Jak działa układ odpornościowy?
Układ immunologiczny to jeden z najważniejszy układów w całym organizmie. To dzięki niemu oraz rozwiniętej odporności nie zapadamy na infekcję przy każdorazowym kontakcie z potencjalnie zagrażającymi mikrobami. Układ immunologiczny stanowi również naturalną barierę przed działaniem szkodliwych substancji chemicznych.
Układ odpornościowy uczy się rozróżniać komórki obce oraz wewnętrzne komórki budujące organizm. W sytuacji, gdy układ atakuje swoje własne komórki i traktuje je jako wrogie, możemy mówić o rozwoju tzw. chorób autoimmunizacyjnych. ]
Komórki odpornościowe zapamiętują obce antygeny, z którymi wcześniej walczyły. Oznacza to, że w przypadku kolejnego kontaktu z alergenem znacznie szybciej zapobiegają infekcji lub skracają okres jej trwania.
Przeczytaj: Aktywność fizyczna a odporność – czy sport wzmocni odporność?
Jakie są rodzaje odporności?
Odporność można najprościej zdefiniować jako zdolność organizmu do uniknięcia infekcji. Warto wiedzieć, że na naszą ogólną odporność składają się: odporność wrodzona i odporność nabyta.
Na ogólną odporność organizmu skłąda się odporność wrodzona oraz odporność nabyta.
Odporność wrodzona, inaczej naturalna lub nieswoista, to typ odporności, z którą już się rodzimy. Jest ona warunkowana poprzez naturalne odruchy obronne, budowę skóry, budowę błon śluzowych i stanowi podstawową formę obrony układu odpornościowego. Odporność naturalna nie jest skierowana przeciwko konkretnym alergenom.
Odporność nabyta, inaczej swoista, zostaje wytworzona po uprzednim kontakcie z antygenem, np. w wyniku bezpośredniego kontaktu lub przyjęcia dawki szczepienia. O odporności swoistej możemy mówić wtedy, gdy w organizmie zostanie wytworzona tzw. pamięć immunologiczna mobilizująca całe ciało do walki z mikrobiomem.
Odporność swoistą możemy również podzielić na dwa podtypy: odporność czynną i bierną. Odporność swoista czynna wytwarzana jest na wiele lat, natomiast odporność swoista czynna powstaje w momencie, gdy organizm uzyskuje przeciwciała bez mobilizacji układu odpornościowego. Odporność swoista bierna trwa zdecydowanie krócej niż odporność czynna – zazwyczaj do 6 miesięcy.
Zapoznaj się: Zioła na odporność – jak naturalnie wzmocnić układ immunologiczny?
Jak zbudowany jest układ odpornościowy?
Układ immunologiczny człowieka składa się z narządów limfatycznych, które stale ze sobą współpracują. Można je podzielić na pierwotne oraz wtórne.
Pierwotne narządy limfatyczne, np. grasica, odpowiadają za podział, dojrzewanie i przemianę komórek macierzystych w komórki limfocytów.
Natomiast narządy limfatyczne wtórne, np. węzły chłonne, migdałki, śledziona, stanowią przestrzeń do funkcjonowania komórek odpornościowych. Wśród komórek układu odpornościowego wyróżniamy: przeciwciała, limfocyty, fagocyty, makrofagi, granulocyty, komórki NK (komórki naturalnej cytotoksyczności).
Układ odpornościowy składa się narządów limfatycznych, takich jak: śledziona, węzły chłonne, migdałki, grasica.
Śledziona określana jest jako największy narząd układu odpornościowego. Do jej funkcji należy produkowanie przeciwciał, monocytów oraz limfocytów – limfocyty T rozpoznają antygeny oraz niszczą zakażone komórki, natomiast limfocyty B produkują przeciwciała. Śledziona odpowiada również za magazynowanie krwi. W sytuacji, gdy konieczne jest usunięcie tego narządu, wówczas jego role odgrywają przede wszystkim wątroba i węzły chłonne.
Zadaniem węzłów chłonnych jest filtrowanie limfy, czyli płynu ustrojowego krążącego w naczyniach limfatycznych. Węzły chłonne uczestniczą również w produkcji przeciwciał.
Migdałki stanowią przestrzeń, w której dochodzi do namnażania komórek układu immunologicznego. Dzięki temu, że znajdują się one w miejscu połączenia przewodu pokarmowego z górnymi drogami oddechowymi, to pełnią także funkcję ochronną przed antygenami zawartymi w powietrzu lub w pożywieniu.
Zobacz także: Jak wzmocnić odporność w czasie ciąży? Naturalne sposoby
Kolejnym narządem jest grasica zlokalizowana w klatce piersiowej. Kształtuje ona odporność nabytą, determinuje liczebność limfocytów T oraz dojrzewanie szpiku kostnego. Co ciekawe, grasica zaczyna naturalnie zanikać wraz z naszym wiekiem.
Szpik kostny to tkanka zlokalizowana we wnętrzu kości długich. W szpiku dochodzi do powstawania komórek krwi. Z kolei tkanka limfatyczna, znajdująca się w przewodzie pokarmowym na ścianach jelit, magazynuje limfocyty.
Sprawdź: Soki na wzmocnienie odporności – sprawdzone przepisy
