podobnymi do tych, jakie były w ich domu rodzinnym. Zdarza się, że usilnie poszukują osób, które chcą, aby ktoś się nimi zajął. W takim przypadku DDA będą winić się za wszystkie błędy partnerów i mimo wszystko będą wytrwale starać się je naprawiać. Z lęku przed rozpadem związku przepraszają nawet wtedy, kiedy kłótnie lub konflikty nie zostały wywołane z ich winy. DDA są również bardzo wrażliwe na drobne uwagi partnera, które mogą odbierać jako sygnał zbliżającego się opuszczenia.
Badania wskazują na to, że DDA wiążą swoją seksualność z negatywnymi emocjami, m.in. z lękiem i niepokojem. Charakteryzują się także negatywnym nastawienie do własnego ciała, które może oddziaływać na poczucie satysfakcji seksualnej lub stosunku do własnej seksualności. DDA uważają, że w mniejszym stopniu potrafią zaspokajać seksualne potrzeby swoich partnerów, co może być wynikiem zaniżonego poczucia własnej wartości lub niskiej samooceny, czyli czynników, które nie były wspieranie w dzieciństwie.
Sprawdź: Gen alkoholizmu – czy alkoholizm jest dziedziczny?
Jak pomóc osobie z syndromem DDA?
Związek z osobą DDA wymaga zarówno pomocy, jak i zrozumienia ze strony partnera. W niektórych sytuacjach niezbędna jest pomoc specjalistów. Pierwszym krokiem do poprawy funkcjonowania jest uświadomienie sobie tego, jaki wpływ na teraźniejsze wydarzenia mają trudne doświadczenia z dzieciństwa.
W związku z tym leczenie osób z syndromem DDA opiera się na psychoterapii, która umożliwia zrozumienie mechanizmów choroby alkoholowej i tego, jak trudności w domu rodzinnym oddziaływały i nadal oddziałują na ich życie. Terapia polega również na przepracowaniu nieprawidłowych wzorców oraz wypracowaniu adekwatnych sposobów radzenia sobie w codziennym życiu. Dużą rolę przypisuje się także budowaniu poczucia własnej wartości.
Bibliografia
Bielarczyk, K. Dorosłe dzieci alkoholików. Wspomóc uzależnionych od alkoholu. Refleksja psychologiczno-teologiczna, red. ks. J. Dziedzic, ks. J. Klimek, Kraków 2017, s. 40–71
Bobkowicz-Lewartowska, L. (2013). Związki partnerskie dorosłych dzieci alkoholików. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 115-128 (dostęp online) https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Przeglad_Naukowo_Metodyczny_Edukacja_dla_Bezpieczenstwa/Przeglad_Naukowo_Metodyczny_Edukacja_dla_Bezpieczenstwa-r2013-t-n3/Przeglad_Naukowo_Metodyczny_Edukacja_dla_Bezpieczenstwa-r2013-t-n3-s115-128/Przeglad_Naukowo_Metodyczny_Edukacja_dla_Bezpieczenstwa-r2013-t-n3-s115-128.pdf
Borodziuk, D. (2019). Życie dorosłych dzieci alkoholików. PAREZJA 2/2019 (12) (dostęp online) https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/9377/1/Parezja_2_2019_D_Borodziuk_Zycie_doroslych_dzieci_alkoholikow.pdf
Grządziel, G. (2012). Funkcjonowanie w dorosłym życiu kobiet DDA. Trzeźwość i uzależnienia jako wyzwanie duszpasterskie i pedagogiczne, pod red: Linowski, K., Jędrzejko, M., Wydawnictwo Diecezji Radomskiej, 147-164
Filipiak, M., Waszyńska, K. (2009). Aktywność seksualna osób dorosłych pochodzących z rodzin alkoholowych. Doniesienia z badań. Seksuologia Polska 7, 1, 19-23 (dostęp online) https://docplayer.pl/16041961-Aktywnosc-seksualna-osob-doroslych-pochodzacych-z-rodzin-alkoholowych.html
