Psychogenne przyczyny zaburzeń erekcji
Zaburzenia erekcji i problemy z męską potencją mogą stanowić konsekwencję zarówno czynników fizycznych (takich jak ogólny stan zdrowia), jak i czynników psychogennych oraz społeczno-kulturowych.
Wśród psychogennych przyczyn zaburzeń erekcji wymienia się między innymi:
- długotrwały stres i napięcie nerwowe,
- problemy w pracy i problemy osobiste,
- obniżenie samooceny i kompleksy (np. kompleks małego członka, brak akceptacji własnego ciała, stawianie sobie wygórowanych wymagań, kompleksy dotyczące umiejętności seksualnych),
- problemy w relacji,
- przykre doświadczenia z przeszłości w sferze kontaktów seksualnych,
- brak doświadczenia seksualnego,
- kontakt z nową partnerką/partnerem seksualnym,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia depresyjne.
Bez względu na przyczynę występowania zaburzeń problemy z erekcją skutecznie obniżają nie tylko jakość sfery erotycznej, ale także jakość życia codziennego. Nie bagatelizujmy więc tych objawów, tym bardziej że w niektórych sytuacjach mogą wskazywać również na rozwój poważnych chorób.
Jeżeli zaburzenia erekcji nie są spowodowane czynnikami fizycznymi, wówczas najskuteczniejszą metodą ich leczenia jest psychoterapia.
Zapoznaj się: Impotencja psychogenna – objawy, przyczyny, leczenie
Psychoterapia w leczeniu zaburzeń erekcji
Tak jak wspomnieliśmy wyżej, psychoterapia to niefarmakologiczna forma leczenia zaburzeń potencji u mężczyzn oraz w przypadku zaburzeń erekcji o podłożu psychogennym. Wykorzystywana jest również jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego w sytuacji stwierdzenia innych przyczyn tych zaburzeń.
W leczeniu zaburzeń erekcji najczęściej wykorzystywana jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym.
W leczeniu zaburzeń erekcji wykorzystywana jest zarówno psychoterapia indywidualna, jak i terapia dla par. Techniki terapeutyczne powinny zostać dobrane indywidualnie do pacjenta. Między innymi wykorzystuje się takie metody psychologiczne jak:
- metody poznawczo-behawioralne,
- metody treningowe (trening komunikacji, trening zdolności interpersonalnych),
- edukację seksualną,
- poradnictwo seksualne.
Terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu zaburzeń seksualnych
W przypadku zaburzeń seksualnych w leczeniu niefarmakologicznym najczęściej wykorzystywany jest nurt poznawczo-behawioralny – ze względu na to, że jego skuteczność została potwierdzona poprzez szereg badań klinicznych.
Głównym celem psychoterapii jest oczywiście eliminacja zaburzeń erekcji, ale także zmiana ogólnego myślenia (sfera poznawcza) i zmiana zachowania (sfera behawioralna). W sferze poznawczej wyróżnia się:
- myśli automatyczne – niezależne od nas odbieranie rzeczywistości i reagowanie na nią,
- przekonania, czyli schematy poznawcze – przekonania o nas samych, innych i rzeczywistości, które związane są z emocjami i wspomnieniami,
- zniekształcenia poznawcze – myśli łączące się z negatywnymi emocjami i tworzące błędny tok myślenia.
Sam proces terapeutyczny obejmuje:
- naukę sposobów radzenia sobie ze stresem i napięciem nerwowym,
- sposoby regulacji emocji,
- eliminację lęku związanego z seksualnością.
Najważniejsza jest jednak prawidłowa diagnoza (wywiad lekarski, badania diagnostyczne), w tym odrzucenie przyczyn związanych z ogólnym stanem zdrowia.
Pamiętajmy również o tym, że rozpoczęcie terapii w dzisiejszych czasach nie powinno stanowić już tematu tabu. Psycholodzy, psychiatrzy, terapeuci i seksuolodzy to specjaliści, którzy nie będą nas oceniać, a jedynie chcą pomóc odzyskać pewność siebie i zadowolenie ze sfery życia seksualnego. Sam proces terapeutyczny jest długotrwały. To od relacji pacjent-terapeuta uzależniony jest sukces leczenia zaburzeń seksualnych. Zwłaszcza w nurcie poznawczo-behawioralnym współpraca na linii pacjent-terapeuta jest dynamiczna i skoncentrowana na pozytywnym rozwiązaniu problemu.
Psychoedukacja i edukacja seksualna w psychoterapii poznawczo-behawioralnej
W ramach psychoedukacji pacjent poznaje zależności pomiędzy: myślami a emocjami, zachowaniem a układem nerwowym, schematami poznawczymi i zniekształceniami poznawczymi a codziennym funkcjonowaniem.
Natomiast edukacja seksualna obejmuje: poznanie czynników odpowiedzialnych za zaburzenia seksualne, poznanie natury zaburzenia, podważanie mitów związanych ze sferą seksualną.
Techniki poznawcze
Techniki poznawcze przede wszystkim opierają się na tak zwanej restrukturyzacji poznawczej, czyli na modyfikacji zniekształconych myśli pacjenta.
Terapeuta może zlecić nam zadanie domowe określane jako technika zapisu myśli. Polega ono na notowaniu automatycznych myśli, które powiązane są ze sferą seksualną. Następnie myśli są wspólnie analizowane. W przypadku terapii zaburzeń erekcji najczęściej zapisywane są myśli i stany emocjonalne, które towarzyszą mężczyźnie w momencie zbliżenia.
Kolejną metodą jest tak zwany dialog kierowany (inaczej dialog sokratejski), który polega na zadawaniu pacjentowi odpowiednio dobranych pytań. Odpowiedzi natomiast poddawane są krytycznej ocenie.
Ćwiczenia seksuologiczne
Część procesu terapeutycznego w przypadku zaburzeń seksualnych stanowią również treningi seksuologiczne, które pacjent wykonuje w ramach zadań domowych. Niektóre z nich wymagają współpracy z partnerką/partnerem.
Uwagę zwraca się na tak zwany trening komunikacji seksualnej oraz trening świadomości seksualnej. Podczas pierwszego treningu partnerzy pracują nad komunikacją w swojej relacji, a dokładnie nad wyrażaniem potrzeb i preferencji seksualnych, a także towarzyszących im uczuć.
Ćwiczenia seksuologiczne wykonywane są przez pacjenta samodzielnie lub przy pomocy partnerki/partnera.
Trening psychoseksualny składa się z ćwiczeń opartych na wzajemnym dotykaniu narządów płciowych, poznaniu lepiej własnego ciała. W treningu wykorzystywane są takie ćwiczenia jak:
- pobudzanie ognisk zmysłowych – szukanie stref erogennych oraz ich pobudzanie,
- mapa ciała – oznaczenie przez partnerów na rysunku, które miejsca na ich ciele są szczególnie wrażliwe oraz tych, których pieszczoty nie dostarczają im przyjemności,
- oralna i manualna stymulacja partnerki/partnera,
- stopniowa aktywność seksualna – w momencie pojawienia się negatywnych myśli lub emocji formy aktywności seksualnej należy przerwać, aby podjąć tak zwaną aktywność zastępczą, która ma za zadanie rozluźnić. Po relaksacji można ponownie podjąć aktywność seksualną,
- przedłużanie linii pochwy – partnerka w trakcie stosunku seksualnego obejmuje członek w czasie wysuwania się go z pochwy.
Przeczytaj: Ćwiczenia na potencję – domowe sposoby wzmocnienia erekcji
Treningi rozwojowe
Treningi rozwojowe opierają się na wyciszeniu, zmianie myślenia oraz modyfikacji emocji. Do grona treningów rozwojowych należą:
- trening relaksacyjny,
- trening asertywności – wyuczenie lub doskonalenie umiejętności wyrażania własnych potrzeb, opinii, uczuć; nauka przyjmowania komplementów; nauka radzenia sobie z krytyką; nauka zachowań asertywnych,
- trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów interpersonalnych – nauka radzenia sobie w trudnych sytuacjach życia codziennego oraz nauka umiejętności rozwiązywania konfliktów partnerskich.
Techniki behawioralne w terapii poznawczo-behawioralnej
Techniki behawioralne wykorzystywane w terapii poznawczo-behawioralnej opierają się na:
- dziennikach aktywności seksualnej,
- planowaniu aktywności seksualnej,
- przewidywaniu konsekwencji własnych zachowań,
- ćwiczeniach wyobrażeniowych (wizualizacjach),
- systematycznej desentyzacji (redukowaniu towarzyszących zaburzeń lękowych).
Bibliografia
J. Oettingen, Propozycja postępowania terapeutycznego w przypadku zaburzeń erekcji. Podejście poznawczo-behawioralne, Psychoterapia 2 (169), 2014
D. Cysarz, Zaburzenia seksualne a terapia poznawczo-behawioralna, Seksuologia Polska tom 10 nr 1, 2012 (dostęp online) https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/view/33539/24582
