Fiołek trójbarwny nazywany jest potocznie bratkiem polnym. Występuje na terenie całej Europy, z wyjątkiem północnej Skandynawii, Azji Zachodniej, Syberii oraz Kaukazu. W Polsce bratek uznawany jest za roślinę pospolitą, co oznacza, że porasta miejsca ogólnodostępne, zazwyczaj o glebie suchej lub kwaśnej – np. trawniki, pola, łąki, nieużytki, miejsca w pobliżu dróg.
W przydomowych ogródkach traktowany jest jako chwast. Kwitnie od czerwca do września, osiągając od 20 do 30 cm wysokości. Jego kwiaty są barwy fioletowo-żółto-białej, a owoce to trzykomorowe torebki z kulistymi nasionami.
Fiołek trójbarwny – właściwości
Fiołek trójbarwny zawiera składniki bioaktywne: flawonoidy, saponiny, śluzy, olejek eteryczny, alkaloidy, kwasy organiczne, kwas salicylowy, garbniki, taniny. Jest również źródłem witaminy C oraz soli mineralnych.
Fiołek trójbarwny – zastosowanie lecznicze
Bratek znajduje szerokie zastosowanie w medycynie. Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest ziele fiołka trójbarwnego.
Roślina jest powszechnie używana w walce z trądzikiem, przede wszystkim dzięki właściwościom odkażającym, przeciwzapalnym, łagodzącym i oczyszczającym organizm z toksyn. Ziele bratka można stosować w formie naparu wewnętrznie i zewnętrznie – pijąc ziołową herbatę, przemywając twarz lub przygotowując tzw. parówki.
Fiołek trójbarwny używany jest w walce z trądzikiem. Wykazuje właściwości odkażające, przeciwzapalne, łagodzące i oczyszczające organizm z toksyn.
Prócz trądziku ziele łagodzi również inne dolegliwości skórne, takie jak: wysypki, liszaje, łojotok, czy egzemę. Zmniejsza wypryski, zmiany trądzikowe, a stosowane w formie okładu, koi zmęczone oczy, redukuje opuchliznę i cienie pod oczami. Używa się go do przemywania oka w przypadku podrażnienia spojówek.
Bratek łagodzi dolegliwości skórne, takie jak: wysypki, liszaje, łojotok, czy egzemę. Stosowany w formie okładu, koi zmęczone oczy, redukuje opuchliznę i cienie pod oczami.
Bratek reguluje ciśnienie krwi, poprawia elastyczność ścianek naczyń krwionośnych, działa również rozkurczowo. Polecany jest do leczenia żylaków oraz przy drobnych wylewach podskórnych – pajączkach.
Bioflawonoidy ułatwiają przyswajanie witaminy C, działają przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie. Roślina działa przeciwbólowo i zalecana jest przy bólach reumatycznych – ciepłe okłady stosuje się na bolące mięśnie lub stawy.
Ziele działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, przez co zalecane jest przy bólach reumatycznych, schorzeniach pęcherza, kamicy nerkowej. Dzięki zawartości śluzów pobudza przemianę materii i wpływa na uczucie sytości.
Właściwości moczopędne, oczyszczanie dróg moczowych z toksyn, działanie przeciwzapalne w obrębie układu moczowego – to kolejne cechy fiołka trójbarwnego. Dzięki nim ziele polecane jest przy schorzeniach pęcherza, zaburzeniach pracy nerek oraz przy kamicy nerkowej.
Śluzy zwiększają uczucie sytości, oddziałując na zahamowanie apetytu. Bratek pobudza również przemianę materii, dlatego też napary stosowane są podczas procesu odchudzania i wśród osób z nadwagą.
Saponiny zwiększają wydzielanie śluzu, działają wykrztuśnie i łagodzą kaszel. Bratek może być stosowany w leczeniu zapalenia oskrzeli oraz nieżytów górnych dróg oddechowych. Polecany jest także palaczom.
Fiołek trójbarwny – przepisy na napary i mieszanki ziołowe
Z ziela fiołka trójbarwnego można wykonywać prozdrowotne napary oraz nalewki. Bratek jest też składnikiem mieszanek ziół.
Przepis na napar z ziela fiołka trójbarwnego: jedną lub dwie łyżeczki ziela wsypujemy do szklanki i zalewamy wrzącą wodą. Następnie napar parzymy przez około 15-20 minut. Można go spożywać 3 razy dziennie lub przemywać nim skórę i wykonywać okłady. Kuracja zielem powinna trwać minimum miesiąc. Pojawienie się w tym czasie nowych wyprysków jest związane z efektem oczyszczenia organizmu.
Mieszanka ziół napotnych: potrzebujemy ziela bratka, kwiatów bzu czarnego, kwiatów lipy. Mieszamy równe ilości ziół i trzymamy najlepiej w zamykanym pojemniku. Następnie dwie łyżki stołowe mieszanki zalewamy dwiema szklankami gorącej wody i parzymy pod przykryciem przez 15 minut. Po przecedzeniu spożywamy 2-3 razy dziennie po jednej szklance naparu – najlepiej między posiłkami.
Mieszanka ziół przeciwko egzemie i trądzikowi: mieszamy 20 g fiołka trójbarwnego, 20 g kwiatów tarniny oraz po 10 g kory kruszyny, lukrecji, ziela skrzypu, korzeni wilżyny. Dwie stołowe łyżki mieszanki ziół zalewamy ponad dwiema szklankami wrzącej wody. Następnie parzymy pod przykryciem przez godzinę. Napar stosujemy 3-4 razy dziennie po połowie szklanki.
Mieszanka ziół na wypryski alergiczne: wykonujemy mieszankę z 20 g ziela fiołka trójbarwnego, 20 g ziela dziurawca, odrobinę rozgniecionych owoców róży oraz rozdrobnionych korzeni łopianu. Jedną łyżkę stołową wszystkich ziół zalewamy jedną szklanką wrzącej wody, po czym parzymy pod przykryciem przez około 20 minut. Na końcu odcedzamy. Napar stosujemy 2 razy dziennie po jednej szklance, najlepiej między posiłkami.
Uwaga: Napary z fiołka mogą powodować nudności.
Fiołek trójbarwny – przeciwwskazania
Naparów z fiołka trójbarwnego nie powinny stosować osoby z nadwrażliwością na salicylany oraz chorzy na miażdżycę i zakrzepicę. Ziele nie jest również zalecane dla kobiet w ciąży – nie są znane dane potwierdzające bezpieczeństwo rośliny.
Sprawdź także: Arnika górska – charakterystyka i zastosowanie prozdrowotne
Bibliografia
Zioła zalecane przez świętą Hildegardę w pielęgnacji skóry, Postępy Fitoterapii 22(1), 2021 (dostęp online) https://www.researchgate.net/profile/Aneta-Teleglow-2/publication/351904355_Ziola_zalecane_przez_swieta_Hildegarde_w_pielegnacji_skory_The_herbs_recommended_by_Saint_Hildegard_in_skin_care/links/60af61dea6fdcc647edf6fc9/Ziola-zalecane-przez-swieta-Hildegarde-w-pielegnacji-skory-The-herbs-recommended-by-Saint-Hildegard-in-skin-care.pdf
https://ziolove.pl/ziele-fiolka-trojbarwnego-wlasciwosci-lecznicze-zastosowanie-ziolove-pl/
A. Słomka, E. Kuta, Fiołek trójbarwny – Viola tricolor (dostęp online) https://www.researchgate.net/profile/Elzbieta-Kuta/publication/292965176_Fiolek_trojbarwny_-_Viola_tricolorEnter_title/links/56b2532508ae56d7b06cb661/Fiolek-trojbarwny-Viola-tricolorEnter-title.pdf
https://radioklinika.pl/fiolek-trojbarwny-zastosowanie-medyczne-ziela-viola-tricolor/
